fot. 123RF/PICSEL
Basen ogrodowy i prywatne oczko wodne to marzenie niejednego właściciela działki czy domu z ogródkiem. O ile w przypadku basenu, możemy skorzystać z gotowych rozwiązań, o tyle oczko wodne wymaga pewnych przygotowań - rozsądnego planu i prawidłowego przeprowadzenia prac.
Wybieramy miejsce
Najważniejszą kwestią, zanim zaczniecie kopać, jest wybór odpowiedniego miejsca, w którym oczko wodne powstanie. Jeśli posiadacie dużą działkę i zależy wam na sporych rozmiarów akwenie wodnym, powinniście wybudować go na najniżej położonej części ogrodu. Jeśli zależy wam na małym, dekoracyjnym jedynie oczku, jego usytuowanie nie jest aż tak istotne. Planując prace, warto mieć na uwadze nasłonecznienie terenu, na którym oczko wodne powstanie. Rośliny wodne do dobrego rozwoju potrzebują dużej ilości światła, niemniej zbytnie nasłonecznienie sprzyja namnażaniu glonów. Należy więc wybrać takie miejsce, które zapewni oczku zacienienie minimum przez kilka najbardziej słonecznych godzin w ciągu dnia.
Zanim zaczniecie kopać, powinniście wyznaczyć granice oczka wodnego, czyli nadać akwenowi wstępny kształt. Dopiero potem możecie przystąpić do wykopania dołu, który po kolejnych pracach będzie mógł zostać wypełniony wodą.
Bardzo ważną sprawą, o której nie wolno wam zapomnieć są też kroki prawne. Tak jak w przypadku basenów ogrodowych, budowa oczka wodnego o powierzchni poniżej 50m2 zwolniona jest z konieczności otrzymania pozwolenia, wymaga jednak zgłoszenia do właściwego dla waszej miejscowości organu. Akweny większe, o powierzchni powyżej 50m2 wymagały będą pozwolenia na budowę i czeka was szereg formalności z tym związanych.
Wykopanie niecki oraz ukształtowanie podłoża
Jeśli zdecydowaliście już jaki kształt oczka wodnego podoba wam się najbardziej oraz wyznaczyliście jego granice, możecie przystąpić do najbardziej pracochłonnej czynności, a zatem do kopania niecki. Przygotowując małe oczko wodne, kopanie nie powinno sprawić wam trudności, w przypadku większych stawów, może być wam potrzebna koparka. Wszystko zależy od tego, na jaką wielkość akwenu wodnego się zdecydujecie. Kształtując 'wnętrze' oczka wodnego, warto rozważyć wybudowanie półek wodnych, które pozwolą na posadzenie roślin na różnych poziomach.
O atrakcyjnym wyglądzie akwenu w dużej mierze decydują właśnie rośliny, jednak nasadza się je na różnych stanowiskach, w jakiej zależności głębokości potrzebują do prawidłowego rozwoju. Jeśli marzycie o różnych roślinach, zdecydowanie warto zdecydować się na wspomniane półki wodne.
Folia do oczka wodnego czy zbiornik plastikowy
Niezbędnym elementem, o jakim nie można zapomnieć, przygotowując akwen jest zakup foli do oczka wodnego, która wraz z odpowiednim podkładem zabezpieczy podłoże i sprawi, iż woda pozostanie na swoim miejscu. Bardzo dobrze sprawdza się folia z chlorku poliwinylu, czyli PCV, która jest wyjątkowo odporna na uszkodzenia oraz czynniki atmosferyczne (także na mrozy).
Folia PCV nie zawiera także szkodliwych substancji, więc wypełnienie nią oczka wodnego jest całkowicie bezpieczne dla znajdujących się tam roślin lub ryb, jeśli się na takowe zdecydujecie. Dobrze sprawdza się też folia z polietynelu (PE) oraz kauczukowa, choć ta ostatnia jest zdecydowanie droższa. Grubość foli do oczka wodnego zależała będzie od głębokości planowanego zbiornik.
W przypadku akwenu o głębokości 1,5 m ,folia powinna mieć grubość nie mniejszą niż 1,5 mm. Dla płytszych oczek 80 cm – 150 cm wystarczy folia o grubości 1,2 mm. Jeśli planujecie tylko małą sadzawkę, folię możecie zastąpić gotową, plastikową formą, którą z powodzeniem kupicie w sklepie z asortymentem ogrodowym. Plastikowe oczko wodne jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla tych z was, którzy lubią proste i szybkie rozwiązania. W tym wypadku zakres prac potrzebnych do posiadania małego akwenu ograniczy się do zakupu plastikowego oczka wodnego (dostępnych jest mnóstwo kształtów, w tym także kaskadowe), przygotowania pod niego gruntu oraz napełnienia go wodą.
Na gotowe, plastikowe oczka wodne decydują się często wi z was, którzy nie dysponują zbyt dużym terenem, a marzą o posiadaniu, choć nie wielkiego zbiornika, który można będzie obsadzić pięknymi roślinami, a tym samym uatrakcyjnić ogród. Większe oczka zdecydowanie należy potraktować tradycyjnie i wyłożyć folią wykopany zbiornik. Zanim to jednak nastąpi, warto odpowiednio przygotować dno, a mianowicie usypać minimum 10 cm warstwę piasku, taką samą w każdym miejscu i stosunkowo dobrze go ubić. Tak przygotowane podłoże spełniało będzie funkcję ochronną także dla folii, która zostanie dodatkowo zabezpieczona przed uszkodzeniami (kamienie, korzenie etc.).
Specjaliści zalecają wyłożenie dna dodatkowym podkładem pod folię, wykonanym między innymi z geowłókniny czy wełny mineralnej. Tak zabezpieczoną nieckę możemy w końcu wyłożyć wspomnianą folią do oczka wodnego. Folię rozkładamy od dołu do góry, bez naciągania. Wyłożyć należy nią dokładnie wszytkie miejsca i poziomy akwenu. Brzegi folii, jeśli zostało jej zbyt dużo, można przyciąć, choć najlepszym sposobem będzie wyłożenie jej kamieniami, bądź przysypanie piaskiem, po nasadzeniu roślin nie będzie ona widoczna. Jeśli folia została przez was prawidłowo wyłożona, możecie przystąpić do wypełnienia oczka wodą.
Pamiętajcie, że stojąca woda sprzyja rozrastaniu się glonów. Chcąc poprawić jakość wody, możecie wykorzystać różne systemy filtrujące wodę czy napowietrzacze. Filtry potrzebne będą zdecydowanie tym z was, którzy zdecydują się na ryby do oczka wodnego.
Oczko wodne z opony
Kreatywnym posiadaczom małych powierzchni, którzy mają trochę umiejętności budowlanych, może spodobać się pomysł wykonania oczka wodnego z opony. Planując takie rozwiązanie, musicie wybrać rozmiar opony (ciekawie wyglądają kompozycje kilku opon ułożonych obok siebie), przygotować grunt, w miejscu, w którym zbiornik powstanie oraz wszelkie potrzebne do pracy narzędzia (w tym także piłę tarczową, potrzebną do ścięcia wierzchniej warstwy opony oraz poziomicę, którą sprawdzicie, czy dno nie jest pochyłe). Tak przygotowaną oponę umiejscawia się we wcześniej przygotowanej niecce i wykłada folią ochronną, o której szerzej pisaliśmy powyżej. Po równomiernym jej rozłożeniu i zabezpieczeniu brzegów można przystąpić do napełnienia opony wodą i nasadzić rośliny.
Mimo stosunkowo małej powierzchni i w oczku z opony można hodować ryby. Pamiętać jednak należy, że decydując się na ryby do oczka wodnego, musimy wziąć pod uwagę waruni jakich potrzebują do życia. W małym akwenie, zrobionym we wspomnianej oponie, hodowanie ryb jest utrudnione, ponieważ nie możemy posiadać ich zbyt dużo. Specjaliści podkreślają, iż optymalnie na 2,5 cm ryby przypadać powinno 2m2 powierzchni wodnej. Warto także wiedzieć, że ryby do oczka wodnego wpuścić można dopiero po obsadzeniu go roślinami i minimum po trzech tygodniach od napełnienia go wodą.
Oczko wodne z wodospadem
Kolejnym kreatywnym pomysłem, który urozmaici ogród jest dodanie do akwenu dekoracyjnych elementów. Jak zatem zrobić oczko wodne z wodospadem? W zależności od ukształtowania terenu i wielkości ogrodu do wyboru będziecie mieli różne rozwiązania. Wodospad można utworzyć nawet w małym ogrodzie, niemniej najlepiej prezentuje się w warunkach najbardziej zbliżonych do naturalnych, a więc na skarpie, z której woda spływała będzie do oczka.
Jeśli na waszej działce istnieje miejsce, gdzie teren jest znacznie bardziej obniżony, powinniście właśnie tam usytuować zbiornik. Naturalny pagórek zdecydowanie łatwiej obłożyć będzie głazami, kamieniami czy innymi naturalnymi materiałami, na jakie się zdecydujecie. Można to oczywiście uzyskać także sztucznie, ale sprawdzi się bardziej w przypadku małych kaskad. Wykonanie wodospadu w większym zbiorniku wymagało będzie sporo dodatkowej pracy. Potrzebna będzie pompa wodna umieszczona w oczku na podeście, połączona z rurą (w mniejszych oczkach wystarczy wąż ogrodowy), która wprawiała będzie wodę w ruch – woda w przydomowym wodospadzie płynie w układzie zamkniętym.
Jeśli planujemy dużą ilość kamieni, z których spływał będzie nasz wodospad, również pod nimi należy ułożyć folię ochronną. Będzie ona nie tylko spełniała funkcję uszczelniającą, ale także zamaskuje rurę od pompy wodnej. Pamiętajcie, że wspomniana pompa będzie wymagała zasilania, na etapie projektowym załóżcie więc możliwości doprowadzenia kabla. Wykonanie oczka wodnego z wodospadem to świetny pomysł na wprawienie wody w nieustający ruch. Dzięki temu jest ona odpowiednio i stale napowietrzona, a żyjąc w niej ryby i rośliny, mają znacznie lepsze warunki do życia.