Spis treści:
Jakich drzew nie sadzić blisko domu?
W bezpośrednim sąsiedztwie domu największe ryzyko stwarzają drzewa, które częściej stają się punktem uderzenia pioruna lub ułatwiają jego przeskok na zabudowę. Analiza zespołu z Technical University of Munich z 2022 r., oparta na danych satelitarnych i modelach klimatycznych, wykazała, że wyładowania atmosferyczne powodują co roku śmierć ok. 320 mln drzew, co potwierdza preferencję piorunów do uderzania w wysokie obiekty o rozległej koronie. Podobne wnioski płyną z badań terenowych w tropikalnych lasach Panamy, prowadzonych w ramach projektu Barro Colorado Island i opisywanych na łamach „Science”, gdzie wykazano, że drzewa górujące nad otoczeniem są rażone wyraźnie częściej.
Z burzami wiąże się też drugi problem – podatność drzew na wywracanie i łamanie. Gatunki o szybkim tempie wzrostu i płytkim systemie korzeniowym, takie jak topole czy wierzby, łatwo tracą stabilność podczas silnych wiatrów, zwłaszcza po intensywnych opadach, gdy grunt mięknie i przestaje trzymać bryłę korzeniową. Podobne zagrożenie pojawia się przy klonach, których rozległe, płytko położone korzenie potrafią unosić nawierzchnie i pracować przy fundamentach, a rozbudowane korony zwiększają opór wiatru.
Zagrożenie stwarza również zjawisko przeskoku bocznego, w którym prąd z uderzonego drzewa lub innego wysokiego obiektu przechodzi na elementy konstrukcyjne i instalacje budynku, nie pozostawiając widocznych śladów pożaru. Tego typu wyładowanie najczęściej objawia się nagłymi przepięciami, które uszkadzają wrażliwe podzespoły techniczne odpowiedzialne za funkcjonowanie domu. W praktyce oznacza to awarie rozdzielnic, systemów sterowania ogrzewaniem, falowników instalacji fotowoltaicznych, a także central alarmowych i urządzeń sieciowych.
Drzewa, których lepiej nie sadzić blisko domu:
- Dąb – często dominuje nad zabudową i jest podatny na rażenie piorunami; z czasem tworzy masywną koronę i silne korzenie.
- Topola – szybki wzrost, kruche drewno i płytkie korzenie zwiększają ryzyko wywrócenia podczas burz.
- Wierzba – agresywny system korzeniowy ingerujący w fundamenty i instalacje oraz podatność na łamanie konarów przy silnym wietrze.
- Klon srebrzysty i inne szybko rosnące klony – rozległe, płytkie korzenie oraz szeroka korona.
- Świerk – płytkie ukorzenienie i wysoki pień sprzyjają wywracaniu się podczas burz.
- Jesion – wysoka sylwetka i podatność na uszkodzenia korony w czasie wichur zwiększają ryzyko szkód przy budynku.
Przeczytaj również: Wycinka drzewa na własnej posesji. O ile można przyciąć drzewo bez pozwolenia?
Jak wybrać odpowiednie drzewo do posadzenia obok domu?
W bezpośrednim sąsiedztwie domu zdecydowanie lepiej sprawdzają się gatunki rosnące wolniej, o przewidywalnym pokroju i koronie, którą można utrzymać w ryzach bez agresywnych cięć. Stabilnie ułożone konary zmniejszają ryzyko kolizji z dachem, oknami czy przewodami napowietrznymi, a umiarkowane tempo wzrostu pozwala reagować z wyprzedzeniem, zanim drzewo zacznie dominować nad zabudową. Równie ważny jest system korzeniowy: drzewa o mniej ekspansywnych korzeniach w mniejszym stopniu wpływają na wilgotność gruntu poza obrysem korony, co ma znaczenie zwłaszcza na glebach ciężkich i podatnych na pęcznienie, gdzie nierównomierna praca podłoża przekłada się np. na powracające problemy z trawnikiem. W takich warunkach dobrze wypadają m.in. klon polny w niskich odmianach, jarząb pospolity, głóg, magnolie oraz karłowe formy drzew owocowych.
Wysokie gatunki drzew są kosztowne w utrzymaniu. Ich przycinanie często wymaga pomocy specjalisty. Fot. eugenef/123RF.com
Przed posadzeniem drzewa warto dokładnie sprawdzić przebieg kanalizacji, rur gazowych, drenażu oraz tras kabli zasilających i światłowodów, a także położenie studzienek i przyłączy biegnących wzdłuż elewacji. Im gęstsza sieć instalacji technicznych, tym większe znaczenie ma wybór gatunków o ograniczonym zasięgu korzeni i mniejszej docelowej masie korony, ponieważ potencjalne szkody nie wynikają wyłącznie z łamanych konarów, lecz także z nacisku systemu korzeniowego, zmian wilgotności gruntu i utrudnionych prac konserwacyjnych.
Jeśli drzewo rośnie blisko ściany i z czasem zaczyna przewyższać budynek lub wchodzić gałęziami nad dach, kluczowe znaczenie ma regularna kontrola i pielęgnacja korony. W praktyce oznacza to przegląd stanu drzewa co 1-2 lata oraz cięcia korygujące wykonywane zwykle co 3-5 lat, zanim konary staną się zbyt ciężkie lub trudne do bezpiecznego usunięcia. Problem polega na tym, że wraz ze wzrostem drzewa prace przestają być proste i tanie – przy dużych egzemplarzach często konieczne jest użycie podnośnika lub dźwigu oraz udział fachowca.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Nietuzinkowa ozdoba i ochrona ogrodu. Ciekawe gatunki i uprawa drzew parasolowatych
Jakie rośliny sadzić pod drzewami w ogrodzie? Wszystko zależy od tego, jakie masz drzewa
Co sadzić sadzić pod drzewami owocowymi? Pobudzają do wzrostu, przyciągają zapylacze i chronią