Spis treści:
- Skrzyp polny — charakterystyka
- Kiedy, gdzie i jak zbierać skrzyp polny?
- Zastosowanie skrzypu w ogrodnictwie
- Skrzyp — właściwości zdrowotne
Skrzyp polny — charakterystyka
Skrzyp polny (Equisetum arvense) to roślina wieloletnia, która dorasta do 40 centymetrów wysokości. To bardzo stary gatunek, który według naukowców pojawił się na ziemi już 300 milionów lat temu. Ma bardzo charakterystyczny pokrój, dlatego trudno pomylić go z innym chwastem. Nie wygląda też jak roślina ozdobna z tej samej rodziny – skrzyp ogrodowy, zwany też zimowym.
Skrzyp polny tworzy rosnące pionowo pędy płonne, w poprzek których wyrastają naokoło boczne łodyżki. Na roślinie widoczne są wypukłości, botanicznie nazywane żeberkami. Na głębokości 25-130 cm pod ziemią znajduje się kłącze skrzypu które, będąc silnie rozgałęzione, utrudnia wyrwanie tego chwastu. Pojawiają się na nim bulwy pędowe, z których roślina czerpie substancje pokarmowe na przedwiośniu.
Skrzyp wytwarza dwa rodzaje pędów – zarodnionośne i płonne, przy czym tylko te drugie mają zastosowanie w zielarstwie. Nie jest trudno je odróżnić, ponieważ wyglądają zupełnie inaczej.
- Pędy zarodnionośne skrzypu są jasnobrązowe, czasami wpadające w czerwień. Na szczycie każdego znajduje się zwieńczenie o jajowatym kształcie zwane kłosem zarodnionośnym, który wiosną wytwarza zarodniki. Obumierają w maju.
- Pędy płonne są zielone i jak już wspomniano, mają okółkowe rozgałęzienia. Pojawiają się pod koniec wiosny, a znikają późną jesienią.
Warto przy okazji wiedzieć, że sama nazwa „skrzyp” pochodzi od dźwięku, jaki wydają pędy przy rozcieraniu. Dzieje się tak z powodu dużej zawartości krzemionki w łodygach i listkach.
Przeczytaj również: Korzeń do zadań specjalnych. Na co pomaga i jak stosować żywokost w domu i ogrodzie
Skrzyp polny wydaje charakterystyczny dźwięk podczas pocierania pędów. Fot. Pixabay
Kiedy, gdzie i jak zbierać skrzyp polny?
Pędy płonne można zbierać przez cały okres ich wzrostu, ale najwięcej kwasu krzemowego, czyli głównego składnika aktywnego skrzypu, mają te zebrane od połowy lipca do końca sierpnia.
Jeśli skrzyp nie zadomowił się w twoim ogrodzie, najłatwiej znajdziesz go na nieużytkach i ugorach. Rośnie też w miejscach podmokłych. Ale uwaga! Znacznie częściej występują tam podobne, ale trujące rośliny z rodziny skrzypowatych, takie jak skrzyp błotny. Wytwarza on na szczycie zielonych pędów kłosy zarodnionośne. Nie należy go zbierać, bo jest toksyczny!
Zbiór skrzypu przeprowadza się, ścinając pędy na wysokości 10-15 cm nad ziemią. Chodzi o zebranie tylko zielonej części rośliny.
Pędy skrzypu polnego nadają się do suszenia, ale aby nie straciły swojego zielonego koloru, należy robić to pod przykryciem. Susz nadaje się doskonale do robienia naparów oraz przyrządzania środków ochrony roślin i można go długo przechowywać.
Skrzyp polny rośnie na nieużytkach i terenach podmokłych. Fot. 123RF.com
Skrzyp polny — zastosowanie
Skrzyp polny, mimo że jest chwastem, ma liczne ciekawe zastosowania. Przy odrobinie wysiłku pomoże zarówno roślinom w ogrodzie (zamiast im szkodzić), jak i wesprze kondycję organizmu. Nie bez powodu wyciąg ze skrzypu polnego jest wykorzystywany przy produkcji kosmetyków czy suplementów diety.
Jako ciekawostkę można dodać, że w niektórych częściach świata skrzyp się nawet jada. Eskimosi zjadali bulwy tej rośliny, które zawierają skrobię, a w odległej Japonii kłosy zarodnionośne wciąż są uważane za przysmak. Są tam dodatkiem do różnych potraw warzywnych.
W Polsce skrzypu nikt raczej nie je, natomiast można bliżej przyjrzeć się jego innym zastosowaniom.
Zastosowanie skrzypu w ogrodnictwie
Na początek sprawdź, jak przy pomocy tej rośliny możesz pomóc zielonym mieszkańcom twojego ogrodu.
- Gnojówka ze skrzypu polnego
To często używana mikstura, która jest idealnym preparatem przeciwko chorobom i szkodnikom roślin. Przygotowuje się ją z 1 kilograma świeżego lub 200 g suszonego ziela skrzypu, które zalewa się 10 litrami wody. Całość miesza się i zostawia na kilka dni do fermentacji. Mieszanka, mimo zawartości dużej ilości wody, wciąż będzie dość silna (może być toksyczna dla roślin), dlatego płyn do odprysku wykonuje się, jeszcze bardziej ją rozcieńczając. Na jej jeden litr użyj 50 litrów wody. Gotowy preparat nadaje się do zwalczania mszyc, miseczników, tarczników oraz przędziorków. Można go zastosować także na choroby grzybowe roślin m.in. szarą pleśń czy mączniaka prawdziwego.
Gnojówka ze skrzypu polnego nie jest trudna w przygotowaniu. Fot. 123RF.com
Wykonuje się go tak samo jak gnojówkę, natomiast bez fermentowania. Po 12 godzinach mikstura jest zatem gotowa. Nie ma potrzeby jej rozcieńczania i jest skuteczna przeciwko mszycom.
- Wywar ze skrzypu polnego
Powstaje on również bardzo podobnie jak gnojówka. Tym razem jednak mieszankę wody ze skrzypem należy odstawić na 24 godziny, a następnie gotować przez pół godziny. Płyn rozcieńcza się w stosunku 1:3 lub 1:4. Skuteczny jest na szarą pleśń, rdze, parchy jabłoni oraz mączniaka prawdziwego i rzekomego.
Warto przypomnieć, że większość naturalnych oprysków, aby ich działanie było widoczne, wymaga powtarzania zabiegu co 3 dni przez przynajmniej 3 tygodnie. Nie są to w końcu środki tak silne, jak te chemiczne. Są jednak przyjazne środowisku i ekologiczne.
Opryski ze skrzypu polnego sprawdzą się szczególnie do wzmacniania oraz zwalczania chorób pomidorów i ogórków.
Opryski ze skrzypu polnego można stosować na zainfekowane pomidory i ogórki. Fot. 123RF.com
Skrzyp — właściwości zdrowotne
Skrzyp polny może służyć nie tylko roślinom, ale też człowiekowi. Poza dużą ilością kwasu krzemionkowego zawiera kwasy organiczne, flawonoidy, karetonoidy, saponiny, fitosterole oraz witaminę B1. Te substancje mogą wspomóc prawidłową pracę organizmu człowieka.
Najczęściej korzysta się z ekstraktu ze skrzypu w postaci suplementów diety dostępnych w aptekach. Można jednak samodzielnie przygotować go do spożycia.
Jedna z receptur, z których można skorzystać, to ta na napar ze skrzypu, który stosuje się do przemywania skóry. Zawarte w nim składniki mogą pomóc zachować jej młody wygląd. Używa się go również jako wcierki do włosów, co może być wsparciem podczas walki z wypadaniem włosów.
Skrzyp polny można także pić – herbatka ze skrzypu polnego ma wspierać zarówno dobry wygląd, jak i samopoczucie osoby, która ją pije. Aby ją zaparzyć, należy użyć dwóch łyżeczek suszu na filiżankę i parzyć przez kilkanaście minut. Aby odczuć korzyści, powinno się ją pić 2 lub 3 razy dziennie.
Więcej o właściwościach leczniczych skrzypu polnego przeczytasz tutaj: Skrzyp polny - uciążliwy chwast o bogatym składzie. Działa jak multiwitamina z apteki
Napar z suszonego skrzypu polnego jest bardzo łatwy do przygotowania. Fot. 123RF.com
Jak widać, skrzyp to pomocna roślina i to nie tylko dla ludzi, ale też dla roślin. Jego używanie jest tym łatwiejsze, że jest pospolitym chwastem. Mimo że to określenie może kojarzyć się pejoratywnie, nie ma w nim nic złego. Przeciwnie – skrzyp może się stać pomocą dla ciebie i dla ogrodu. Wystarczy go poszukać w swoim otoczeniu lub zaprosić do ogrodu!
Przeczytaj również: Zwalcza choroby i szkodniki pomidorów niczym chemiczne środki ochrony roślin. Jak stosować oprysk z mleka?
Roztwór mleka i wody warto stosować zarówno jako oprysk, jak i nawóz do podlewania roślin Fot. 123RF.com
Nie wyrzucaj skórek bananów. Dzięki nim rośliny łatwiej zniosą mrozy lub suszę na INTERIA.TV.