Spis treści:
- Czy strzyżyki zimują w Polsce?
- Jakie zwyczaje ma strzyżyk?
- Jak zrobić budkę lęgową dla strzyżyka?
- Czym dokarmiać strzyżyki w zimie?
Czy strzyżyki zimują w Polsce?
Strzyżyk zwyczajny, strzyżyk woleoczko, wole oczko (Nannus troglodytes) regularnie zimuje w naszym kraju. Choć część osobników z północnych i wschodnich regionów Europy migruje na krótkie dystanse, większość strzyżyków pozostaje w okolicach swoich terenów lęgowych przez cały rok. W Polsce największe skupiska tych ptaków występują na Pomorzu, Mazurach i w Beskidach.
Zimowanie w Polsce nie jest jednak dla strzyżyków łatwe. Są one malutkie – ważą zaledwie 7–12 gramów i mierzą około 10 cm długości. Aby przetrwać mroźne noce, wykształciły ciekawy zwyczaj – nocują grupowo. W jednym schronieniu potrafi zebrać się nawet kilkadziesiąt ptaków, które tulą się do siebie, by zachować ciepło – dlatego budka lub inne schronienie w twoim ogrodzie może uratować życie wielu ptakom podczas surowej zimy.
Jakie zwyczaje ma strzyżyk?
Strzyżyk to ptak o wyjątkowo skrytym trybie życia. Przebywa głównie przy ziemi lub w dolnych partiach roślinności, gdzie przemyka niczym mysz między opadłymi liśćmi, korzeniami i gałęziami. Rzadko wzbija się wyżej niż 2 metry nad ziemię i unika otwartych terenów. Rozpoznasz go po charakterystycznie zadartym, krótkim ogonku i brązowym, prążkowanym upierzeniu. Samce i samice wyglądają identycznie, więc rozróżnienie ich w terenie jest praktycznie niemożliwe.
Mimo niewielkich rozmiarów strzyżyk ma zaskakująco donośny głos. Jego melodyjny śpiew słychać nawet na odległość kilkuset metrów – zarówno wiosną w okresie godowym, jak i zimą. Samiec w sezonie lęgowym buduje nawet do 10 gniazd w różnych miejscach swojego terytorium. Samica ogląda wszystkie i wybiera to, które najbardziej jej odpowiada, a następnie sama je wykańcza i wyściela miękkim materiałem.
Gniazda strzyżyków mają kulisty kształt z bocznym wejściem i przypominają niewielkie jaskinie ukryte wśród mchu i paproci. Ptaki budują je w dobrze ukrytych miejscach: między korzeniami drzew, w wykrotach, szczelinach murów, stosach chrustu czy gęstych krzewach. Puste gniazda służą później jako noclegowiska dla samca i młodych ptaków, również zimą.
Przeczytaj również: Co robią ptaki, żeby przetrwać zimę i chronić się przed mrozem? Tego sposobu na pomoc możesz nie znać
Jak zrobić budkę lęgową dla strzyżyka?
Strzyżyki wolą budki półotwarte, które przypominają ich naturalne miejsca gniazdowania. Możesz kupić gotową budkę lub wykonać ją samodzielnie z kilku desek. Samodzielna budowa nie wymaga zaawansowanych umiejętności stolarskich, a koszt materiałów jest niewielki.
Do budowy potrzebujesz desek o grubości około 2 cm, najlepiej z drewna sosnowego lub świerkowego. Wymiary budki półotwartej dla strzyżyka to około 16 × 16 cm podstawy i 20 cm wysokości. Zamiast okrągłego otworu wlotowego przednia ścianka powinna być obcięta w górnej części, by stworzyć szerokie wejście o wymiarach około 5 × 12 cm. Dach zrób skośny, żeby woda deszczowa swobodnie spływała. W podłodze wywierć 2–3 małe otwory (średnica 5 mm), które zapewnią wentylację i odpływ wody w razie silnych opadów.
Nie maluj budki ani nie impregnuj jej sztucznymi preparatami – ich zapach odstraszy ptaki. Możesz jedynie zabezpieczyć drewno naturalnym olejem lnianym lub pokostem. Wewnętrzne ścianki zostaw nieheblowane.
Gdzie zawiesić budkę dla strzyżyka?
Równie ważne, jak sama budka jest miejsce, w którym ją powiesisz. Zamontuj ją na wysokości do 1 metra nad ziemią, w dobrze osłoniętym miejscu między gęstymi krzewami lub pnączami. Idealnie sprawdzi się ściana szopy, altany lub mur porośnięty bluszczem.
Otwór wlotowy skieruj na północny wschód – dzięki temu budka będzie chroniona przed deszczem i intensywnym słońcem. Wybieraj miejsca niedostępne dla kotów i kun – gładka ściana budynku jest bezpieczniejsza niż pień drzewa. Jeśli wieszasz kilka budek, zachowaj między nimi odległość co najmniej 15–30 metrów, ponieważ strzyżyki są terytorialne.
Domek najlepiej powiesić jesienią lub wczesną wiosną. Zimą służy on ptakom jako miejsce do nocowania i ochrona przed mrozem, więc nie czyść go w tym okresie. Porządki zrób dopiero jesienią, po zakończeniu sezonu lęgowego.
Strzyżyki wolą budki półotwarte, które przypominają ich naturalne miejsca gniazdowania. Fot. Rosemarie Kappler/CanvaPro
Czym dokarmiać strzyżyki w zimie?
Strzyżyki należą do ptaków owadożernych – w cieplejszych miesiącach uzupełniają dietę drobnymi owocami i nasionami. Najlepszym pokarmem będą dla nich świeże lub mrożone pokrojone jabłka, owoce jarzębiny, czarnego bzu, aronii czy głogu. Możesz też wykładać płatki owsiane lekko skropione olejem roślinnym. Unikaj natomiast suszonych owoców (np. rodzynek), które pęcznieją w wolu i mogą zaszkodzić ptakom.
Strzyżyki żerują przy ziemi, nie skorzystają więc z wysokiego karmnika. Pokarm wykładaj na niskiej półce, płaskim kamieniu lub bezpośrednio na ziemi w osłoniętym miejscu. Najlepiej robić to rano, ponieważ ptaki potrzebują energii po długiej, mroźnej nocy.
Jeśli chcesz przyciągnąć strzyżyki do ogrodu na stałe, posadź krzewy owocujące jesienią i zimą. Berberys, tarnina, dzika róża czy irga dostarczą im naturalnego pokarmu. Zostaw też trochę opadłych liści pod krzewami – znajdują się tam ukryte owady i pająki.
Źródło: Deccoria.pl
Przeczytaj również:
To nie mysz polna ani nornica. Nigdy nie wyganiaj z ogrodu, bo jest bardzo pomocna i pożyteczna
Kot sika poza kuwetę? Zrób mieszankę i spryskaj miejsca, gdzie to robi, szybko przestanie
Kolorowe, towarzyskie i bardzo energiczne. Zeberka – jak hodować tego egzotycznego ptaka w domu?