Spis treści:
Jak susza wpływa na pomidory?
Upały to prawdziwy sprawdzian dla fizjologii roślin. Gdy termometr przekracza 32°C, pomidory wpadają w stan alarmu: fotosynteza zwalnia, produkcja chlorofilu maleje, a procesy kwitnienia i zawiązywania owoców ulegają zahamowaniu. Efekt? Mniejsze plony, owoce pozbawione słodyczy i charakterystycznej soczystości. Co gorsza, w takich warunkach w komórkach roślinnych lawinowo powstają reaktywne formy tlenu (ROS), które uszkadzają błony komórkowe i białka, osłabiając całą roślinę. Wysokie temperatury mogą również unicestwić pyłek, w rezultacie prowadząc do opadania kwiatów i drastycznego spadku liczby owoców.
Badania potwierdzają skalę problemu: w szklarniach plony pomidorów mogą spadać nawet o 53 proc. podczas suszy, przy jednoczesnym wzroście zużycia wody o 30 proc. W ogrodach przydomowych największym wyzwaniem jest błyskawiczne parowanie wody z gleby, które pozbawia rośliny niezbędnej wilgoci. Na poziomie genetycznym pomidory próbują walczyć, aktywując białka szoku cieplnego (HSP) i czynniki transkrypcyjne (HSF), które zwiększają ich termotolerancję. Jednak bez wsparcia ogrodnika nawet te mechanizmy mogą okazać się niewystarczające.
Wysokie temperatury skracają czas dojrzewania pomidorów, zatem mogą doprowadzić do sytuacji, w której duża liczba owoców osiąga pełną dojrzałość niemal jednocześnie. Jeśli pozostawisz wszystkie pomidory na krzaku, ryzykujesz, że część z nich stanie się przejrzała, straci teksturę lub nawet zacznie się psuć. Regularne zbieranie dojrzałych lub niemal dojrzałych owoców, które zaczynają zmieniać kolor, stymuluje roślinę do dalszej produkcji i zapobiega przeciążeniu krzaka. Częste zbiory, najlepiej co 1-2 dni, pozwalają rozłożyć plon w czasie i ułatwiają zarządzanie uprawą. Zrywaj je wczesnym rankiem lub późnym wieczorem, gdy temperatura jest niższa. W tych porach dnia owoce są chłodniejsze, bardziej zwarte i mniej narażone na stres cieplny.
Przeczytaj również: Mszyce obsiadają pomidory. Przygotuj oprysk, który nie zaszkodzi roślinom
Jak chronić pomidory przed upałami?
Palące słońce i sucha ziemia mogą szybko zniszczyć uprawy pomidorów. Możemy jednak tego uniknąć działając z wyprzedzeniem. Istnieje 5 prostych sposobów, które pomogą nam ochronić pomidory przed upałami i zapewnią obfite plony przez cały sezon.
1. Podlewaj pomidory z precyzją
Podlewanie w czasie upałów to sztuka wymagająca wyczucia. Najlepsze pory na ten zabieg to wczesny ranek i późne popołudnie, gdy słońce nie atakuje z pełną mocą. Regularne, głębokie podlewanie co 2-3 dni, bezpośrednio u nasady roślin, wspiera rozwój korzeni w głąb gleby, sprawiając że pomidory są bardziej odpornymi na suszę. Unikaj moczenia liści, które w wilgotnych warunkach mogą przyczynić się do powstawania chorób grzybowych, takich jak mączniak rzekomy. Regularne usuwanie uszkodzonych liści przy ziemi, przy użyciu zdezynfekowanych nożyc, zmniejsza transpirację i ryzyko chorób, pozwalając roślinie skupić energię na owocach.
Systemy kroplowe lub konewki bez rozprysku precyzyjnie dostarczają wodę tam, gdzie jest potrzebna. Codzienne sprawdzanie wilgotności gleby – choćby za pomocą prostego wskaźnika lub dotyku – pozwoli uniknąć stresu wodnego, który może prowadzić do martwicy wierzchołkowej, czyli czernienia podstawy owoców. Regularność podlewania jest ważniejsza niż jego obfitość – lepsze będzie kilka umiarkowanych dawek niż jednorazowe zalanie.
Warstwa słomy o grubości 5 cm potrafi obniżyć temperaturę gleby nawet o 3°C. Fot. pattamod/123RF.com
2. Ściółkowanie i kompost – tarcza przeciwko suszy
Warstwa słomy, kory, suchej trawy lub liści o grubości 5 cm potrafi obniżyć temperaturę gleby nawet o 3°C, zatrzymując wilgoć i ograniczając parowanie nawet o połowę. Przed nałożeniem ściółkę warto zwilżyć wodą, a glebę wzbogacić cienką warstwą dojrzałego kompostu. Kompost, niczym gąbka, magazynuje wilgoć i dostarcza roślinom składników odżywczych, intensyfikując smak owoców.
Kompost musi być w pełni dojrzały – niedopracowany może wiązać azot lub wprowadzać patogeny. Ściółkowanie pomidorów podczas suszy chroni glebę i ogranicza rozwój chwastów, tym samym zmniejszając konkurencję o wodę i składniki odżywcze. W ekstremalnych warunkach, można dodatkowo rozłożyć przesiany popiół drzewny wokół roślin, by wspomóc retencję wilgoci. Kontynuuj pielęgnację gleby, od czasu do czasu dodając kompost przez lekkie drapanie i w razie potrzeby wymień ściółkę. Żywa, chroniona i dobrze odżywiona gleba jest najlepszą obroną przed ekstremalnymi temperaturami.
3. Zapewnij pomidorom cień w najgorętszych godzinach
Pomidory uwielbiają słońce, ale w temperaturach powyżej 30°C zaczynają cierpieć. Częściowy cień w godzinach od południa do późnego popołudnia może uchronić owoce przed poparzeniem słonecznym i pękaniem. Lekkie maty przeciwsłoneczne o gęstości 30-50 proc., słomiane parawany lub nawet tymczasowe parasole to skuteczne rozwiązania, które nie ograniczają fotosyntezy, zapewniając roślinom 6-8 godzin światła dziennie. W miejskich ogrodach Paryża popularne są tkaniny zacieniające, które wracają do łask w obliczu coraz bardziej suchych lat.
Przeczytaj również: Te kwiaty posadź przy pomidorach. Zwiększają plonowanie i pomagają pozbyć się szkodników
4. Wybierz odmianę pomidorów odpornych na upały
Oprócz podstawowych działań warto sięgnąć po rozwiązania poparte nauką i doświadczeniem ogrodników. Wybór odmian odpornych na upały, takich jak Heatmaster, Solar Fire czy Early Girl, może zwiększyć plony o 30-40 proc. w trudnych warunkach. Charakteryzują się one mocniejszym systemem korzeniowym i stabilniejszą fotosyntezą.
5. Zastosuj inokulanty mikoryzowe
Mikoryza, czyli symbioza korzeni z grzybami, działa jak naturalna „klimatyzacja”, redukując stres oksydacyjny i poprawiając pobieranie wody. Inokulanty mikoryzowe, dostępne w sklepach ogrodniczych, to prosty sposób na wzmocnienie roślin. Grzyby mikoryzowe tworzą sieć strzępek (hyf), które działają jak przedłużenie korzeni rośliny. Ta sieć, zwana grzybnią, może rozciągać się na znacznie większą powierzchnię niż same korzenie, sięgając nawet kilka metrów w głąb gleby. Dzięki temu roślina zyskuje dostęp do wody i składników odżywczych (np. fosforu, azotu, potasu) z obszarów, do których korzenie nie byłyby w stanie dotrzeć. Wystarczy delikatnie wymieszać z ziemią.
Źródła: deccoria.pl, sciencedirect.com
Przeczytaj również:
Czym najlepiej ściółkować ogórki?
W tym roku ogórki nie będą chorować. Zastosuj ekologiczny i skuteczny oprysk
Dlaczego kwiaty pomidorów usychają i opadają? Zastosuj domowy oprysk, szybko pojawią się owoce