Spis treści:
- Czym są podkłady kolejowe?
- Do czego są stosowane podkłady kolejowe?
- Gdzie można kupić podkłady kolejowe?
- Dlaczego lepiej nie korzystać z podkładów kolejowych?
- Niebezpieczne podkłady kolejowe
- Co zamiast podkładów kolejowych w ogrodzie?
Czym są podkłady kolejowe?
Podkłady kolejowe to najczęściej drewniane belki, które układane są w poprzek pod torami. To na nich są zamocowane szyny, po których jedzie pociąg. Mogą mieć kształt obły lub belkowy.
Najczęściej wytwarza się je z sosnowego, bukowego i dębowego drewna, które jest bardzo odporne – wytrzymuje nawet 18-33 lata. Podkłady mogą być jednak również wykonywane betonu, żelbetu i stali.
Aby znacznie zwiększyć trwałość podkładów drewnianych, impregnuje się je olejem kreozotowym, wykorzystując próżniowo-ciśnieniową metodę. I to właśnie ten impregnat powoduje, że elementy te mogą być groźne dla zdrowia. Kreozot znajduje się w smole drzewnej, a jego zapach jest wyczuwalny i bardzo uciążliwy.
Zużyte podkłady kolejowe bywają dostępne w sklepach ogrodniczych czy na aukcjach internetowych. Fot.123RF.com
Zużyte podkłady kolejowe są klasyfikowane jako odpad niebezpieczny. Znajdują się na liście dołączonej do Rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów – pod numerem 17 02 04.
Do czego są stosowane podkłady kolejowe?
Jeśli jesteś na etapie planowania ogrodu, być może wpadły ci w oko ciekawe aranżacje wykorzystujące stare podkłady kolejowe. Ich autorzy przekonują, że to świetny sposób na nadanie im drugiego życia, a zielonej przestrzeni – charakteru.
Najczęściej stare podkłady kolejowe mają być wykorzystane do stworzenia:
- chodnika i ścieżek,
- płotów i ogrodzeń,
- rabat,
- piaskownic,
- pomostów i mostków,
- tarasów,
- schodków,
- umocnienia pod skarpą.
Czy jednak warto wykorzystywać te materiały w swoim ogrodzie? Dla wielu osób jest to dość dyskusyjny temat. Istnieją zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy upcyklingu tego typu odpadów.
Gdzie można kupić podkłady kolejowe?
Zużyte podkłady kolejowe bywają dostępne w sklepach ogrodniczych czy na aukcjach internetowych. Wiele osób poszukuje ich również zaraz przy remontowanych i przebudowywanych torach kolejowych, gdzie są składowane. Podkładów jest dostępnych coraz więcej z powodu regularnej modernizacji tras.
Ze względu na zawartość niebezpiecznych substancji organizacje takie jak Polski Alarm Smogowy szukają jednak rozwiązań, by uregulować sprzedaż. Przykładem może być „Wniosek PAS i DAS do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o kontrolę procedur i praktyk gospodarowania odpadem niebezpiecznym, jakim są podkłady kolejowe” złożony 11 września 2018 r.
Wyświetl ten post na Instagramie
Wyświetl ten post na Instagramie
Dlaczego lepiej nie korzystać z podkładów kolejowych?
Świeże podkłady kolejowe zawierają sporo oleju kreozotowego. Ich wykorzystanie w ogrodzie lub przy domu może być naprawdę bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Jak wskazują specjaliści:
„Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r., od 1 maja 2013 r. kreozot, stosowany do impregnacji podkładów kolejowych, uznano za bezprogowy czynnik rakotwórczy i sklasyfikowano jako substancję rakotwórczą kategorii 1B”.
Teoretycznie firma wytwarzająca podkłady lub modernizująca tory kolejowe może zlecić wykonanie badań w kierunku zawartości niebezpiecznych substancji. Spełnienie tego wymogu jest krokiem do uzyskania pozwolenia, by odpad został przekształcony na inny niż niebezpieczny. Wówczas stare podkłady kolejowe mogą zostać sprzedane. Firma powinna mieć jednak potwierdzenie, że badania zostały wykonane, a odpady sklasyfikowane inaczej niż wcześniej.
Niebezpieczne podkłady kolejowe
Resztki oleju kreozotowego nierzadko znajdują się w podkładach nawet po wielu latach. Z tego powodu każdy kontakt ze skórą lub glebą może być potencjalnie groźny dla zdrowia. Olej kreozotowy może również przeniknąć do podłoża, a następnie np. do warzyw czy owoców, które uprawiasz. Również opary uwalniające się z belek mogą wywołać objawy, przede wszystkim u osób starszych, chorych i dzieci.
Szczególnie niebezpieczne jest:
- wdychanie oparów oleju kreozotowego w trakcie upalnych dni – wówczas są szczególnie wyczuwalne,
- praca bezpośrednio przy podkładach kolejowych, np. ich malowanie, przycinanie, czyszczenie,
- dotykanie podkładów kolejowych bez ochrony, np. rękawiczek czy butów (nie można po nich chodzić boso),
- uprawianie na glebie obok podkładów kolejowych owoców, warzyw, ziół do późniejszego spożycia.
Olej kreozotowy jest sklasyfikowany jako substancja rakotwórcza. Dodatkowo narażenie na bezpośrednie działanie może wywołać:
- nudności, wymioty, biegunkę,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia krążenia.
Zamiast narażać siebie i swoją rodzinę, warto więc wykorzystać w ogrodzie inne elementy. Dostępne są różne opcje, które wyglądają podobnie do podkładów kolejowych. Pamiętaj ponadto, że zużyte podkłady mają wiele lat i wcześniej były narażone na silne przeciążenia. To znacznie obniża ich trwałość w ogrodzie – szybko mogą się po prostu rozpaść.
Co zamiast podkładów kolejowych w ogrodzie?
Podkłady kolejowe rzeczywiście mogą dodawać ogrodowi charakteru. Stare drewno ma widoczne słoje i lekkie pęknięcia, co pasuje do wielu aranżacji. Co jednak wybrać, by przestrzeń była nie tylko ładna wizualnie, ale przede wszystkim bezpieczna do codziennego relaksu?
- Podkłady ogrodowe
Podkłady ogrodowe to specjalne deski i belki, które zostały przygotowane z myślą o wykorzystaniu w ogrodzie. Możesz wybrać wersję zaimpregnowaną na wybrany kolor lub surową. Opcja surowa pozwala samodzielnie pomalować farbą lub impregnatem lub zostawić drewno w takim stanie.
Tego typu podkłady są bezpieczne do wykorzystania w ogrodzie, zwykle również wytworzone z najbardziej wytrzymałych rodzajów drewna: bukowego, sosnowego lub dębowego. Niestraszne im więc warunki atmosferyczne i zmiany temperatury. Są ponadto stosunkowo miękkie i łatwe do przerobienia i obróbki. Dzięki nim możesz zbudować m.in. chodnik, altankę, piaskownicę czy rabatę bez obaw o zdrowie swojej rodziny i środowisko naturalne.
- Drewniane belki – kantówki
Inną opcją jest wykorzystanie standardowych kantówek. Dostępne w wielu różnych grubościach i wielkościach łatwo dopasowują się do tego, co chcesz z nich stworzyć. Drewno najczęściej jest surowe, dlatego możesz samodzielnie zaimpregnować je na dowolny kolor. Kantówki są ponadto zwykle jaśniejsze od podkładów ogrodowych, a także gładkie i o regularnym kształcie.
Drewniane belki tego rodzaju również dobrze nadają się do tworzenia różnych konstrukcji ogrodowych czy balkonowych. Są wytrzymałe i najczęściej wyprodukowane z drewna sosnowego.
Podobają ci się aranżacje z wykorzystaniem podkładów kolejowych? Pamiętaj, że elementy te mogą zawierać substancje szkodliwe dla ogrodu i twojej rodziny. Zamiast tego możesz wybrać inne belki, które również świetnie sprawdzą się np. do stworzenia chodnika czy tarasu. Decyzja należy jednak do ciebie.