Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie są odmiany bratków
- Kiedy sadzić bratki
- Jak sadzić bratki w ogrodzie i w doniczce
- Jak uprawiać bratki
- Jak stosować bratki w kuchni
Bratki są odporne na przymrozki, więc można je sadzić już w marcu. Są łatwe w utrzymaniu i pielęgnacji. Kwitną długo, więc coraz częściej zdobią polskie balkony. Ze względu na słodkawy smak są używane do dekoracji sałatek i deserów. Mają również właściwości lecznicze. Świetnie radzą sobie z trądzikiem, przyspieszają przemianę materii i pomagają pozbyć się kaca.
Bratki — odmiany
Bratki ogrodowe (Viola ×wittrockiana Gams) powstały jako krzyżówka fiołka trójbarwnego z innymi gatunkami z rodziny fiołkowatych. Są roślinami ozdobnymi, chętnie uprawianymi zarówno w domu, jak i ogrodzie. Istnieje ponad 300 odmian tych roślin i co rusz tworzone są nowe. Wśród bratków ogrodowych wyróżnia się grupy wczesne, średnio-wczesne i późnokwitnące. Duże zróżnicowanie sprawia, że możemy cieszyć się atrakcyjnymi kwiatami aż do jesieni. Do najciekawszych odmian bratków należą:
- 'Królowa niebios' - kwiaty wybarwiają się na jasnoniebiesko,
- 'Cytrynek' - kwiaty o cytrynowożółtej barwie,
- 'Śnieżka' - odmiana o białych kwiatach,
- 'Vorbote' - grupa odmian o sporych kwiatach w intensywnych kolorach: niebieskim, białym i żółtym,
- 'Orange Sonne' - odmiana o pomarańczowych kwiatach,
- 'Alpengliihen' - kwiaty czerwone,
- 'Orchideiflora' - odmiany późnokwitnące o dużych, fryzowanych, pastelowych kwiatach,
- 'Kardinal' - wykształca szkarłatne kwiaty,
- 'Endurio' - grupa odmian miniaturowych, które wcześnie zakwitają. Są odporne na przymrozki.
Kiedy kwitną bratki?
Bratki są roślinami dwuletnimi: wysiewane latem w ciągu kilku miesięcy tworzą rozety liściowe, a w drugim roku kwiaty. Uprawiane dawniej odmiany oraz okazy otrzymane z własnego wysiewu zawiązują tylko kilka kwiatów jesienią. Wiosną następuje prawdziwy wysyp bratków wszystkich odmian dostępnych na rynku. Warto je kupić jak najwcześniej i od razu posadzić. Jak długo kwitną bratki? Od marca do czerwca, a w przypadku późnych odmian nawet do października.
Bratki kwitną od marca aż do października Fot. 123RF/PICSEL
Na co zwracać uwagę, kupując bratki?
Zanim zdecydujemy się na zakup bratków, sprawdźmy, czy nie mają przesuszonego podłoża i nie są zaatakowane przez żadne szkodniki. Koniecznie zwróćmy uwagę na to, czy delikatne łodyżki rośliny nie są połamane. Najlepiej wybierać rośliny, które dopiero będą kwitły (powinny mieć zawiązane pąki).
Kiedy sadzić bratki?
Możliwość zastosowania bratków jest ogromna. Można je posadzić: w skrzynkach balkonowych, dużej donicy po kilka sztuk czy w koszu. Ukwiecony pojemnik ozdobi taras, schody, parapet. Odmiany o długich pędach, np. z serii Friolina czy Four Seasons, najlepiej wyglądają w wiszących naczyniach. Sadzonki bratków można wysiewać już od marca. Nasiona roślin wysiewa się na przełomie czerwca i lipca.
Jak sadzić bratki w doniczce?
Do sadzenia bratków najlepiej wykorzystać donice tradycyjne lub podłużne skrzynki. Na dno pojemnika sypiemy drenaż, który ochroni korzenie naszych kwiatów przed zgniciem. Najlepszy będzie drobny żwirek lub keramzyt. Dopiero na nim wysypujemy ziemię – powinna sięgać do połowy doniczki. Do sadzenia używamy ziemi próchniczej, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Przed wsadzeniem kwiatów do doniczek, usuwamy pożółkłe listki. To powinno przedłużyć czas kwitnięcia nawet do dwóch miesięcy.
Oczyszczone rośliny wkładamy do doniczki, przysypujemy korzenie pozostałą ziemią i delikatnie uklepujemy. Na górze doniczki zostawiamy 2-centymetrową przestrzeń, aby podczas podlewania, woda nie wymywała ziemi. Na efekty będziemy czekać od tygodnia do dwóch.
Jak sadzić bratki w ogrodzie?
Bratki na rabaty wysadza się zwykle wiosną, nawet od marca, jeśli ziemia odmarzła oraz jesienią do połowy września. W przypadku drugiego terminu kwiaty pojawiają się dopiero w następnym sezonie. Glebę przed sadzeniem należy oczyścić z chwastów i resztek innych roślin. Warto dodać do niej niedużą ilość ziemi kwiatowej lub kompostu oraz piasku i żwiru, które sprawdzą się jako drenaż. Rozstaw między sadzonymi roślinami powinien wynosić min. 15 cm.
Bratki — uprawa
- Bratki — stanowisko
Bratki lubią miejsca nasłonecznione, ale również lekko zacienione. Pamiętajmy, że jeśli posadzimy je w miejscach mocno zacienionych, szybko urosną, ale kwiaty będą miały marne.
- Bratki — ziemia
Rośliny powinny być sadzone w glebie umiarkowanie przepuszczalnej, czyli ani za wilgotnej, ani za suchej. W przypadku bratków posadzonych na rabatach w ogrodzie podłoże powinno być żyzne i próchnicze, o pH wynoszącym ok. 5,5-7. Dla bratków prowadzonych w pojemnikach warto wybierać mieszankę ziemi ogrodniczej i torfu lub ziemi doniczkowej i kompostu.
-
Bratki — podlewanie
Bratki doniczkowe źle znoszą suszę. Ich podłoże powinno być stale lekko wilgotne, dlatego należy pamiętać o systematycznym nawadnianiu i kontrolowaniu stanu ziemi. Bratki najlepiej podlewać rano lub wieczorem. Unikajmy polewania wodą kwiatów i liści, ponieważ naraża to rośliny na złapanie infekcji. W przypadku uprawy bratków w ogrodzie pamiętajmy, że okazy posadzone w mocno nasłonecznionym miejscu potrzebują większej ilości wody, niż te, które rosną w cieniu.
Co do zasady bratki są dość tolerancyjne i nie wymagają nawożenia. W zupełności wystarczy, by tuż przed sadzeniem, zasilić ziemię, w której będą rosły granulowanym nawozem długo działającym. Aby przedłużyć ich kwitnienie, wraz z podlewaniem co tydzień lub dwa warto zastosować dawkę płynnego nawozu do kwiatów balkonowych, zawierających fosfor i potas.
-
Bratki — przycinanie
Kolejnym zabiegiem, który sprawi, że bratki będą długo i obficie kwitnąć, jest regularne obrywanie przekwitających kwiatów. W ten sposób roślina nie zawiąże nasion, a energię spożytkuje na produkcje nowych pąków i kwiatów. Uszczykiwanie młodych pędów sprzyja również rozkrzewianiu roślin.
-
Bratki — rozmnażanie
Bratki ogrodowe rozmnaża się z nasion, które zawiązują się latem. Nasienniki zbiera się przeważnie do wczesnej jesieni. Nasiona wysiewa się na przełomie czerwca i lipca do inspektu lub rozsadnika. Należy przykryć je lekką warstwą ziemi i podlać. Siewki pojawiają się po ok. 2 tygodniach. Pikowanie bratków przeprowadzamy, gdy wykształcą trzy lub cztery listki. Jak gęsto sadzić bratki? Przesadzając młode rośliny do większych pojemników, pamiętajmy o zachowaniu rozstawy o rozmiarach 4x5 cm. Sadzonki do gruntu przenosimy od końca sierpnia do połowy września, zachowując 15-20 cm odstęp między kolejnymi egzemplarzami. Na zimę bratki zabezpieczamy stroiszem.
-
Bratki — choroby
Czasem zdarza się, że nasze bratki chorują:
- Na górnej stronie blaszek liściowych widoczne są żółtawe lub brązowe plamy, a na dolnej jasny nalot — to mączniak rzekomy. Zwalczanie: Rośliny należy opryskać jednym z preparatów: Agrecol Anty-Grzyb, Aliette lub ekologicznymi.
- Na liściach bratków czasami mogą pojawić się również żółte cętki, na ich spodniej stronie widać delikatną pajęczynkę, potem całe zasychają — to dowód na obecność przędziorków. Zwalczanie: rośliny opryskujemy środkiem Karate Zeon lub Magus, zanim szkodniki zaatakują wszystkie liście.
Bratki — ciekawostki
-
Bratki jako składnik sałatki
Bratki należą do grupy kwiatów jadalnych. Mają słodkawo-cierpki smak i idealnie nadają się do sałatek, zup czy dań mięsnych. Mogą być doskonałym pomysłem na oryginalną dekorację tortów, ciast czy deserów.
Kwiaty bratków są jadalne Fot. 123RF/PICSEL
- Bratki w panierce
Bratki mogą być również pyszną przekąską. Wystarczy przygotować je w podobny sposób jak kotlety. Po umyciu i osuszeniu obtaczamy je najpierw w mące, potem w jajku a na końcu w bułce tartej. Tak opanierowane kwiaty smażymy na głębokim oleju, przyprawiamy solą i pieprzem. Kwiaty bratka możemy zatopić w kostkach lodu i podawać do napojów.
- Właściwości lecznicze bratków
Bratki zawierają flawonoidy, czyli substancje wzmacniające naczynia krwionośne i zmniejszające krzepliwość krwi. Mają również działanie moczopędne i neutralizują wolne rodniki. Wspomagają leczenie przewlekłych stanów zapalnych dróg moczowych czy nerek.
Napar z bratka polecany jest nastolatkom, ponieważ świetnie radzi sobie z trądzikiem, przyspiesza przemianę materii i odtruwa organizm. Jego właściwości odtruwające pomogą w pozbyciu się nawet najsilniejszego kaca. Saponina zawarta w bratkach ma działanie wykrztuśne, więc napar powinny pić też osoby z atakami suchego kaszlu.
-
Przepis na leczniczy napar z bratków:
Dwie łyżki suszonych bratków lub dwie torebki herbaty z bratków zalewamy dwoma szklankami letniej wody i doprowadzamy do wrzenia. Gdy zioła się zagotują, wyłączamy gaz i pozostawiamy na kuchence około 5 minut. Napar przecedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie.
Przeczytaj:
Co zrobić, żeby tulipany w wazonie dłużej zachowały świeżość?