Spis treści:
- Mszyce — charakterystyka
- Domowe metody zwalczania mszyc
- Biologiczne sposoby zwalczania mszyc
- Metody chemiczne zwalczania mszyc
Mszyce — charakterystyka
Mszyce (Aphidomorpha lub Aphidoidea) to owady z rzędu pluskwiaków. Można wyróżnić między 4,5 a 5 tysięcy opisanych ich gatunków. Są to małe owady o miękkim, delikatnym ciele i zredukowanych błoniastych skrzydłach. Ich odwłok ma wyraźnie zaznaczoną segmentację. Przechodzą przeobrażenie niezupełne.
Mszyce są roślinożerne — wysysają sok z roślin. Częściowo go trawią, a częściowo wydalają za pomocą syfonów. Pobierają jego znaczne ilości, które czasami przekraczają 1/3 masy ich ciała. Te małe pluskwiaki są przyczyną szkód w uprawach. W zależności od gatunku osiągają wielkość między 2 a 5 mm. Przybierają barwę od niemal przezroczystej przez zieloną aż po czarną. Mszyce różnią się między sobą kolorem, wielkością, ale również tym, jakie rośliny atakują. Ich najpopularniejsze rodzaje to:
- jabłoniowe,
- buraczane,
- kapuściane,
- pelargoniowe,
- wejmutkowo-porzeczkowe,
- różano-szczecinowe.
Należy pamiętać, że nie atakują one wyłącznie tych roślin, które mają w swojej nazwie, ponieważ żerują również na innych.
Mszyce w zalezności od gatunku osiągają wielkość między 2 a 5 mm. Fot. 123RF/PICSEL
Każda odmiana mszycy charakteryzuje się bardzo dużą szkodliwością dla roślin. Owady są wyposażone w aparat gryząco-ssący, którym wysysają z rośliny sok, uszkadzając ją. Żerują głównie na młodych kwiatostanach, liściach oraz pąkach, choć istnieją gatunki, które koncentrują się na korzeniach. Zaatakowana przez nie roślina staje się słabsza lub całkowicie przestaje rosnąć. Można to łatwo rozpoznać. Jeżeli pędy zaczynają się skręcać, zginać i żółknąć oznacza to, że zostały zaatakowane przez mszyce. Z tymi owadami można walczyć domowymi, chemicznymi lub biologicznymi sposobami, a także wykorzystać do ich zwalczania inne owady.
Domowe metody zwalczania mszyc
Do domowych sposobów zwalczania mszyc zalicza się takie, które nie wykorzystują środków chemicznych, a jedynie naturalne soki i wyciągi z roślin. Należą do nich preparaty z:
- czosnku – należy 200 g startego czosnku zalać 10 litrami wody i pozostawić na 24 godziny, a następnie wykorzystać do oprysku;
- pokrzywy – 1 kg pokrzywy należy zalać 10 litrami wody i zostawić na 24 godziny, a następnie spryskać nim roślinę;
- cebuli – wystarczy 100 g pociętej cebuli zalać 10 litrami wody i gotować przez około pół godziny, a po wystudzeniu spryskać płynem roślinę. Wspiera on również walkę z grzybami;
- mniszka lekarskiego - 500 g liści zalej 10 litrami wody i pozostaw na 24 godziny, a następnie spryskaj roślinę.
Przeczytaj również: 7 przepisów na ekologiczne opryski na mszyce. Tak pozbędziesz się szkodników z ogrodu
Biologiczne sposoby zwalczania mszyc
Owadziarki i biedronkowate to jedne z najbardziej znanych grup owadów, które można wykorzystać przeciwko mszycom. Pożyteczne owady można pozyskiwać i zasiedlać specjalnie dla roślin w szklarniach, ogrodach zimowych oraz na potrzeby roślin domowych z mszycami. Na otwartym terenie wskazane jest stworzenie im miejsc, w których pożyteczne owady będą czuły się komfortowo, aby mogły samodzielnie migrować. Poniżej przedstawiono najbardziej mszycożerne grupy owadów.
- Owadziarki
Owadziarki pasożytują na mszycach, co jest świetnym sposobem na ich naturalną kontrolę. Samica składa jaja w larwach mszyc albo dorosłych osobnikach i w ten sposób tłumi swojego żywiciela, czyli szkodnika roślin. Owady te można stosować przeciwko mszycom zarówno na zewnątrz jak i w pomieszczeniach. Samica w krótkim czasie może pasożytować na około 500 mszycach. Składa jajo we wcześniej ogłuszonym owadzie. Larwa, która później wykluwa się z jaja, zabija go.
- Bzygowate
Muchówki, które należą do bzygowatych, żywią się mszycami, dzięki czemu ograniczają ich liczebność. Ich larwy nie są zbyt atrakcyjne, bowiem mają postać typowego robaka. Brakuje im odnóży, oczu oraz czułków i typowej głowy, jednak ich skuteczność pożerania mszyc jest bardzo wysoka. Bzyg prążkowany potrafi zjadać do 100 mszyc dziennie. Charakteryzuje się żółto-czarnymi paskami na odwłoku, które chronią je przed drapieżnikami. W Polsce występuje aż 400 gatunków bzygowatych. Charakteryzują się bardzo zróżnicowaną biologią. Większość z nich jest mszycożernych i miodówkożernych, a swoje jaja składa na roślinach, na których występuje duże zagęszczenie tych szkodników.
- Biedronkowate
Biedronka siedmiokropka znana jest z pomocy w walce z mszycami. Czuję się ona dobrze wyłącznie na zewnątrz. Dorosłe osobniki lubią jeść mszyce, choć ich niebiesko-czarne larwy o wielkości od 3 do 9 mm są znacznie bardziej żarłoczne. Jedna taka larwa może pożreć do 4000 mszyc w ciągu dwóch tygodni. Wykorzystanie larw biedronki przeciwko mszycom jest więc bardzo skutecznym sposobem ich zwalczania. Biedronki należy rozprowadzić wieczorem albo przy pochmurnym niebie na porażonej roślinie. Larwy szybko wylęgają się z jaj w temperaturze 15 do 20 stopni. Można je hodować w swoim ogrodzie na przykład na żywopłotach lub innych roślinach.
- Złotooki
Złotooki również lubią jeść mszyce. Mogą być stosowane zarówno na zewnątrz, jak i w szklarni. Chwytają owady szczypcami i wysysają je. Larwa taka może pożreć do 800 mszyc w ciągu tygodnia. Złotooki dobrze czują się w temperaturach powyżej 10 stopni Celsjusza. Są bardzo pożytecznymi owadami, jeżeli roślina została zaatakowana nie tylko przez mszyce, ale też wciornastki lub przędziorki – larwy złotooki chętnie zjadają również te owady. Szczególnie dobrze czują się w ogrodzie na żywopłotach lub usypanych kopcach jesiennych liści. Można je zwabić pomalowanym na czerwono pudełkiem, w którym również znajdują schronienie.
To tylko najważniejsze z owadów zjadających mszyce. Istnieją również drapieżne pluskwiaki, a także błonkówki, które także likwidują te szkodniki.
Niektóre owandy można wykorzystać w walce przeciwko mszycom. Fot. 123RF/PICSEL
Metody chemiczne zwalczania mszyc
W sytuacji, kiedy domowe sposoby na mszyce okazały się nieskuteczne, można sięgnąć po bardziej agresywne środki chemiczne. Do najpopularniejszych preparatów pomagających zwalczać mszyce zalicza się:
- Primor 500 WG — jego substancją czynną jest prymikarb. Jest on uważany za wyjątkowo skuteczny preparat na mszyce, zwłaszcza te, które osiedliły się na jabłoni lub kapuście. Jest skuteczny w przypadku zielonej i czarnej mszycy, które pokonuje kontaktowo, żołądkowo i gazowo;
- Karate Zeon 050 CS — jego substancją czynną jest lambda-cyhalotryna. To środek o bardzo szerokim spektrum działania, które zwalcza zarówno zielone, jak i czarne mszyce. Może być stosowany na zbożach, warzywach i owocach;
- Mospilan 20 SP — jego substancją czynną jest acetamipryd. Zwalcza wiele gatunków mszyc, w tym zieloną, czarną, różową, brązową i inne. Jest to wyjątkowo znany środek na mszyce, który może być stosowany w uprawach zbożowych, warzywnych, sadownictwie, a nawet leśnictwie.
Decydując się na którąkolwiek z metod zwalczania mszyc, należy pamiętać, by ograniczyć straty pożytecznych owadów. Dlatego zawsze warto rozpocząć od naturalnych metod. Najlepiej nie stosować metod chemicznych po niepowodzeniu metod biologicznych, aby przy użyciu nieodpowiedniego preparatu nie zrobić krzywdy pożytecznym owadom.