fot. pixabay.com
Opis rośliny
Caltha palustris, czyli kaczeniec błotny, znany też jako knieć błotna, jest byliną należącą do rodziny jaskrowatych. Kępy kaczeńców występują na mokrych łąkach, od niżu po tereny górskie całej Europy, Azji i Ameryki Północnej. Są spotykane również w nadrzecznych lasach olchowych, w szuwarach i na terenach źródliskowych. Kaczeńce wymagają gleb równomiernie zaopatrzonych w wodę gruntową. W Polsce knieć błotna nie znajduje się pod ochroną, jednak z powodu zmian klimatycznych i wysuszania mokradeł dla celów gospodarczych, naturalne siedliska rośliny ulegają degradacji.
Kaczeńce mają silne rozgałęzione, grube podziemne kłącza. Naga łodyżka osiąga około 50 cm wysokości. Ciemnozielone liście odziomkowe mają charakterystyczny sercowaty kształt i są znacznie większe od listków łodygowych. Wszystkie liście są gładkie i połyskujące, o wyraźnie zaznaczonym unerwieniu. Na ich tle ładnie prezentują się duże żółte kwiaty, złożone zazwyczaj z pięciu błyszczących działek okwiatu oraz kilku słupków i wielu pręcików. Owoc kaczeńca tworzą mieszki, zebrane w jeden zbiorowy owoc.
Świeże kaczeńce są roślinami toksycznymi, chociaż medycyna ludowa wykorzystywała je do sporządzania leków przeczyszczających i moczopędnych. W naszym kraju spotykane są trzy podgatunki Caltha palustris: knieć błotna typowa, knieć błotna górska oraz knieć błotna rożkowata. Łatwy w uprawie kaczeniec ogrodowy znajduje zastosowanie do dekoracji oczek wodnych i naturalistycznych założeń ogrodowych, stanowiąc oryginalną okrywę podmokłych zakątków. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat oczka wodnego.
Uprawa i pielęgnacja kaczeńców
Kaczeńce ogrodowe, podobnie jak kaczeńce dziko rosnące, należą do rodziny jaskrowatych i tak jak wszystkie Caltha palustris wymagają wilgotnego stanowiska. Uprawa roślin nie przedstawia żadnych problemów. Nasiona wysiewa się jesienią, w słonecznych lub lekko zacienionych miejscach, np. nad oczkiem wodnym lub na wilgotnych łąkach, w ogrodach błotnych i naturalistycznych. Kaczeńce nie wymagają zasilania, które może wywołać niekorzystne zmiany na liściach i kwiatach, natomiast konieczne jest obfite podlewanie, gdy rosną w miejscach o niższym poziomie wód gruntowych.
Rozmnażanie kaczeńców, poprzez podział kęp, przeprowadza się wiosną i jesienią. Unikamy przesadzania i rozmnażania roślin w czasie ich kwitnienia. W sprzedaży dostępne są efektowne odmiany kaczeńców, o żółtych i białych kwiatach. Rozmnażamy je przez podział kłączy. Mieszek – owoc kaczeńca – zawiera liczne nasiona, które możemy wysiewać jesienią, jednak nie wszystkie odmiany zdolne są do ich wytworzenia.
Kaczeńce sadzimy na głębokość do 10 cm, w grupach 3-10 sztuk. Rośliny są mrozoodporne, wytrzymują spadek temperatur do – 20 stopni Celsjusza. Jeśli zdecydujemy się na uprawę w donicach, musimy przenieść kaczeńce na zimę do pomieszczenia. Knieć błotna współtworzy efektowne kompozycje roślinne. Warto sadzić j w towarzystwie barwnych traw, soczyście zielonych paproci, irysów i pierwiosnków.
Najciekawsze odmiany
Knieć błotna ‘Alba” – osiąga wysokość 50 cm. Jej pojedynczy kwiat – biały z żółtym oczkiem oraz dekoracyjnie ząbkowane ciemnozielone ulistnienie wspaniale prezentują się na tle wody. Białokwiatową odmianę sadzimy w grupach, na wilgotnym słonecznym stanowisku, w podłożu gliniastym, o lekko kwaśnym odczynie pH. Odmiana ‘Alba’ nie powinna być zalewana, dlatego nie uprawiamy rośliny w oczku wodnym – korzystniejszym podłożem będzie miejsce bagniste. Okresowo ‘Alba’ znosi poziom wody, który nie przekroczy 10 cm. Jest rośliną w pełni mrozoodporną.
Kaczeniec ‘Mutiplex’ – należy do najefektowniejszej odmiany. Roślina dorasta do 30 cm wysokości i osiąga podobną szerokość. Piękny pełny złocisty kwiat, o średnicy około 3,5 cm, pojawia się w kwietniu i kwitnie do czerwca. Drugi raz można podziwiać wspaniałe kwiaty we wrześniu. Uprawa ‘Multiplexów’ udaje się na stanowiskach podmokłych i bagnistych. Atrakcyjne kaczeńce wodne preferują słoneczne i lekko zacienione miejsca. Znajdują zastosowanie przy oczkach wodnych, w uprawie pojemnikowej do obsadzania ogródków wodnych, w ogrodach naturalistycznych, a także w wilgotnych zakątkach ogrodów, z wysokim poziomem wód gruntowych. Pielęgnacja roślin polega na dbałości o stale mokre podłoże i obfite podlewanie w czasie upałów. Najłatwiej rozmnażamy kaczeńce poprzez podział kłączy.
Knieć błotna ‘Flore Pleno’ – urzeka dużymi podwójnymi kwiatami, o średnicy około 4 cm oraz błyszczącymi liśćmi w kształcie serca. Złociste kwiaty pojawiają się w marcu i w kwietniu. Kaczeńce dorastają do 30 cm wysokości. Preferują podmokłe podłoże. Roślina nie zawiązuje nasion. Kaczeńce wodne pięknie prezentują się w stawach, sadzone na głębokości około 5 cm. Sprawdź także ten artykuł na temat lilii wodnej w oczku wodnym.
Kaczeniec odmiany ‘Auenwald’ – nazywany jest kaczeńcem olbrzymim. Rośliny dorastają do 1 m wysokości, więc warto sadzić je nad większymi zbiornikami wodnymi. Ozdobą kaczeńców są duże złocistożółte kwiaty oraz ciemnozielone prążkowane liście, o sercowatym kształcie. Kaczeńce kwitną od kwietnia do czerwca. Dobrze rosną w miejscach słonecznych i zacienionych. Sadzimy je na głębokości około 10 cm. Odmiana stosowana jest do obsadzania stawów, jezior, bagiennych ogrodów oraz stale podmokłych powierzchni. Kwiaty wabią motyle, pszczoły, przyciągają także ptaki i płazy.
Caltha palustris ‘Gold Bowl’ – kwitnie od marca do maja. Dekoracją kaczeńców tej odmiany są pomarańczowe kwiaty, widniejące na czerwonawych szypułkach. Przekwitłe kwiaty usuwamy, zapewniając roślinie drugie kwitnienie jesienią. Knieć błotna preferuje słoneczne stanowisko, co zapewnia jej intensywne wybarwienie. ‘Gold Bowl’ osiąga około 40 cm wysokości.
