Spis treści:
- Czosnek niedźwiedzi - roślina o wielu właściwościach
- Siew czosnku niedźwiedziego krok po kroku
- Jak pielęgnować czosnek niedźwiedzi
- Zbiór i przechowywanie czosnku niedźwiedziego
Czosnek niedźwiedzi - roślina o wielu właściwościach
Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) to roślina wieloletnia z rodziny amarylkowatych, spokrewniona z czosnkiem pospolitym i cebulą. Dorasta zwykle do 20–40 centymetrów wysokości, ma szerokie, lancetowate, soczyście zielone liście i charakterystyczne białe, gwiazdkowate kwiaty zebrane w baldach. Pachnie intensywnie czosnkiem, zwłaszcza po roztarciu liści. W naturze występuje w lasach liściastych niemal całej Europy, również w Polsce, gdzie porasta wilgotne, cieniste miejsca pod bukami i dębami.
Czosnek niedźwiedzi od setek lat ceniony jest za swoje działanie prozdrowotne. Nazwa rośliny wzięła się z obserwacji przyrody. Niedźwiedzie po wybudzeniu się ze snu zimowego, zajadają się tą rośliną, by nabrać sił po zimowej głodówce. Czosnek niedźwiedzi zawiera cenne związki siarki, allicynę, flawonoidy, saponiny, a także witaminy A i C oraz minerały. Jego liście pełne są żelaza, magnezu, manganu, wapnia i potasu. Roślina jest więc naturalnym suplementem diety. Regularne spożywanie liści czosnku niedźwiedziego wspomaga odporność, działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo. Obniża również poziom cholesterolu, a także pomaga w oczyszczaniu organizmu z toksyn. W zielarstwie stosuje się go przy problemach trawiennych, przeziębieniach i infekcjach dróg oddechowych, a także jako środek łagodnie obniżający ciśnienie tętnicze.
W kuchni czosnek niedźwiedzi ma bardzo wszechstronne zastosowanie. Świeże liście są delikatniejsze od tradycyjnego czosnku i mają lekko czosnkowo-cebulowy smak. Można je dodawać do sałatek, past kanapkowych, twarogu, zup czy sosów. Doskonale nadają się do przygotowania aromatycznego pesto, które zachowuje jego intensywny smak i wartości odżywcze. Warto jednak pamiętać, że roślina traci część swoich właściwości pod wpływem wysokiej temperatury, dlatego najlepiej spożywać jej świeże liście lub dodawać do potraw pod koniec gotowania.
Przeczytaj również: Lista jego właściwości jest długa. Jak uprawiać czosnek niedźwiedzi?
Siew czosnku niedźwiedziego krok po kroku
Czosnek niedźwiedzi warto posiać w ogrodzie z kilku powodów. Ta roślina jest w Polsce pod ochroną i nie wolno pozyskiwać jej z lasu. Poza tym łatwo ją tam pomylić z konwaliami lub zimowitem jesiennym, które są trujące. Jego liście przyniosą pożytek nie tylko nam, ale również innym uprawom w ogrodzie. Ich zapach odstrasza szkodniki, takie jak nornice czy krety.
Najlepszym terminem siewu czosnku niedźwiedziego jest okres od października do końca listopada. Wysiew jesienny pozwala nasionom przejść naturalny proces chłodzenia, który jest niezbędny do ich kiełkowania. Posiane zbyt późno lub wczesną wiosną nasiona mogą wcale nie wykiełkować. Dla czosnku niedźwiedziego wybierz stanowisko cieniste lub półcieniste, najlepiej pod drzewami liściastymi. W ten sposób zapewnisz mu warunki zbliżone do naturalnych.
Gleba powinna być wilgotna, próchniczna i lekko kwaśna (pH 6–7). Warto ją wcześniej wzbogacić kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem, ponieważ czosnek niedźwiedzi lubi żyzne podłoże. Najważniejsza zasada jest taka, by nasiona czosnku niedźwiedziego sadzić płytko, na głębokości 0,5 cm. Wsadzone głębiej nie będą miały szans na wykiełkowanie. Po wysianiu delikatnie przykryj je cienką warstwą ziemi. Następnie możesz to miejsce lekko wyściółkować, najlepiej liśćmi. Zapewni to lepsze zimowanie nasion. Pierwsze siewki pojawią się w marcu, gdy gleba się ogrzeje, a dni staną się dłuższe.
Wysiew z nasion jest ryzykowny, początkującym ogrodnikom eksperci polecają więc cebulki lub sadzonki. Rośliny wschodzą z nich szybciej i bardziej odporne na warunki pogodowe. Tu jest jednak duża różnica w terminach w stosunku do wysiewu, cebulki sadzimy od września do początku października.
W pierwszych latach po posianiu warto unikać przesadzania, ponieważ czosnek niedźwiedzi źle znosi naruszanie korzeni. Fot. emer1940/CanvaPro
Jak pielęgnować czosnek niedźwiedzi
Czosnek niedźwiedzi nie wymaga skomplikowanej pielęgnacji. Najważniejsze to zapewnić mu warunki zbliżone do naturalnych, czyli takie, jakie panują w leśnym runie. Nie jest to trudne w naszym klimacie. Roślina najlepiej rośnie w glebie stale lekko wilgotnej, ale nie podmokłej. W okresach suszy, szczególnie wiosną, trzeba ją regularnie podlewać, ponieważ przesuszenie gleby może zahamować wzrost. Dobrze też ściółkować podłoże warstwą kompostu lub liści, to ograniczy parowanie wody i poprawi strukturę ziemi.
W pierwszych latach po posianiu warto unikać przesadzania, ponieważ czosnek niedźwiedzi źle znosi naruszanie korzeni. Gdy już się rozrośnie, tworzy gęste kępy, które można co kilka lat przerzedzać, oddzielając cebulki przybyszowe i sadząc je w nowym miejscu. Roślina nie wymaga nawożenia mineralnego, lepiej reaguje na naturalne zasilanie kompostem. Po kwitnieniu, które przypada na maj, liście stopniowo zasychają, a czosnek przechodzi w stan spoczynku do końca lata. To normalne zjawisko, którym nie należy się martwić.
Przeczytaj również: Rośnie wszędzie i jest bardzo zdrowy. Uważaj, za jego zerwanie można słono zapłacić
Zbiór i przechowywanie czosnku niedźwiedziego
Zbiory czosnku niedźwiedziego zaczynają się w marcu i trwają do maja. Najsmaczniejsze i najzdrowsze są młode liście, delikatne, intensywnie zielone i bogate w substancje aktywne. Zbieraj je, zanim roślina zakwitnie, ponieważ po rozwinięciu kwiatów liście tracą część aromatu i właściwości leczniczych. Zebrane liście najlepiej spożyć od razu lub przechowywać w lodówce w wilgotnym ręczniku papierowym przez kilka dni.
Nie warto suszyć czosnku niedźwiedziego, ponieważ traci wtedy większość olejków eterycznych i allicyny. Jeśli chcesz przechować go dłużej, znacznie lepszym sposobem jest mrożenie świeżych liści. Można też przygotować z niego domowe pesto z dodatkiem oliwy i orzechów, które zachowa smak i właściwości przez całą zimę. Liście rośliny nie stracą również swoich właściwości, jeśli zakonserwujesz je w soli lub zamarynujesz w oliwie. W takiej formie będą doskonałym dodatkiem do past, dipów i sosów. Pamiętaj, aby dodawać je na koniec gotowania.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
10 rzeczy, które musisz zrobić na rabatach w listopadzie. W zobaczysz ogromna różnicę
W listopadzie jeszcze możesz posadzić te byliny i krzewy. Chłodne dni nie są dla nich problemem