Spis treści:
- Jakie podłoże do szklarni jest najlepsze?
- Czy trzeba wymieniać glebę w szklarni po sezonie?
- Co zamiast wymiany gleby w szklarni?
Jakie podłoże do szklarni jest najlepsze?
Najlepsze efekty daje mieszanka o trwałej, gruzełkowatej strukturze, dobrze napowietrzona i utrzymująca umiarkowaną wilgotność, z wyraźnym udziałem próchnicy. W praktyce sprawdzają się proporcje: 40-50% dojrzałego kompostu, 30-40% rodzimej gleby gliniasto-piaszczystej oraz 10-20% dodatków rozluźniających, takich jak piasek płukany, perlit lub drobny żwir. Taki skład łączy pojemność wodną z odpornością na zawilgocenie przy intensywnym podlewaniu; docelowe pH dla większości upraw mieści się w przedziale 6,0-6,8, a przewodność elektryczna na starcie sezonu powinna pozostawać poniżej 2,0-2,5 mS/cm. Warto też dołożyć komponenty poprawiające buforowość i zasobność w mikroelementy: 1-3 l/m² biocharu, 1-2 kg/10 m² mączki bazaltowej oraz 5-10 l/m² wermikompostu.
Dalsze korekty wynikają już z technologii i doboru gatunków, dlatego skład trzeba wiązać z wymaganiami konkretnej uprawy. Pomidor i papryka korzystają z podłoża szybko nagrzewającego się, o wysokiej porowatości powietrznej i pH 6,0-6,6; praktyczna mieszanka to 50% kompostu, 30% ziemi i 20% perlitu. Ogórek lepiej plonuje przy pH 6,5-7,0 i większej pojemności wodnej, więc część perlitu można zastąpić włóknem kokosowym w ilości 10-15%. Gatunki liściowe, jak sałaty czy rukola, dobrze znoszą pH do 7,2 i zyskują na większym udziale kompostu – około 60% stabilizuje dostępność azotu.
Warzywa korzeniowe wymagają niższego zasolenia roztworu glebowego i drobniejszej frakcji w warstwie siewnej, dlatego przed rozpoczęciem uprawy opłaca się przesiać wierzchnią warstwę oraz ograniczyć szybko rozpuszczalne nawozy. W systemach bezglebowych stosuje się maty kokosowe 70/30 (kokos/perlit) lub wełnę mineralną, jednak takie rozwiązania wymagają precyzyjnego nadzoru oraz szybkiej reakcji na pogorszenie warunków, co w amatorskich szklarniach jest najczęściej zbyt dużym wyzwaniem organizacyjnym.
Przeczytaj również: Darmowe ogrzewanie szklarni. Pomysłowy sposób ogrodników
Czy trzeba wymieniać glebę w szklarni po sezonie?
Całkowita wymiana podłoża po kilkunastu miesiącach uprawy ma sens jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdy gleba została trwale zainfekowana lub fizycznie zdegradowana. Najczęstszym powodem jest silne porażenie chorobami, takimi jak zgnilizna podstawy łodygi, zgorzel siewek czy fitoftoroza pomidora. Wymiana staje się też konieczna przy dużej liczbie nicieni tworzących guzowatości korzeni lub przy wyraźnym zasoleniu objawiającym się białym nalotem na powierzchni i przypalonymi brzegami liści. Równie istotna jest kondycja fizyczna gleby: jeśli po wyschnięciu kurczy się, twardnieje i nie wchłania wody, a efekt naprawy po spulchnieniu i nawożeniu organicznym jest krótkotrwały, lepiej usunąć 20-30 centymetrów zniszczonego profilu i zastąpić go nową mieszanką o właściwej strukturze i odczynie.
W standardowych warunkach wystarcza wymiana wierzchniej warstwy co dwa-trzy lata, ograniczona do 10-20 centymetrów. Taki zabieg pozwala odświeżyć glebę bez konieczności jej całkowitej wymiany i przywraca równowagę biologiczną. Wcześniejszej interwencji wymagają sytuacje, gdy rośliny tracą siłę wzrostu mimo prawidłowego nawożenia, a analiza pH pokazuje trwałe odchylenie poniżej 5,8 lub powyżej 7,2. Alarmującym sygnałem jest też brak dżdżownic, nieprzyjemny zapach po podlaniu oraz wyraźny zastój powietrza w profilu glebowym. Dobrym nawykiem jest jesienne przepłukanie gleby dużą ilością wody, około 150-200 litrów na metr kwadratowy w kilku porcjach, aby wypłukać nadmiar soli oraz coroczne testowanie pH i przewodności elektrycznej prostym miernikiem ogrodniczym. Taka diagnostyka pozwala z wyprzedzeniem ocenić, czy gleba wymaga pełnej wymiany, czy wystarczy jej regeneracja.
Gleba w szklarni powinna być dostosowana do uprawianego gatunku. Fot. Maciej Bledowski / Canva Pro
Co zamiast wymiany gleby w szklarni?
Odbudowa żyzności gleby nie wymaga całkowitej wymiany podłoża – wystarczy systematyczna regeneracja, która przywraca strukturę i aktywność mikrobiologiczną. Jesienią, po usunięciu resztek roślinnych, warto rozłożyć 20-40 litrów dojrzałego kompostu na każdy metr kwadratowy i wymieszać go z wierzchnią warstwą ziemi do głębokości około 10 centymetrów. Następnie wysiewa się rośliny na zielony nawóz, takie jak gorczyca biała, facelia, żyto ozime czy mieszanki bobowatych z trawami.
Na kilka tygodni przed pierwszymi przymrozkami zieleń należy skosić i płytko przyorać – najlepiej łącznie z glebą. Gatunki takie jak gorczyca czy rzodkiew oleista działają dodatkowo jak naturalne środki biofumigacyjne, ograniczając rozwój chorób odglebowych. Wiosną glebę można wzmocnić, dodając 5-10 litrów wermikompostu na metr kwadratowy, 1-2 kilogramy mączki bazaltowej na każde 10 m² i niewielką ilość perlitu lub włókna kokosowego.
Przeczytaj też: Przygotowywanie grządek pod przyszłoroczną uprawę ogórków i pomidorów. Będą miały najlepszy start
Warto też wprowadzić mikrobiologiczne preparaty zawierające pożyteczne mikroorganizmy (EM) albo mikoryzę, dostosowaną do rodzaju upraw. Jeśli w poprzednim sezonie widoczne były objawy zasolenia, przed dodaniem kompostu należy przepłukać glebę dużą ilością wody i pozostawić ją na kilka tygodni, aby wypłukać nadmiar soli. W sytuacjach, gdy w szklarni pojawiają się choroby i szkodniki, skuteczna może być dezynfekcja termiczna lub solaryzacja, które nie wymagają użycia środków chemicznych. Dezynfekcję wykonuje się przy użyciu parowników ogrodniczych, podnosząc temperaturę gleby do 70-80°C na około godzinę, co niszczy większość patogenów i larw owadów. Alternatywą jest wykorzystanie energii słonecznej – nawilżoną glebę przykrywa się przezroczystą folią na 4-6 tygodni w okresie letnich upałów, szczelnie dociskając jej brzegi, co tworzy niekorzystne warunki dla szkodników i zarodników grzybów.
FAQ – najczęściej zadawane pytania:
Jak często trzeba wymieniać ziemię w szklarni?
Zazwyczaj wystarczy wymieniać wierzchnią warstwę co 2-3 lata, o ile gleba nie jest zainfekowana chorobami ani silnie zasolona.
Czy można używać tej samej ziemi do uprawy pomidorów i ogórków?
Nie jest to zalecane – te gatunki mają różne wymagania i są podatne na podobne choroby, dlatego lepiej stosować płodozmian.
Jak naturalnie odkazić glebę w szklarni?
Najprostszy sposób to solaryzacja: przykrycie wilgotnej ziemi folią przez kilka tygodni w lecie, aby wysokie temperatury zniszczyły patogeny.
Co zrobić, gdy ziemia w szklarni staje się zbita i twarda?
Należy ją spulchnić, dodać kompostu, perlitu lub włókna kokosowego oraz wprowadzić rośliny na zielony nawóz, które poprawiają jej strukturę.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Jesienią to punkt obowiązkowy w ogrodzie. Napowietrzysz i użyźnisz glebę bez przekopywania
Wiosną w ogrodzie nie będzie ani jednego pędraka. Zastosuj jesienny patent starego ogrodnika
Podstawa pielęgnacji trawnika jesienią. Na wiosnę będzie jak gęsty dywan
