Spis treści:
- Szachownice – informacje ogólne
- Szachownice – odmiany
- Szachownice – charakterystyka
- Szachownica cesarska – uprawa i pielęgnacja
Szachownice – informacje ogólne
Jeśli lubisz kwiaty lub rośliny, które wyglądają naprawdę efektownie w ogrodzie, na tarasie lub balkonie, jedną z najpiękniejszych są te z rodzaju szachownic (Fritillaria). Należą one do rodziny liliowatych, szybko rosną i nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Szachownice odznaczają się szczególnym wyglądem: wysoką łodygą (nawet do 1 metra wysokości) i wiszącymi kwiatami zebranymi w grupach, które występują w różnych kolorach m.in. żółty, pomarańczowy lub fioletowy.
Szachownice uprawniane są głównie jako rośliny ozdobne ze względu na niespotykany kształt i układ pięknych kwiatów. Podczas kwitnienia bardzo dobrze komponują się w miejscach, które potrzebują koloru, czy to do ozdabiania płotów, grządek lub elewacji budynków. Są również szeroko uprawiane dla potrzeb przemysłu chemicznego i farmaceutycznego ze względu na różnorodne i bardzo zróżnicowane pod względem działania składniki aktywne.
Uprawa cesarskich koron nie jest wymagająca. Fot. 123RF.com
Najpopularniejsze szachownice w polskich ogrodach
Spośród ponad 140 gatunków szachownic w polskich ogrodach na dobre zadomowiły się trzy najpopularniejsze i najładniej prezentujące się odmiany.
- Szachownica perska (Fritillaria persica) – najbardziej wymagający gatunek szachownic. Przystosowana jest do stosunkowo gorących i suchych środowisk. Pędy wyrastają energicznie z ziemi w marcu, rozwijają wysoką łodygę z pełnymi, lancetowatymi, niebieskawo-zielonymi, spiralnymi liśćmi, które kończą się długim, sztywnym, kwitnącym pniem. Kwiaty, liczne i gęste, opadają w dół w formie pięknych i ciemnych (od purpurowych do czarnych) dzwonków. Szachownica perska wymaga słonecznego miejsca i szczególnie dobrze przepuszczalnej gleby. Lubi podłoże piaszczyste lub kamieniste zmieszane z dobrze rozłożoną ziemią doniczkową. Cebulki tej rośliny najlepiej kupić od połowy sierpnia do września i posadzić je jak najszybciej pod 10-15 cm warstwą gleby.
- Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris) – to osobliwa, ale bardzo efektowna roślina. Ma europejskie korzenie, konkretnie pochodzi z Anglii i Bałkanów. Osiąga wysokość około 30 cm. Jej liście są naprzemienne, spiczaste, bez ogonków, gładko żebrowane, o całych brzegach. Ma pojedyncze kwiaty, w kształcie zwisających dzwoneczków w kolorze od różu do fioletu lub bieli z charakterystycznymi kwadracikami na płatkach. Kwitnie od maja do czerwca, wymaga utrzymywania stale wilgotnej gleby w okresie wegetacji. Odmiana ta jest dość wszechstronna, dobrze aklimatyzuje się tam, gdzie jest zasadzona, choć najlepiej radzi sobie w półcieniu. Idealne miejsce dla szachownicy kostkowatej to otoczenie jej wyższymi roślinami, które zapewniają wymaganą ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem.
- Szachownica cesarska (Fritillaria imperialis) to kwitnąca roślina spokrewniona z liliami z Azji Środkowej i Bliskiego Wschodu. Jest szeroko wykorzystywana do ozdabiania ogrodów w Polsce. W zasadzie jest to najczęściej spotykana odmiana w przydomowych zagajnikach, dlatego zaraz dowiesz się więcej o jej wymaganiach uprawowych.
Przeczytaj również: Szachownica kostkowata – kwiat o geometrycznym wybarwieniu. Sprawdzi się przy oczkach wodnych
Szachownica kostkowata sprawdza się na zacienionych rabatach i przy oczkach wodnych. Fot. Canva Pro
Korona cesarska – charakterystyka
Dużą uwagę w koronie cesarskiej przyciąga jej kwiat. Szachownica ta może mierzyć od 40 cm do 1 metra wysokości. Jej kwiaty wytwarzają charakterystyczny aromat, doskonale odróżniający się od pozostałych kwiatów, gdyż nie jest on zbyt przyjemny dla ludzkiego nosa. Co ciekawe, nie znoszą go też małe zwierzęta, w tym gryzonie, dlatego cesarska szachownica to roślina, która służy odstraszaniu szkodników, które pojawiają się w ogrodzie. Jej kwiaty umieszczone na długiej łodydze, ułożone są w grono, mają kształt dzwonka skierowanego ku dołowi. Powyżej okrywa je zestaw liści, który przypomina pióropusz. Stąd jej nazwa, ponieważ liście te tworzą „koronę”. W swoim naturalnym środowisku, gdzie rośnie dziko, dominującym kolorem jej kwiatów jest czerwony.
Szachownica cesarska ma lancetowate, ciemnozielone liście, które rozmieszczone są głównie na szczycie i od środkowej do dolnej części wyjątkowo mocnej łodygi. Zaczyna kwitnąć w połowie wiosny (chociaż kwiaty mogą pojawić się także wcześniej) i kwitnie aż do późnego lata. W ogrodnictwie uprawia się je na wolnym powietrzu, jako pojedyncze kwiaty lub tworząc z nich małe grupy na skalniakach, klombach, pod drzewami lub jako obrzeża w stawach.
Szachownica cesarska – uprawa i pielęgnacja
Niezbędnymi warunkami do dobrego wzrostu jest sadzenie korony cesarskiej na głębokości minimum 10 cm w miejscu nasłonecznionym i na lekkim podłożu. Gleba musi być bardzo zasobna w próchnicę, świeża, luźna i natleniona, a przede wszystkim dobrze przepuszczalna. Zakres pH podłoża nie powinien być problemem, ponieważ jako roślina szachownica dobrze rośnie na glebach obojętnych do lekko kwaśnych lub zasadowych. Ważniejsze są drenaż i nawożenie.
Jak wygląda sadzenie korony cesarskiej? Warto pamiętać, że szachownice wymagają dość głębokiego sadzenia (od 10 do 20 cm). Dzięki temu łodygi kwiatowe dłuższe niż metr pozostają w pozycji pionowej, nie uginają się i wyglądają tak, jak powinny.
Wysiew cebul odbywa się zwykle pod koniec lata. Najlepiej zrobić to w ostatnich dniach sierpnia lub na początku września. Wtedy cebulki zdążą dobrze ukorzenić się przed zimą. Jeśli przegapimy ten zabieg, wiosną roślina może nie wyrosnąć, ponieważ nie zdąży wykształcić odpowiedniego systemu korzeniowego, który ochroni ją przed przymrozkami.
Należy kierować się zasadą, żeby umieścić cebulę na głębokości trzykrotności wielkości cebuli. Czyli jeżeli cebula ma mniej więcej 3 cm wysokości, to sadzimy ją na głębokości ok. 9 cm, jeżeli ma 5 cm – to wykopujemy dla niej dołek o głębokości 15 cm. Cebulę umieszczamy charakterystycznym wgłębieniem ku górze. Po zakończeniu kwitnienia mocne i długie łodygi należy przyciąć na poziomie gruntu.
Korona cesarska zwykle rośnie bez trudności i obficie kwitnie, gdy zostanie posadzona w miejscach częściowo zacienionych z umiarkowanym dostępem do promieni słonecznych wczesną wiosną i latem. Gleba musi być stale wilgotna, aż do ukształtowania się systemu korzeniowego. Dlatego niektórzy ogrodnicy wolą uprawiać koronę cesarską na obszarach w pobliżu stawów, gdzie ziemia ma zachowaną stałą wilgotność. W innym wypadku konieczne będzie częste podlewanie rośliny.
Przeczytaj również: Dlaczego cesarskie korony nie kwitną? Cebule szachownic i zasady ich pielęgnacji
Korona cesarska pięknie ozdabia letnie rabaty. Fot. 123RF.com
Szachownica cesarska – podsumowanie
Jeśli więc chcesz cieszyć się pięknymi kwiatami szachownicy cesarskiej, pamiętaj o tym, że:
- Roślina ta nie lubi przebywać w pełnym słońcu, ale w półcieniu.
- Preferuje ciepłe, osłonięte od wiatru miejsca.
- Gleba musi być przepuszczalna, bogata w próchnicę.
- Cebulki sadzi się wczesną jesienią, aby wiosną pięknie zakwitły.
- Roślina ta wymaga regularnego podlewania.
- Może być tłem dla niskich roślin.
- Roślina sama dba o rozmnażanie. Można też jej pomóc, usuwając młode cebulki z dużej cebuli i sadząc je w innym miejscu.
Koronę cesarską można również bez problemu wyhodować w donicy o średnicy 50 cm i głębokości co najmniej 40 cm. Wystarczy włożyć 3 lub więcej cebul i zapewnić im dobry drenaż. W tym celu możesz umieścić warstwę granulek keramzytu ogrodniczego na dnie doniczki. Szachownicę w doniczce trzeba przechowywać w miejscu wolnym od mrozu, ale nie można jej trzymać w pomieszczeniu. Zasadzona w takiej formie może być ozdobą balkonu lub tarasu.
Przeczytaj również: Jakie cebule kwiatowe sadzimy jesienią? Jak i gdzie sadzić rośliny cebulowe?