Spis treści:
- Tojeść rozesłana – mało wymaga, dużo daje
- Ciekawe odmiany tojeści rozesłanej
- Uprawa tojeści rozesłanej
- Gdzie sadzić tojeść?
Tojeść rozesłana – mało wymaga, dużo daje
Tojeść rozesłana (Lysimachia nummularia) to roślina okrywowa z rodziny pierwiosnkowatych, która naturalnie występuje w Europie, zachodniej Azji i na Kaukazie. Powszechnie rośnie również w Polsce, m.in. w wilgotnych lasach, na łąkach czy nad brzegami zbiorników wodnych. Tojeść rozesłana dorasta do 5 cm wysokości. Jej płożące pędy mogą osiągać do 60 cm długości – płożą się one po ziemi, tworząc rozległe kobierce. Są one gęsto ulistnione na całej długości. Liście rośliny są okrągłe, całobrzegie i krótkoogonkowe. Tworzą one gęstą i atrakcyjną warstwę zieleni. Co ciekawe, ze względu na kształt liści tojeść rozesłana bywa nazywana pieniążkiem, ale nie trzeba mylić ją z pileą peperopmiowatą, czyli pieniążkiem doniczkowym.
W okresie od czerwca do sierpnia (niekiedy nawet do września) na roślinie pojawiają się małe, pięciopłatkowe kwiaty. Ich średnica wynosi do 3 cm i rosną one pojedynczo lub podwójnie w kątach liści. W zależności od odmiany mogą mieć różne kolory, ale najczęściej są one intensywnie żółte lub pomarańczowe. Ponadto mają one charakterystyczne ciemnoczerwone kropki na płatkach.
Ciekawe odmiany tojeści rozesłanej
W ogrodach najczęściej mamy do czynienia z ozdobnymi odmianami tojeści rozesłanej. Choć nie ma ich dużo, na szczególną uwagę zasługują m.in.:
- Aurea – jej cechą charakterystyczną są żółte liście, przez co wygląda bardzo dekoracyjnie. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych (jeśli jednak posadzimy ją w miejscu zacienionym, liście mogą przebarwić się na zielono). Doskonale sprawdzi się na rabatach, w ogrodach skalnych czy na brzegach oczka wodnego;
- Goldilocks – wyróżnia się bardzo silnym wzrostem. Ma zielonkawożółte liście i żółte kwiaty. Odmiana na doskonale poradzi sobie w cieniu, preferuje gleby wilgotne i wykazuje dużą odporność na mróz. Efektownie prezentuje się w wiszących pojemnikach.
Tojeść rozesłana Aurea to ciekawa odmiana o żółtych, bardzo dekoracyjnych liściach. Fot.nahhan/123RF.com
Uprawa tojeści rozesłanej
Uprawa tojeści rozesłanej to czysta przyjemność – szybko się przyjmuje, wypuszcza odrosty już w pierwszym roku od posadzenia, nie ma wielkich wymagań pielęgnacyjnych, a przy tym jest w pełni mrozoodporna (choć dobrze jest okryć pędy na zimę). Warto jednak mieć na uwadze, że w sprzyjającym warunkach silnie się rozrasta i może zdominować gatunki słabsze, zabierając im dostęp do światła, wody i składników odżywczych z gleby. Dlatego warto przyciąć wybujałe pędy, tym bardziej, że roślina bardzo dobrze znosi ten zabieg (nawet za pomocą kosiarki). Tojeść rozesłana jest łatwa w uprawie, ale są też rzeczy, których nie znosi.
- Stanowisko i ziemia
Tojeść rozesłana urośnie wszędzie: zarówno w słońcu, jak i w półcieniu lub cieniu. Warto jednak zaznaczyć, że odmiany o kolorowych liściach (np. Aurea) lepiej wybarwiają się na stanowiskach nasłonecznionych. Mówiąc o podłożu, najlepiej, aby było ono gliniaste, średnio żyzne, o odczynie od kwaśnego do zasadowego (pH 5-8). Doskonale czuje się w miejscach wilgotnych, a nawet podmokłych (m.in. w pobliżu oczek wodnych). Choć jest bardzo tolerancyjna względem podłoża, nie lubi gleb lekkich i piaszczystych, które szybko wysychają.
- Podlewanie i nawożenie
Najważniejszym elementem pielęgnacji tojeści rozesłanej jest podlewanie, gdyż preferuje ona stale wilgotne podłoże. Z powodzeniem przeżyje też okres suszy – gdy przeschnie, szybko zregeneruje się po pierwszym deszczu. Aby ograniczyć parowanie wody i zapewnić odpowiedni poziom wilgotności gleby, wskazane jest ściółkowanie. Można do tego użyć kompostu lub kory sosnowej. Nawożenie rośliny nie jest konieczne. Jeśli jednak chcemy, by wyglądała jeszcze bardziej okazale, w okresie od maja do czerwca warto zastosować niewielką dawkę nawozu wieloskładnikowego (raz na 3-4 tygodnie). W marcu lub październiku można też sięgnąć po odżywki organiczne, takie jak kompost.
Tojeść rozesłana jest znana ze swoich walorów dekoracyjnych, ale również właściwości prozdrowotnych. Fot.emer1940/CanvaPro
- Rozmnażanie
Jeśli chodzi o rozmnażanie tojeści rozesłanej, można to zrobić na dwa sposoby: za pomocą sadzonek lub poprzez podział pędów. Sadzonki pobiera się z wierzchołków łodyg (można to zrobić przez cały okres wegetacji). Pędy tniemy tuż pod węzłem, a uzyskana sadzonka powinna mieć długość około 4-6 cm. Dolne liście usuwamy, z kolei górne skracamy o 1/3 lub nawet o połowę. Tak przygotowane sadzonki umieszczamy w podłożu do ukorzeniania (np. w mieszance torfu i piasku w stosunku 1:1). Na miejsce stałe sadzimy je wiosną lub jesienią, w rozstawie co 30-50 cm. Przed posadzeniem konieczne jest odpowiednie przygotowanie podłoża.
Przeczytaj również: Miecznica prążkowana – urocza kuzynka irysa. Uprawa i pielęgnacja miecznicy
- Choroby i szkodniki
Tojeść rozesłana wykazuje duża odporność na choroby i szkodniki, dlatego jej uprawa nie powinna sprawiać problemu. Rzadko może paść ofiarą mszyc.
Gdzie sadzić tojeść?
Tojeść rozesłana to oryginalna roślina okrywowa, która doskonale sprawdzi się na rabatach, skalniakach czy na brzegach zbiorników wodnych. Co ciekawe, bez problemu można po niej chodzić oraz ją deptać. Ponadto efektownie będzie wyglądać w kompozycjach pojemnikowych na balkonie czy tarasie. Tojeść rozesłaną najlepiej posadzić w towarzystwie takich roślin, jak barwinek, berberys, funkie, bodziszek, przywrotnik czy trawy ozdobne.
Tojeść rozesłana jest znana nie tylko ze swoich walorów dekoracyjnych, ale również właściwości leczniczych. Jest niezwykle bogata w saponiny, flawonoidy, garbniki i sole mineralne. To sprawia, że roślina wykazuje działania przeciwzapalne, przeciwbólowe czy bakteriobójcze. Napary z tojeści rozesłanej często jest stosowane w przypadku chorób reumatycznych, a w połączeniu z rumiankiem pomogą przyspieszyć gojenie się ran. Z kolei kąpiele z dodatkiem tej rośliny oczyszczają skórę.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Pelargonie przestały kwitnąć i gubią kwiaty? Potrzebują natychmiastowej pomocy
Orlaya – kwitnące koronkowe cudo. Uprawa, pielęgnacja i zastosowanie
Co siać i sadzić w czerwcu w ogrodzie? Kwiaty, byliny, krzewy i drzewa