Jak przepisać dom lub mieszkanie bliskiej osobie? Sprawdź, jakie są możliwości i koszty

Spis treści:

• Darowizna nieruchomości – co to jest, jaki koszt?
• Umowa dożywocia – jak działa?
• Przekazanie mieszkania w testamencie

Posiadanym majątkiem możesz rozporządzać bez żadnych ograniczeń. To od ciebie zależy, czy chcesz przepisać nieruchomość na dziecko, wnuka lub innego członka rodziny. Istnieją trzy sposoby przekazania majątku:

• darowizna nieruchomości – najpopularniejsze rozwiązanie, zwłaszcza w przypadku, gdy darczyńca nie korzysta z nieruchomości;
  
  
• umowa dożywocia – w takiej sytuacji osoba, która otrzyma nieruchomość, jest zobowiązana do utrzymania dożywotnika aż do jego śmierci;
  
  
• testament – nieruchomość trafia do spadkobiercy po śmierci jej właściciela.

Warto zaznaczyć, że każda z powyższych opcji ma zarówno swoje zalety, jak i wady, które warto rozważyć przed podjęciem decyzji. Sprawdź, jak przepisać dom lub mieszkanie bliskiej osobie.   

Darowizna nieruchomości – co to jest, jaki koszt?

Największą popularnością cieszy się przekazanie mieszkanie lub innych nieruchomości w formie darowizny. Z reguły ma miejsce wśród członków najbliższej rodziny, ponieważ pozwala uniknąć obowiązku podatkowego. Należy jednak pamiętać o dopełnieniu niezbędnych formalności. Przed przepisaniem mieszkania konieczne jest podjęcie kilku ważnych kroków.

1. Oszacowanie wartości darowizny – wysokość podatku i opłat zależna będzie od aktualnej wartości rynkowej nieruchomości. Warto pamiętać, że jej zaniżenie może wiązać się z dodatkowymi problemami. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się zatrudnienie rzeczoznawcy majątkowego.  
   
   
2. Przygotowanie niezbędnych dokumentów – przekazanie mieszkania w formie darowizny wymaga przygotowania następujących dokumentów, m.in.: odpis z księgi wieczystej lub numer właściwej księgi, podstawę nabycia nieruchomości (np. umowa sprzedaży, darowizny czy akt dziedziczenia), zaświadczenie o zapłacie podatku od spadku lub darowizn (ewentualnie zaświadczenie o zwolnieniu od podatku) oraz zaświadczenie ze współdzieli mieszkaniowej o prawie do lokalu.     
   
   
3. Określenie kwestii podatkowych – darowizna nieruchomości, podobnie jak inne darowizny, jest związana z koniecznością zapłacenia podatku od spadków i darowizn. Są też sytuacje, w których możemy liczyć na zupełne zwolnienie z tego obowiązku.

Co ważne, przepisanie mieszkania bliskiej osobie w formie darowizny musi mieć formę aktu notarialnego. Sporządzenie umowy wymaga wizyty u notariusza, któremu należy dostarczyć wskazane dokumenty. Dlatego decydując się na darowiznę nieruchomości, należy uwzględnić dodatkowe koszty, w tym koszty związane z taksą notarialną.  

Darowizna nieruchomości to najpopularniejsze rozwiązanie stosowane w celu przekazania mieszkania. Fot.123RF.com

Maksymalny koszt taksy notarialnej zależy od wartości domu lub mieszkania:

• powyżej 10 tys. do 30 tys. zł – 310 zł + 2% nadwyżki powyżej 10 tys. zł;
  
  
• powyżej 30 tys. zł do 60 tys. zł – 710 zł + 1% nadwyżki powyżej 30 tys. zł;
  
  
• powyżej 60 tys. zł do 1 mln zł – 1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 tys. zł;
  
  
• powyżej 1 mln zł do 2 mln zł – 4770 zł + 0,2% nadwyżki powyżej 1 mln zł;
  
  
• więcej niż 2 mln zł – 6770 zł + 0,25% nadwyżki powyżej 2 mln zł (ale nie więcej niż 10 tys. zł).

Oprócz tego notariusz pobierze również opłatę za wypis aktu notarialnego oraz opłatę sądową w celu wpisania właściciela w księdze wieczystej. Należy też pamiętać o odprowadzeniu podatku, którego wysokość zależy od stopnia pokrewieństwa.

W przypadku darowizny nieruchomości jej odwołanie możliwe jest w ciągu roku od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o dokonanym przez obdarowanego akcie niewdzięczności. Oceną tej sytuacji zajmie się wymiar sprawiedliwości.    

Przeczytaj również: Wniosek o wpis w księdze wieczystej 2023. Kiedy potrzebny jest wpis do księgi wieczystej? Ile kosztuje i kto może wnioskować?

Umowa dożywocia – jak działa?

Na czym polega umowa o dożywocie? Przewiduje ona przeniesienie prawa własności nieruchomości na inną osobę w zamian za dożywotnie utrzymanie. Świadczeniodawca zobowiązuje się do pokrycia kosztów utrzymania i zaopiekowania się dożywotnikiem, w szczególności poprzez zapełnienie mieszkania, wyżywienia, ubrań, dostępu do mediów, opieki w przypadku choroby oraz pogrzebu.  

Umowę dożywocia sporządza się w formie aktu notarialnego. Oznacza to, że również wiąże się z dodatkowymi opłatami i koniecznością zapłaty podatku od darowizn. Nie można też pominąć faktu, że zbywcą nieruchomości może być tylko i wyłącznie osoba fizyczna, ze względu na obowiązek dożywotnego utrzymania. Nabywcą zaś może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Co ważne, prawo dożywocia może też przysługiwać kilku osobom (np. małżonkom).  

W zasadzie umowy dożywocia nie można odwołać. Może ją rozwiązać tylko sąd, na żądanie jednej ze stron.

Przekazanie mieszkania w testamencie

Kolejnym rozwiązaniem jest spisanie testamentu. Sporządzenie takiego aktu z reguły jest o wiele tańsze niż darowizna – to koszt około 200 zł. Testator może w każdej chwili odwołać, zmienić testament, a nawet sporządzić nowy. Uskutecznia się natomiast dopiero po śmierci darczyńcy.

Testament jest nieważny, jeśli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome podejmowanie decyzji, pod wpływem groźby czy błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści. Należy też pamiętać, że osoby pominięte w treści testamentu, które podlegają dziedziczeniu, mogą wnioskować o zachowek.

Nie można jednoznacznie stwierdzić, co będzie lepsze – darowizna, umowa dożywocia czy testament. Wszystko zależy od sytuacji. Ważne jest, by decyzja była przemyślana i świadoma. 

Przeczytaj również: 

Tak dużego skoku podatku jeszcze nie było. Strach czekać na wyliczenia urzędu

Ulgi i dofinansowania dla właścicieli domów. O co wnioskować w 2023 roku, czy każdemu należy się pomoc?

Czego nie można robić na własnym balkonie? Wysokie kary na INTERIA.TV.