Spis treści:
- Jak wygląda jarzmianka większa?
- Najpiękniejsze odmiany jarzmianek
- Uprawa jarzmianek
- Gdzie sadzić jarzmianki?
- Jakie właściwości mają jarzmianki?
Jak wygląda jarzmianka większa?
Fakt, że ślimaki nie znoszą pewnych gatunków roślin, wielu z nas napawa optymizmem. Sadzimy je wówczas chętnie, patrząc, jak nasze rabaty okrywają się gęstwiną kolorowych, ozdobnych kwiatów i liści, a przy tym nic im nie zagraża, bo popularne szkodniki omijają je szerokim łukiem. Tak jest w przypadku niepozornej roślinki, znanej jako jarzmianka większa (Astrantia major), która, choć na pierwszy rzut oka przypomina zwyczajny kwiat łąkowy, w praktyce jest prawdziwą damą ogrodów. Do tego stopnia, że w 2004 roku stała się wręcz symbolem jednego z ważniejszych europejskich wydarzeń tematycznych – Chelsea Flower Show.
W angielskich ogrodach należy do najczęściej wybieranych bylin, u nas jest raczej rzadkością, choć jej popularność rośnie. Odpowiednio wypielęgnowana i eksponowana we właściwym towarzystwie w naturalny sposób dekoruje przestrzeń.
Jak wygląda jarzmianka większa? Roślina ma broszkowate kwiaty, które z bliska przypominają gwiazdy. Złożone w baldaszki, a następnie w nieregularne grona przyciągają spojrzenia zarówno kształtem (ich pręciki są dwukrotnie dłuższe od płatków), jak i kolorem. Możesz udekorować rabatę i zapełnić luki pomiędzy innymi roślinami, sięgając po rozmaite odmiany. Jarzmianka większa kwitnie na czerwono, różowo lub bordowo, przybiera barwę rubinu lub śnieżnej bieli, dzięki czemu pasuje dosłownie do każdej aranżacji, w której pozostawisz naturze nieco więcej swobody.
Przeczytaj również: Te byliny ukorzenisz teraz. Jak pobierać sadzonki kwiatów do rozmnożenia?
Najpiękniejsze odmiany jarzmianek
Naturalnie jarzmianki można spotkać w Azji Zachodniej, rejonach Kaukazu, a także górskich obszarach Europy. Lubią zacienione polany i leśne siedliska, dlatego w ogrodach również chętnie porastają miejsca niewystawione na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Nie oznacza to jednak, że w ogrodach otwartych, gdzie brakuje drzew, jarzmianki nie będą rosły. Wręcz przeciwnie, jest kilka odmian, które doskonale odnajdują się na mocno zróżnicowanych stanowiskach.
Cechą charakterystyczną jarzmianek wielkich jest wysoko wzniesiona łodyga, która potrafi dorastać do nawet 70 cm. Otaczają ją mocno powycinane, błyszczące liście zwykle utrzymane w ciemnych odcieniach zieleni, choć zdarzają się i nakrapiane okazy, jeszcze bardziej dekoracyjne.
Jarzmianki rosnące w większych kępach naturalnie zadarniają podłoże pod drzewami i krzewami lub okrywają puste przestrzenie w ogrodzie, nie tworząc wrażenia przytłuczenia. Fot. HHelene/rbiedermann/CanvaPro
Kwiaty jarzmianek utrzymują się mniej więcej do lipca, jednak przekwitające rośliny nie tracą uroku. Gdy zawieje, wydają przyjemny, szeleszczący dźwięk, łagodnie poruszając się wraz z podmuchami.
Rośliny te doskonale rosną zarówno na stanowiskach mieszanych, jak i wyłącznie we własnym towarzystwie. Poznaj najpiękniejsze odmiany jarzmianki, które w naturalny sposób udekorują mniejsze i większe rabaty. Oto wybrane propozycje:
- 'Star of Magic' o kwiatach ciemnoróżowych i łodygach otoczonych pstrymi liśćmi;
- 'Sunningdale Variegated' o kwiatach jasnoróżowych z wyraźnie zieloną blaszką liściową otoczoną białą obwódką;
- 'Shaggy' o kwiatach w odcieniu śnieżnej bieli;
- 'Star of Billlion' o kopulastych, białych kwiatach przypominających miękkie poduszeczki;
- 'Rosea' o kwiatach w odcieniu jasnego, pastelowego różu;
- 'Roma' o kwiatach różowych w niejednolitych odcieniach;
- 'Rubra' o kwiatach intensywnie wybarwionych w odcieniu rubinowej czerwieni;
- 'Primadonna' o kwiatach czerwonych, równomiernie i intensywnie wybarwionych;
- 'Star of Fire' o kwiatach ciemnoczerwonych, które na niektórych stanowiskach przyjmują odcień wyraźnie bordowy.
Uprawa jarzmianek
Dekoracyjność rośliny nie mija wraz z przekwitaniem baldaszkowych kwiatostanów. Jarzmianki nadają się na kwiaty cięte świeże i suszone, a w każdej w tych form po zebraniu pięknie dopełniają kompozycje z traw ozdobnych, tworzone w domowych wazonach.
Jednak nie musisz koniecznie ich ciąć, chyba że pragniesz raz jeszcze przed nadejściem zimy nacieszyć się wysypem poduszkowatych kwiatków. Jarzmianki pozostawione na stanowisku po tym, jak zaschną płatki złożonych kwiatostanów, wydają przyjemny, kojący dźwięk, gdy delikatnie falując, szeleszczą na wietrze. Im ich więcej, tym rabata barwniej kwitnie i nabiera pełnego kształtu. Dlatego warto poznać wcześniej tajniki uprawy jarzmianek, aby móc bez trudu wyhodować piękne, rozkrzewione okazy, które dopełnią naszą ogrodową wizję.
Już nawet jedna samotna kępa potrafi mocno się rozrosnąć. Wykorzystaj kilka sadzonek, a udekorujesz surowe części ogrodu, wypełnisz z czasem luki wśród innych roślin lub stworzysz delikatne tło dla np. pierwszej damy rabaty – bogato kwitnącej, wysokiej róży. Fot. peplow/tom meaker/CanvaPro
Wiedzę o nich zaczerpnęłam u mojego głównego źródła, specjalistki od wieloletnich bylin i krótkorosnących roślin kwitnących. Jej ogród, który mijam w drodze na działkę, przypomina baśniową krainę pełną kolorów, struktur, dźwięków i życia, bowiem wypielęgnowane rośliny jak magnes przyciągają pszczoły oraz motyle. Uprawa jarzmianek jest prostsza, niż myślisz. Oto kilka podstawowych zasad, które pomogą ci zasadzić i wyhodować rośliny, jak z angielskich ogrodów.
- Stanowisko
Kwiaty te najlepiej rozwijają się w półcieniu, ale poradzą sobie również na stanowiskach słonecznych, o ile tylko będziesz pamiętać o regularnym podlewaniu.
- Podłoże
Najlepszym wyborem dla jarzmianek będzie ziemia żyzna, próchnicza, zasadowa lub obojętna, w której łatwo utrzymać stały, umiarkowany poziom wilgotności. Ważne, aby w okresie intensywnego parowania tj. letnich upałów ściółkować rabatę z kwiatami. Ten zabieg pomoże też opanować chwasty.
- Sadzenie
Idealną porą na sadzenie jarzmianek jest przełom marca i kwietnia. Możesz zrobić to również jesienią. Dla najlepszego wzrostu bylin zachowaj 40-centrymetrowy odstęp pomiędzy roślinami. Jeśli nie chcesz kupować uformowanych sadzonek, a wolisz wykorzystać nasiona, możesz użyć tych z kwiatów, które masz na rabacie (miej na uwadze, że odmiana 'Shaggy' nie wytwarza nasion). Zrób to od razu po ich dojrzeniu, aby zdolność kiełkowania była najwyższa.
Pamiętaj jednak, że tak wyhodowane siewki nie muszą powtórzyć pożądanych cech odmianowych, dlatego do powiększenia ogrodowej kolekcji lepiej wykorzystaj metodę rozmnażania przez podział dorosłych okazów.
- Podlewanie
O regularne podlewanie musisz dbać przede wszystkim wtedy, gdy jarzmianka większa rośnie na stanowisko mocno nasłonecznionym. W okresie upałów i suszy podawanie wody jest kluczowe dla utrzymania kwitnienia. Uważaj jednak, aby kwiaty nie stały w wodzie, bo ciężkie i zawilgotniałe podłoże poważnie im zaszkodzi.
- Ochrona na zimę
Jarzmianki nie wymagają zimowego okrywania, gdy już dobrze się przyjmą. Warto zapewnić im dodatkową ochronę w formie okrycia w pierwszym roku uprawy. Ma to na celu zabezpieczenie ich przed gwałtownymi zmianami pogody, z mrozem same sobie doskonale radzą.
- Nawożenie
Pierwszy etap nawożenia podłoża przypada jeszcze przed posadzeniem roślin. Pod jarzmianki przygotuj ziemię zmieszaną z dowolnym nawozem organicznym, kompostem czy obornikiem. Kolejnym etapem jest regularne odżywianie kwiatów nawozami mineralnymi, wykluczając te, które mogą zwierać składniki zakwaszające podłoże. Podłoże w twoim ogrodzie jest żyzne i wartościowe? W takim przypadku możesz całkowicie zrezygnować z późniejszego nawożenia sadzonek jarzmianek.
Jarzmianki to rośliny niezbyt podatne na choroby i aktywność szkodników, co więcej, działają odstraszająco na ślimaki. Właśnie dlatego warto mieć je w swoim ogrodzie. Gdzie najlepiej sadzić jarzmianki? Jest kilka miejsc, w których sprawdzą się naprawdę rewelacyjnie.
Gdzie sadzić jarzmianki?
Rośliny te potrzebują stanowisk, gdzie podmuchy wiatrów nie są zbyt silne, a padające nań słońce nie pali roślin. Z drugiej strony warto rozważyć posadzenie jarzmianek w ogrodach skalnych, ważne jednak będzie ich regularne, dość obfite podlewanie. Doskonale nadają się one jako wypełniacze pustych przestrzeni w już zagospodarowanych ogrodach, gdy np. któraś z roślin uschnie lub postanowisz przenieść ją w inne miejsce. To ciekawe uzupełnienie przestrzeni pod drzewami i wyższymi krzewami.
Chcesz wprowadzić odrobinę natury na niewielki balkon? Te kwiaty również się do tego nadają, ale koniecznie zadbaj o odpowiednią wielkość pojemnika, o dobrą ziemię i pilnuj, by nie miały za sucho. Jeśli zdecydujesz się zasadzić jarzmianki w ogrodzie, oto ogrodowe porady, które sprawią, że gotowa rabata zachwyci obserwatora:
- wykorzystaj sadzonki do stworzenia drugiego planu, który zapewni wrażenie lekkości i finezji;
- uzupełniaj nimi luki na wizualnie cięższych rabatach, odmładzając je, odświeżając i minimalizując efekt przytłoczenia;
- łącz ze sobą różne odmiany, wykorzystując te kompozycje w ogrodach naturalistycznych;
- pozwól naturze robić swoje i nie ścinaj przekwitłych kwiatów, aby puste kwiatostany jesienią cicho szumiały za oknem;
- eksperymentuj z zestawieniami roślin, dodając jarzmianki na rabaty porośnięte przez szałwie, hosty, werbeny, pysznogłówki, hortensje, paprocie, wilczomlecze, bodziszki, mikołajki, brunery wielkolistne czy japońska smukła trawa hakonechloa.
Jeśli masz dość miejsca, sadź je w większych grupach, łącząc różnokolorowe sadzonki w kępach lub stawiając na jednobarwne, większe plamy – niezależnie od aspektów wizualnych trzymaj się zasady sadzenia 5-6 sadzonek na powierzchni 1m². To pozwoli im na swobodny rozrost i przybranie naturalnie dekoracyjnych form.
Jarzmianka większa 'Roma' to odmiana, która nie potrzebuje towarzystwa. Wybarwia się na różne odcienie różu i wypuszcza dziesiątki rozłożystych kwiatków. Fot. bonilook/123rf.com
Jakie właściwości mają jarzmianki?
Niewątpliwie najważniejszą właściwością jarzmianki w ogrodzie jest jej dekoracyjność. W odpowiedniej aranżacji potrafi odmienić wygląd zarówno gęsto porośniętej rabaty, jak i surowego, pozbawionego koloru ogrodu skalnego. To również doskonały wybór na balkon czy taras, gdzie nie ma zbyt wiele słońca. Jeśli dotąd nie wiedziałeś, czym obsadzić wyższe krzewy, w tym kapryśne krzewy różane, oto moja propozycja.
Jakie cenione w ogrodnictwie właściwości mają jarzmianki? Zaletą tej rośliny są jej właściwości okrywowe oraz zadarniające. Oznacza to, że przy odpowiednim prowadzeniu możesz naprawdę niskim kosztem i nakładem pracy okryć część ogrodu delikatną zieloną powłoką ciekawych liści, spośród których wynurzą się i wzniosą ponad inne gatunki lekkie, poduszkowe kwiatostany w najróżniejszych kolorach.
Jedną z największych zalet jarzmianek jest odstraszające działanie na... ślimaki. Chcesz, aby te szkodniki trzymały się z dala od twojej rabaty? Wystarczy, że posadzisz sadzonki tych kwiatków obok roślin naturalnie przyciągających te niechciane szkodniki. Dotychczas z żalem spoglądałeś na to, jak ślimaki wyjadają mięsiste liście z wypielęgnowanej, gęstej i pięknie wybarwionej kępy hosty? Koniecznie znajdź obok niej lukę i zasadź jarzmianki, a zobaczysz, że ślimaki już nie wrócą.
Jarzmianki to nie tylko rośliny ozdobne czy estetyczna bariera dla szkodników, lecz także gatunek miododajny, przyciągający pożyteczne owady, o których ochronę walczą ruchy ekologiczne w całym kraju. Niewielkie kwiaty są wyjątkowo bogate w nektar, a rośliny doskonale współżyją na rabatach z innymi miododajnymi gatunkami łąkowymi, tworząc idealne siedliska np. dla pszczół. Jak widać naprawdę niewiele trzeba, by połączyć piękne z pożytecznym – pozwalając naturze malować ogród dziesiątkami broszkowatych kwiatów, dajesz owadom dom.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Szałwia muszkatołowa – uprawa, właściwości i zastosowanie. Dlaczego warto posadzić ją w ogrodzie?
Petunie będą wylewać się z doniczki. Poznaj moje trzy domowe sposoby na bujne kwitnięcie
Uwielbiasz piwonie? Posadź w ogrodzie zjawiskową różę rabatową Herzogin Christiana
Najlepszy nawóz do lilii. Będą kwitły nawet do końca sierpnia