Kalendarz faz księżyca – czym jest i jak powstał?
Wpływ księżyca na rośliny zależy od jego faz. Jeśli interesujesz się ogrodnictwem, na pewno słyszałeś już o kalendarzu księżycowym lub biodynamicznym. Dzieli on miesiące na poszczególne okresy związane z pozycją księżyca na niebie. Do każdego z nich przypisane są czynności, które wykonuje się w ogrodzie: zabiegi pielęgnacyjne, wysiew czy zbiory.
Każda faza księżyca sprzyja innemu typowi roślin. Podobnie jest z porami dnia. Jeśli wydaje ci się, że to dużo do zapamiętania na raz, nie musisz się martwić. Wszystkie potrzebne informacje zawarte są w kalendarzu księżycowym. Powstał on na podstawie wieloletnich obserwacji ogrodników i wiedzy przekazywanej z pokolenia na pokolenie.
Fazy księżyca – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
Wyróżnia się 4 najważniejsze fazy księżyca.:
- Nów – to czas, gdy księżyc jest niewidoczny.
- Pierwsza kwadra – w tym czasie widzimy tylko zachodnią część księżyca (prawa strona).
- Pełnia – wtedy widać całą tarczę.
- Ostatnia kwadra – widoczna jest jedynie wschodnia, lewa strona księżyca.
Bardziej dociekliwi wyróżniają dodatkowe 4 fazy: wrastający sierp, poszerzony, garbaty i malejący. Nie mają one jednak tak dużego znaczenia, jak główne fazy i kwadry księżyca. Zazwyczaj są też pomijane w kalendarzach księżycowych.
Każda faza księżyca sprzyja innym zabiegom w ogrodzie. Fot. 123RF/PICSEL
Cykl księżycowy
Księżyc krąży po orbicie wokół ziemi. Każde pełne okrążenie nazywane jest cyklem księżyca i trwa około 29 i pół dnia. Przez ten czas satelita widoczny na niebie przechodzi przez 4 fazy. Ich postrzeganie zależne jest od położenia względem ziemi.
Cykl zaczyna się od nowiu, który trwa 3 doby. Następna jest pierwsza kwadra, kiedy księżyca przybywa. Gdy już widać go w całości, to następuje pełnia. Ta faza jest równa fazie nowiu. Cykl kończy się ostatnią kwadrą, gdy z każdym dniem księżyc jest coraz mniej widoczny.
Jak uprawiać rośliny zgodnie z księżycem?
Poza fazami rozróżnia się jeszcze księżycowy zodiak. Każdy pełny cykl księżyca ma przypisany jeden znak zodiaku:
- wodnik (20.01–18.02),
- ryby (19.02–20.03),
- baran (21.03–19.04),
- byk (20.04–20.05),
- bliźnięta (21.05–20.06),
- rak (21.06–22.07),
- lew (23.07–22.08),
- panna (23.08–22.09),
- waga (23.09–22.10),
- skorpion (23.10–21.11),
- strzelec (22.11–21.12),
- koziorożec (22.12–19.01)
Znakom wodnym i ziemnym (byk, koziorożec, panna, ryby, skorpion, rak) przypisuje się obfitość. Fazy księżyca w tych znakach to dobry czas na wysiew i sadzenie roślin liściastych oraz korzeniowych. W pozostałych cyklach warto zaplanować prace związane z oczyszczaniem gleby z chwastów, usuwaniem chorych części roślin, a także zbiorem owoców, warzyw, ziół i ścinaniem drzew. Ten czas jest również dobry na pielęgnację kwiatów.
Uprawa roślin zgodnie z fazami księżyca
Zwróć uwagę na to, w jakiej fazie znajduje się księżyc. Dzięki temu odpowiednio zaplanujesz bieżące i nadchodzące prace w ogrodzie.
Jakie zabiegi wykonywać w czasie nowiu?
Podczas nowiu rośliny są szczególnie wrażliwe. Ogranicz wtedy prace przy nich. Unikaj zwłaszcza sadzenia, przesadzania czy dzielenia kęp roślinności.
Jednocześnie jest to najlepsza chwila na pozbywanie się chwastów. Osłabione w ten sposób nie odrosną zbyt szybko. Teraz możesz też wykonać opryski przeciwko szkodnikom i chorobom. Wykorzystaj ten czas na szczepienie roślin lub uszczykiwanie pędów.
Prace ogrodowe w pierwszej kwadrze
Im księżyc jest bardziej widoczny, tym więcej wody i składników odżywczych znajduje się w nadziemnej części rośliny. Właśnie teraz jest najlepszy czas na przygotowywanie sadzonek do ukorzeniania.
Wysiej zebrane nasiona. Posadź warzywa liściowe, drzewa i krzewy owocowe. Zabierz się za przesadzanie i inne czynności, które wiążą się z naruszeniem korzeni. To także idealna pora na nawożenie.
Pierwsza kwadra to czas na zbiór warzyw i owoców. Krążenie soków w nich jest teraz szczególnie intensywne. Będą więc soczystsze i bogatsze w składniki odżywcze.
Unikaj przycinania roślin. Jeśli jednak musisz to zrobić, postaraj się, by było bardzo delikatne.
Podczas pełni warto zabezpieczyć rośliny przed mrozem. Fot. 123RF/PICSEL
Pełnia – jakie prace ogrodowe wykonać, a których unikać?
Podczas pełni rośliny stają się szczególnie wrażliwe. Raczej nie decyduj się teraz na prace związane z sadzeniem, przesadzaniem, podziałem czy przycinaniem.
Skup się na odchwaszczaniu, nawożeniu i podlewaniu roślin. Jeśli na twoich grządkach właśnie pokazały się pierwsze listki i rosną zdecydowanie zbyt gęsto, to możesz je przerzedzić. Jesienna pełnia to dobry moment na okopywanie bylin i zabezpieczanie ich przed nadchodzącymi przymrozkami.
Warzywa, które posiane w czasie pełni przynoszą najlepsze plony, to: pomidory, brukselka, cebula, marchew, rzodkiewka, ziemniaki i szpinak.
Ostatnia kwadra – co robić i czego nie robić w ogrodzie?
Ubywający księżyc powoduje także odpływ wrażliwości z nadziemnych części roślin. Krążenie soków staje się wolniejsze. Teraz możesz rozpocząć przycinanie. Skup się szczególnie na krzewach i drzewkach. Ta faza księżyca to dobry moment na przesadzanie. Wysadź też do gruntu oczekujące na to sadzonki. Dzięki temu, że większość energii rośliny skupiona jest teraz na korzeniach, przyjmą się one szybko.
W tym okresie wysiewaj i zbieraj rośliny motylkowe, cebulowe, korzeniowe i bulwowe. Zaplanuj też prace w ogródku ziołowym. Kwiaty ścinane podczas ostatniej kwadry dłużej zachowają piękny wygląd. Zebrane warzywa i owoce będą doskonale nadawać się do przetworów wymagających obróbki termicznej.
W czasie ostatniej kwadry warto sadzić rośliny cebulowe. Fot. 123RF/PICSEL
Przeczytaj też: Jakie kwiaty sadzimy jesienią? Dziesięć najpiękniejszych kwiatów cebulowych
O czym musisz pamiętać, by twój ogród rozwijał się zgodnie z naturą?
Prowadzenie ogrodu biodynamicznego (czyli właśnie w zgodzie z naturą) to nie tylko przeprowadzanie prac ogrodowych zgodnie z fazami księżyca. Dla ciebie jest to szansa na najmocniejsze zbliżenie się do natury i jej cyklu.
Wiąże się to też z rezygnacją z chemicznych nawozów i oprysków przeciw chorobom i szkodnikom. Większość z tych substancji ma ekologiczne zamienniki. Do nawożenia możesz śmiało wykorzystać samodzielnie przygotowany kompost czy pozyskany naturalnie obornik. Nawozy mineralne zastąp popiołem drzewnym.
Do zwalczania chorób roślinnych wykorzystaj napary z czosnku lub pokrzywy. Skutecznym środkiem na mszyce jest roztwór octu i wody (w proporcji 1:10) lub sody oczyszczonej (1 łyżeczka na 2 l ciepłej wody). Zapytaj babcie i dziadków o więcej domowych sposobów zwalczania szkodników i chorób. Możesz też poszukać fachowej wiedzy na dedykowanych forach internetowych.
Stosuj płodozmian, by zachować wysoką jakość gleby. Po zakończeniu okresu wegetacji i zbiorze warzyw i owoców posiej tzw. poplon. Możesz tu zastosować nasiona lucerny, łubinu czy koniczyny białej. Wiosną przekop glebę. Pozostałości roślin doskonale ją użyźnią. Postaraj się też nie siać tych samych roślin co roku w jedno miejsce. Za każdym razem zaplanuj dla nich inna przestrzeń w ogrodzie.
Zapoznaj się z zasadami sąsiedztwa roślin. To ciekawy i bardzo skuteczny sposób na zapobieganie chorobom i szkodnikom. Na przykład: jeśli posadzisz czosnek przy roślinach cebulowych (np. ozdobnych), unikniesz niechcianych wizyt nornic.
Sprawdź także: Jesienne prace w ogrodzie. Co, kiedy i jak przyciąć?
Podsumowanie
Opanowanie cyklu księżyca i związanego z nim porządku prac ogrodowych może początkowo wydawać się trudne. Wymaga rezerwowania określonego czasu wyłącznie na odpowiedni do niego typ prac. Jeśli jednak poświęcisz temu odrobinę wysiłku, efekty cię zaskoczą.
Pamiętaj o tym, by przygodę z prowadzeniem naturalnego ogrodu zacząć od zaopatrzenia się w kalendarz księżycowy. Dzięki niemu będziesz mógł szybko sprawdzić, jaka jest aktualna faza księżyca i w jakim znaku zodiaku aktualnie się on znajduje. Łatwo zaplanujesz nadchodzące prace w ogrodzie. Będziesz mieć pewność, że wpłyną one pozytywnie na twoje warzywa i owoce.
Autor: Redakcja Deccoria.pl