Spis treści:
- Co to jest wrotycz?
- Jak wygląda wrotycz?
- Działanie wrotyczu
- Wrotycz na kleszcze i komary – jak przygotować i stosować?
Co to jest wrotycz?
Wrotycz pospolity (łac. Tanacetum vulgare) to bylina należąca do jednej z najliczniejszych rodzin botanicznych – astrowatych. Prawdopodobnie pochodzi z Azji, a obecnie w stanie dzikim rośnie w Ameryce Północnej oraz Europie, w tym w Polsce.
Roślina ta nie ma żadnych specjalnych wymagań uprawnych, dlatego może urosnąć praktycznie wszędzie. Jedyne, co potrzebuje to w miarę słoneczne stanowisko. W naszym kraju można ją spotkać na nieużytkach, łąkach, polach, a także w parkach, ogrodach czy lasach. Co więcej, wrotycz jest uważany za chwast, gdyż szybko się rozrasta i rośnie w miejscach nieprzystępnych dla innych roślin.
Jak wygląda wrotycz?
Wrotycz dorasta do 1,6 m wysokości i ma kępiasty pokrój. Posiada sztywną łodygę oraz duże, pierzaste lub podwójnie pierzaste liście. Wrotycz kwitnie zazwyczaj od czerwca do końca sierpnia. Wówczas wytwarza drobne, intensywnie żółte kwiaty o miseczkowatym kształcie zebrane w kwiatostany, które są zbudowane na kształt koszyczków. W koszyczkach pomarańczowożółte kwiaty brzeżne są wyłącznie żeńskie. Z kolei nieco jaśniejsze kwiaty wewnętrzne są już obupłciowe.
Dzięki zawartości olejków eterycznych wrotycz wydziela niezwykle intensywny, korzenny zapach, przypominający aromat kamfory. Co ważne, woni tej rośliny nie znosi wiele owadów, w tym kleszcze, komary, muchy, mole, a nawet wszy. W związku z tym często jest stosowany w celu odstraszania niepożądanych insektów.
Działanie wrotyczu
Jak już wspomnieliśmy, wrotycz ma działanie odstraszające owady, ale nie tylko. Okazuje się, że roślina ta jest znana i stosowana od czasów starożytnych. W dawnym Egipcie wchodziła w skład preparatów do mumifikowania zwłok. Starożytni Grecy wykorzystywali tę roślinę m.in. do leczenia dolegliwości układu trawiennego, urazów czy reumatyzmu, natomiast kobiety stosowały wrotycz, by wywołać poronienie. Co więcej, uważano, że może on odpędzać nie tylko choroby, ale również… demony.
Wrotycz to roślina o niezwykłych właściwościach leczniczych, która znajduje szerokie zastosowanie. Fot.123RF.com
Wrotycz działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie oraz przeciwzapalnie. Dlatego wyciągi, napary, olejki i inne przetwory z niego są stosowane do zwalczania infekcji. Roślina ta wzmacnia odporność, działa uspokajająco, a nawet pomaga w walce z bezsennością. Ponadto reguluje miesiączki i łagodzi bóle menstrualne. Zawiera ona również szereg substancji wspomagających gojenie ran, oparzeń oraz owrzodzeń.
Warto jednak pamiętać, że wrotycz należy używać z umiarem, ponieważ w dużych ilościach może być szkodliwy dla zdrowia. Objawami przedawkowania są m.in. wymioty, zawroty głowy, utrata przytomności, krwotok, zaburzenia pracy serca czy poronienia. Ponadto naukowcy odkryli, że roślina ta zawiera w swoim składzie tujon, który jest silnie toksyczny (stanowi aż 70 proc. całego składu eterycznego wrotyczu). Dlatego nie stosować naparów z tej byliny doustnie na własną rękę.
Wrotycz na kleszcze i komary – jak przygotować i stosować?
Wiemy już, że zapachu wrotyczu nie znoszą kleszcze i komary. Jak zatem wykorzystać go w walce z niechcianymi owadami? Najprostszym sposobem jest wykorzystanie uprzednio ususzonych kwiatów rośliny. W tym celu należy je zebrać w czasie kwitnienia, a następnie wysuszyć w przewiewnym pomieszczeniu, w którym panuje temperatura na poziomie 36 st. C. Na koniec uzyskany susz rozkładamy w miejscach, w których pojawiają się niepożądane insekty (np. przy oknach czy w szafach).
Aby uchronić się przed komarami i kleszczami, przed wyjściem z domu warto posmarować ciało naparem z wrotyczu. Można też rozetrzeć kwiaty rośliny w dłoniach i takim „smarem” potrzeć skórę. Wygodniejszym rozwiązaniem jest użycie olejku z wrotyczu, który jest łatwiejszy w nakładaniu na skórę. Można kupić go w gotowej postaci lub zrobić samodzielnie.
Wrotycz można z powodzeniem stosować także w ogrodzie (np. w postaci wyciągu lub wywaru), gdzie za jego pomocą możemy zwalczać inne szkodniki, taki jak mszyce, mrówki, stonki ziemniaczane czy gąsienice.
Przeczytaj również: Mniszek lekarski a mlecz polny – jak nie pomylić? Mniszek ma właściwości zdrowotne, mleczem można się zatruć
-
Jak zrobić wyciąg z wrotyczu?
Zalej 300 g ziela (lub 30 g suszu wrotyczu) 10 litrami zimnej wody. Całość odstaw na dobę do momentu, aż wytworzy się lekka piana. Po tym czasie przecedź roztwór i rozcieńcz go z wodą w proporcji 1:2.
Tak przygotowanym preparatem spryskaj rośliny przeciwko mszycom, larwom owocówek, śmietce cebulance, połyśnicy marchwiance czy gąsienicom bielinków. Wyciągiem z wrotyczu można także opryskiwać bukszpany w celu zwalczania ćmy bukszpanowej. Warto również zaznaczyć, że ten preparat nie nadaje się do przechowywania, dlatego należy go zużyć w dniu jego przygotowania.
-
Jak zrobić wywar z wrotyczu?
Aby przygotować wywar z wrotyczu, 500 g rozdrobionego ziela (lub 75 g suszu) zalej 10 litrami wody, po czym odstaw na dobę. Następnie gotuj przez około 20 minut. Po wystygnięciu przecedź i rozcieńcz z wodą w stosunku 1:5.
Wywar z wrotyczu wykorzystywany jest w zwalczaniu pcheł w rozsadzie warzyw kapustnych, a także kwieciaków i mrówek. W przypadku truskawek pomaga wytępić opuchlaki i roztocza truskawkowca.
Przeczytaj również:
Wzmacnia i pobudza rośliny do wzrostu, ale nie wszystkie. Czego nie podlewać gnojówką z pokrzywy?
Elżbieta Romanowska prowadzącą "Nasz nowy dom". Zastąpi Katarzynę Dowbor
Pokrzywa i jej właściwości. Lek na zmęczony organizm na INTERIA.TV.