Spis treści:
Co składa się na żyzność gleby?
Żyzność to naturalna zdolność gleby przekazywania roślinom substancji odżywczych, tlenu czy wody, które są niezbędne do ich rozwoju. Na żyzność składają się konkretne cechy danego podłoża, a także ilość składników pokarmowych. Jakie są najważniejsze właściwości gleby, które mają wpływ na jej żyzność? 3 główne cechy to:
- Odczyn – może być mocno kwaśny, kwaśny, lekko kwaśny, obojętny lub zasadowy – każda roślina ma inne wymagania dotyczące pH, dla większości optymalny jest odczyn obojętny;
- Struktura – która może być zbyt lekka (piaszczysta) albo zbyt ciężka (gliniasta). Najlepsza gleba jest gruzełkowata, czyli zawierająca grudki połączone ze sobą;
- Próchnica – jest naturalnym lepiszczem dla gleby, to bardzo złożony związek o wielotorowym działaniu.
Do innych czynników związanych z żyznością podłoża należą też przede wszystkim:
- Ilość składników odżywczych;
- Uziarnienie gleby;
- Skład materii organicznej.
Co jest miernikiem żyzności? Nie ma uniwersalnego kryterium oceny. Jeśli konkretna roślina lub grupa roślin dobrze wzrasta na danej glebie – np. gdy warzywa wydają dużo plonów – można przypuszczać, że podłoże jest żyzne dla tych konkretnych gatunków.
Przeczytaj również: Daj odpocząć glebie po sezonie. Oto 4 naturalne nawozy, które warto zastosować jesienią
Co obniża żyzność gleby?
Na spadek żyzności gleby mają wpływ różne czynniki. Do najczęściej wymienianych należy stosowanie środków chemicznych, które wyjaławiają glebę i niszczą bytujące w niej organizmy żywe. Jeśli nie ma więc konieczności, lepiej w swoim ogrodzie zrezygnować ze sztucznych substancji. Dodatkowo brak stosowania nawozów organicznych (np. kompost czy biohumus) powoduje pogorszenie jakości podłoża w danym miejscu.
Żyzność obniża także brak płodozmianu – czyli sadzenie konkretnych roślin ciągle w tym samym miejscu. Przez kolejne lata gatunek wykorzystuje wszystkie składniki z gleby, a ich uzupełnienie jest bardzo trudne, nawet z wykorzystaniem nawozów.
Nieprzestrzeganie zasad płodozmianu i nawozy sztuczne obniżają żyzność gleby. Fot. vodolej/123RF.com
Jak poprawić żyzność gleby w ogrodzie?
Pamiętaj, że każda roślina ma trochę inne wymagania co do gleby. Stosując sposoby wpływające na żyzność, zadbaj więc o to, by dopasować je do potrzeb swojego ogrodu. Nie ma jednej idealnej uniwersalnej gleby dla wszystkich gatunków. Jak poprawić żyzność gleby w ogrodzie?
1. Stosowanie zmianowania
Prawidłowo stosowany płodozmian – czyli następstwo dla roślin w danym miejscu – powoduje, że gleba staje się dużo żyźniejsza. Jeśli na danym stanowisku przez kilka lat sadzony jest ten sam gatunek, podłoże po pewnym czasie się wyjaławia. Różne rośliny czerpią odmienne substancje z gleby, a także mają korzenie na innej głębokości. Stosując zmianowanie, pamiętaj, by nie sadzić rok po roku w konkretnym miejscu roślin z tej samej rodziny, np. kapustnych.
Płodozmian sprawdza się szczególnie w przypadku ogródków warzywnych czy pól uprawnych. Może być również wykorzystywany dla jednorocznych roślin ozdobnych.
2. Wapnowanie gleby
Ponad połowa gleb w Polsce ma odczyn kwaśny lub lekko kwaśny. Tymczasem większość roślin preferuje pH obojętne. Bardzo częstym zabiegiem poprawiającym żyzność jest więc wapnowanie, które podnosi odczyn podłoża.
Wapno ma zwykle formę granulek lub proszku, które rozsypuje się na podłożu, a następnie miesza z wierzchnią warstwą. Zabieg najlepiej wykonać późną jesienią lub wczesną wiosną.
Pamiętaj, by przed wapnowaniem podłoża sprawdzić, jakie pH ma gleba w danym miejscu. Nie stosuj wapna w sytuacji, gdy uprawiasz rośliny kwasolubne, takie jak borówki, różaneczniki, azalie czy iglaki.
3. Obornik
Obornik najlepiej sprawdza się w przypadku roślin jadalnych, a także wielu ozdobnych. Użycie go wpływa odkwaszająco i poprawia strukturę, a dodatkowo zwiększa liczbę mikroorganizmów i dżdżownic w glebie. Obornik zawiera też m.in. azot, fosfor, magnez, cynk, miedź i wiele innych substancji. To wszystko wzbogaca podłoże i powoduje, że staje się bardziej żyzne.
Świeży obornik można przekompostować. Dostępne są też oborniki granulowane, bez przykrego zapachu. Wystarczy rozsypać substancję na podłożu i przekopać. Stosowanie obornika warto powtórzyć raz na 2-4 lata – zależnie od właściwości gleby.
4. Nawozy zielone
Nawozy zielone to po prostu wybrane rośliny, które uprawia się w konkretnym miejscu, a następnie przekopuje razem z glebą. Dzięki temu gleba wzbogaca się o substancje odżywcze, próchnicę i materię organiczną. Gatunek uprawiany w danym miejscu zależy od rośliny, jaką docelowo chcesz posadzić. Najczęściej jako nawozy zielone stosuje się wykę, koniczynę, rzepak, gorczycę czy łubin.
Siew nawozów zielonych pomoże utrzymać odpowiednią żyzność gleby. Fot. delesha/123RF.com
5. Kwasy humusowe
Kwasy humusowe to różnorodne substancje, które mają pozytywny wpływ na zawartość próchnicy w glebie. Ich zastosowanie powoduje, że korzenie roślin lepiej rosną, substancje odżywcze są łatwiej przyswajalne, a dodatkowo gleby lekkie nie są tak zagrożone przesuszeniem. Kwasy humusowe świetnie nadają się do użycia zarówno na podłożu piaszczystym, jak i gliniastym. Warto je stosować zwłaszcza w warzywniku.
By zasilić glebę w kwasy humusowe, najlepiej zastosować nawóz oparty na leonardytach. W tym przypadku wystarczy rozpuścić preparat w wodzie, a następnie podlać podłoże. Kwasy humusowe znajdują się też w oborniku i kompoście, jednak jest ich tam mniej.
6. Kompost
Robiąc kompost, można wykorzystać resztki czy odpady roślinne, takie jak obierki warzyw i owoców, skoszoną trawę czy gałązki, a nawet skorupki z jajek. Ten organiczny nawóz jest ekologiczny i bezpieczny, a przy tym skuteczny. Kompost zawiera przede wszystkim cenne składniki odżywcze (np. azot, fosfor, wapń, potas) oraz próchnicę.
Aby kompost był gotowy do użytku, zwykle czeka się 1-2 lata. Można spróbować przyspieszyć ten proces, korzystając ze specjalnych preparatów. Gdy dojrzeje, stosuje się go jako nawóz do większości roślin (oprócz kwasolubnych – dla nich najlepiej przygotować tzw. kwaśny kompost).
7. Gnojówka z chwastów
Gnojówki roślinne to kolejny ekologiczny sposób, który pozwala szybko i bezpiecznie zadbać o rośliny w ogrodzie. Zrobienie takiego preparatu jest łatwe – wystarczy zalać wybrane chwasty wodą, a następnie odczekać kilka tygodni. Gdy roztwór przestanie się pienić, gnojówka jest gotowa. Można stosować ją bez rozcieńczania lub połączyć wodą.
Gnojówkę możesz wykonać z popularnych chwastów, takich jak mniszek, ogórecznik, pokrzywa, żywokost czy skrzyp. Gnojówki nie tylko wzbogacają podłoże o substancje odżywcze, ale mają również działanie profilaktyczne – chronią rośliny przed wieloma chorobami i szkodnikami.
Chociaż każdy gatunek ma trochę inne wymagania dotyczące gleby, istnieją pewne uniwersalne rady, które warto stosować. Dzięki nim poprawisz żyzność podłoża, a rośliny będą ładnie rosły, kwitły i owocowały. Warto wykorzystać chociaż część metod, by zadbać o swój ogród.
Artykuł zaktualizowany. Po raz pierwszy ukazał się 01.10.2022 roku.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Spulchnianie gleby na grządkach jesienią. Bez przekopywania, ale z nawożeniem
Jak poprawić jakość gleby jesienią? 6 sposobów na idealny ogród na wiosnę
Przekopywanie gleby w ogrodzie warzywnym. Dodaj, żeby ziemia była bardziej pulchna i odżywiona
