Spis treści:
- Podwyższone grządki – zalety i wady
- Podwyższona grządka lub skrzynia – jak wypełnić?
- Co uprawiać na podwyższonych grządkach?
Podwyższone grządki – zalety i wady
Budowa podwyższonych grządek to prosty sposób na uprawy tam, gdzie nie ma miejsca na założenie wielkopowierzchniowego warzywnika. To estetyczne i niezwykle modne w ostatnich latach rozwiązanie pozwala podnieść poziom upraw na tyle, by przestały być one łatwo dostępne dla szkodników. Chcesz, by twoje rośliny rosły zdrowo i bezpiecznie? Posadź albo wysiej je na podwyższone grządki – zalety i wady tego rozwiązania przedstawiam poniżej, choć wad po latach upraw prowadzonych właśnie w ten sposób wciąż widzę niewiele.
Zalety grządek podniesionych:
- na tak przygotowanym stanowisku rośliny sadzisz w podłożu wysokiej jakości, w pełni kontrolując jego skład od najgłębszych warstw;
- na wyższych zagonach, dzięki samodzielnie przygotowanemu podłożu wysokiej jakości jesteś w stanie uprawiać rośliny, które niechętnie rosłyby w bardzo piaszczystej lub gliniastej glebie bazowej, jaką masz w ogrodzie;
- odpowiednie ułożenie warstw i zastosowanie konkretnych rozwiązań ochronnych zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa: do upraw nie dobiorą się krety, nornice, zdołasz ograniczyć dostęp do nich ślimakom oraz ciekawskim zwierzętom biegającym po ogrodzie;
- na odpowiednio przygotowanych grządkach podwyższonych, dzięki zachowaniu kolejności warstw oraz wyborze czystych surowców rzadziej wyrastają chwasty;
- wyższe grządki lepiej się nagrzewają, co sprzyja stymulacji procesów wzrostu wielu roślin ciepłolubnych, które preferują takie warunki;
- przestrzeń wzrostu roślin ograniczona jest ścianami donic, co pozwala w sposób bezpieczniejszy i ściśle kontrolowany uprawiać również te rośliny, które uważane są za wysoce ekspansywne;
- przydzielenie jednogatunkowych stanowisk roślinom wysoce żarłocznym, a przez to konkurującym z innymi gatunkami zapewni im dobre warunki wzrostu, a inne rośliny, rosnące w innych donicach nie będą odczuwać negatywnych skutków niezdrowej konkurencji o wodę czy niezbędne im składniki odżywcze;
- takie rozwiązanie jest nie tylko praktyczne, lecz także estetyczne i zgodne z trendami w ogrodach coraz bardziej naturalnych;
- wysokie grządki to także wyższy komfort prowadzenia uprawy i pielęgnacji roślin.
Wady podniesionych grządek:
- samodzielna budowa takich konstrukcji wymaga czasu, pewnych umiejętności i odpowiednich narzędzi;
- stworzenie podniesionych grządek generuje dodatkowe koszty, chyba że wykorzystasz do ich budowy wyłącznie materiały z odzysku;
- uprawy w podwyższonych grządkach wymagają regularnego doglądania, ponieważ podłoże w zamkniętych donicach szybciej wysycha i konieczne jest podlewanie.
- materiał, z którego wybudujesz podwyższone grządki, może wymagać regularnej konserwacji, czyszczenia lub wymiany elementów konstrukcyjnych narażonych na niszczenie w kontakcie z ziemią, wodą i rozmaitymi składnikami.
Podniesione grządki można postawić tam, gdzie teoretycznie nie ma miejsca na uprawy, np. na utwardzonym podłożu czy części trawnika. Fot. stillraining/kinak00/123rf.com
W praktyce wad takiej metody uprawy jest znacznie mniej niż atutów, dlatego wiele moich roślin od lat bujnie wzrasta na podwyższeniu, wolne od szkodników czy problemów z wyjałowioną ziemią. Budując konstrukcje donic, pamiętaj, że najważniejsze są solidne materiały, zabezpieczone takimi środkami ochronnymi, które nie zaszkodzą glebie i późniejszym uprawom. Zadbaj też o to, by wypełnienie grządek było odpowiednie i ułożone zgodnie z ogrodowymi wytycznymi, warstwa po warstwie – w ten sposób dasz swoim roślinom to co najlepsze już na starcie.
Przeczytaj również: Podwyższone grządki warzywne. Jak założyć i co uprawiać?
Podwyższona grządka lub skrzynia – jak wypełnić?
Zakładając podwyższone grządki, nie musisz martwić się jakością podłoża i koniecznością analizy jego parametrów czy dalszego postępowania, mającego na celu wyrównanie stwierdzonych niedoborów. Wszystko dlatego, że podłoże w całości przygotowujesz sam. Skomponowanie wartościowego podłoża dla roślin od podstaw, nawet najbardziej wymagającym gatunkom zapewni odpowiednią żyzność, zasobność, dobrą strukturę oraz łatwy dostęp korzeni do zmagazynowanej w nim wody.
W twoim ogrodzie stanęła już estetycznie wykonana, wyraźnie podwyższona grządka lub skrzynia – jak ją wypełnić? Tak naprawdę potrzebujesz tylko kilku surowców, część z nich może pochodzić z twojego ogrodu, w którym właśnie przeprowadziłeś jesienne porządki. Kluczem do sukcesu jest zachowanie określonej kolejności i ułożenie odpowiedniej liczby warstw dla roślin. Ogrodnicy podpowiadają, by nie kłaść ich mniej niż 8, jeśli głębokość skrzyni wynosi 30-40 cm.
Co powinno trafić na podwyższoną grządkę i w jakiej kolejności? Oto prosta instrukcja, stworzona przez specjalistów kanału Zielone Rabaty - Ogród naturalny, która pozwoli ci stworzyć najlepsze strukturalnie podłoże. To właśnie w nim bujnie wyrosną nie tylko warzywa, wybrane owoce czy zioła, lecz także rośliny ozdobne, kwitnące, o wysokich wymaganiach:
- 1 warstwa – tu rozłóż czyste kartony, nieponiszczone i koniecznie pozbawione jakichkolwiek nadruków lub elementów plastikowych;
- 2 warstwa – na ułożone równo 1-2 warstwy kartonów wyłóż następnie surowce zielone, najlepiej te pozyskane z własnego ogrodu; świetnie sprawdzą się ścięte, cienkie gałęzie, drobne patyki zebrane z działki, próchniejące resztki drewna np. ze starych zasobów kominkowych, a także wygrabione spod drzew suche liście czy ścinki z żywopłotu;
- 3 warstwa – dobrej jakości ziemia ogrodowa pod uprawy, najlepiej zmieszana z domowym kompostem (nie musi być całkowicie przerobiony, świeży również doskonale się tu sprawdzi);
- 4 warstwa – warstwa ta powinna być mieszanką masy zielonej pozyskanej z ogrodu z kawałkami tektury oraz odrobiną rozprowadzonego równo popiołu drzewnego; na tym etapie możesz też zieloną masę uzupełnić roślinnymi odpadkami z kuchennego stołu (resztkami warzyw czy owoców);
- 5 warstwa – na zieloną masę wysyp dobrej jakości ziemię i rozprowadź ją dokładnie na całej szerokości donicy;
- 6 warstwa – zielone odpadki z ogrodu z dużą ilością suchych liści i odrobiną poszarpanego kartonu czy miękkiej tektury;
- 7 warstwa – dowolny, granulowany obornik (nie używaj świeżego, ponieważ po jego wyłożeniu w donicy nie będziesz mógł w tym sezonie posadzić w niej roślin uprawowych);
- 8 warstwa – na samej górze powinna znaleźć się oczywiście spora warstwa dobrej jakości ziemi zmieszanej z dobrze przerobionym kompostem.
Nie zapominaj, aby po każdym nałożeniu warstwy zielonej obficie podlać całość podłoża rozkładanego w donicach. Dostarczona na tym etapie woda w procesach rozkładu zostanie zmagazynowana w powstałej masie, jak w wysoce chłonnej gąbce. Tak przygotowany rezerwuar będzie ratunkiem dla twoich roślin, które w każdej chwili w razie potrzeby będą mogły pozyskać drogą korzeniową niezbędną im ilość wody.
Grządka podwyższona możne powstać ze starych desek skręconych ze sobą i wyłożonych folią. Postaw ją na siatce o drobnych oczkach, to ochroni uprawiane warzywa, owoce lub kwiaty przed wizytą kreta oraz mniejszych szkodników. Fot. fermate/123rf.com
Oczywiście nic się nie stanie, jeśli w twojej podniesionej, ale nieco niższej donicy znajdzie się mniej warstw – ostateczną ich liczbę dopaduj do wysokości konstrukcji, pamiętaj jednak, by przeplatały się one w określonej kolejności.
Nie zapominaj też o konieczności dodawania do masy zielonej resztek kartonowych np. podartych wytłoczek po jajkach czy podzielonych na części rolek po papierze toaletowym. Tego rodzaju wyściółka donicy będzie główną pożywką dla dżdżownic, tj. zawarta w kartonach celuloza sprawi, że w coraz wyższych warstwach podłoża pojawią się mali pomocnicy.
Co uprawiać na podwyższonych grządkach?
Zakładając podwyższone grządki, już na początku zaplanuj, co będziesz w nich sadzić. Chodzi o to, że wiele roślin ma większy, bardziej rozłożysty, a przy tym głęboki system korzeniowy, dlatego najlepiej rosną tam, gdzie mają dość miejsca po powierzchnią. Dla wielu gatunków kwiatów kwitnących konieczne będzie postawienie donic o wysokości minimum 30 cm, a najlepiej i wyższych. Podobnie dla warzyw korzeniowych czy krzewinek owocowych głębiej ukorzeniających się w glebie – wyższe grządki niż 40 cm będą odpowiednie.
Ze względu na nieco inne warunki panujące w takim środowisku niż bezpośrednio w otwartym gruncie ogrodnicy podpowiadają, co uprawiać na podwyższonych grządkach. Na liście znalazło się wiele wspaniałych roślin użytkowych, warzyw, owoców oraz ziół. Możesz zatem pomyśleć o uprawie:
- marchewki i pietruszki,
- sałaty,
- rzodkiewki,
- pomidorków koktajlowych i większych odmian pomidorów,
- starych i nowych odmian ogórków,
- ziemniaków,
- buraków liściowych i ćwikłowych,
- dyni,
- cebuli i czosnku,
- papryki.
W stworzonym w donicach zielniku z powodzeniem wyrosną: pachnąca mięta, wartościowa bazylia, oregano, tymianek, rozmaryn czy niezastąpiona w kuchni trawa cytrynowa. Dla miłośników kwiatów doskonałą wiadomością będzie to, że na podwyższonych grządkach pięknie wyrastają i zachwycająco kwitną bratki, nagietki, niecierpki, a także petunie, kosmosy, cynie czy okazałe, wielobarwne dalie.
Niezwykle ważne w uprawie na grządkach podniesionych jest stosowanie się do zasad płodozmianu, a konkretnie unikanie błędu, jakim jest sadzenie po sobie tych samych warzyw jednorocznych. Staraj się zmieniać kompozycje w donicach, aby zachować maksymalną żyzność podłoża oraz chronić uprawy przed potencjalnymi zagrożeniami, szkodnikami lub chorobami, które niestety lubią przechodzić z uprawy na uprawę.
Jeżeli nie planujesz wysiewania na grządce np. drobnych nawozów zielonych czy roślin przygotowujących się przez zimę do wykiełkowania na wiosnę, na wszystkie warstwy, równo rozłożone i podlane, połóż ściółkę końcową – w ten sposób nie wyrosną w donicy chwasty, a poszczególne warstwy będą w korzystnych dla nich warunkach nieustannie pracować, tworząc krok po kroku żyzne podłoże na wiosnę.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Grządka no dig. Jak nałożyć trzy warstwy materii organicznej?
Grządki na trawie. Jak z trawnika zrobić rabatę warzywną?
Koniec uprawy pomidorów w gruncie. Co posadzić w ich miejsce, co z niedojrzałymi pomidorami?