Bylica piołun jest byliną z rodziny astrowatych. Występuje powszechnie na terenie Europy, Azji i Północnej Afryki. Dziko rośnie również na terenie Ameryki Północnej, gdzie została zawleczona przez człowieka. Znana jest pod wieloma nazwami: psia ruta, piołun, wermut, absynt, panieńskie zioło.
Jak wygląda piołun?
Roślina dorasta do ok. 50 cm; jej pokrój jest wzniesiony i wyprostowany. Wysoka łodyga jest mocna, rozkrzewiona i tworzy kępy. Gęsto rosnące liście są ubarwione na szaro lub zielono. Drobne, zebrane w koszyki, żółte kwiaty pojawiają się w maju. Psia ruta kontynuuje kwitnienie aż do sierpnia. Pyłek rośliny jest silnie alergenny. Roślina wytwarza niejadalne, trujące owoce – brązowe niełupki. Bylica uznawana jest za roślinę ruderalną, czyli taka, która porasta tereny silnie zmienione przez człowieka – budynki, drogi oraz chodniki, parkingi, przestrzenie między szynami kolejowymi i tym podobne.
Preferuje stanowiska słoneczne i ciepłe, o glebach przepuszczalnych i umiarkowanie żyznych, ale równie dobrze radzi sobie w mniej sprzyjających warunkach, np. glebach kamienistych lub zanieczyszczonych. Rozsiewa się samodzielnie (rozmnaża się bardzo szybko) i wymaga minimum zabiegów pielęgnacyjnych: odchwaszczania i częstego podlewania.
Bylica piołun rzadko bywa uprawiana ze względu na walory ozdobne. Na ogół traktowana jest jako mocno ekspansywny chwast. Może odnaleźć zastosowanie jako część kompozycji rustykalnych ogrodów oraz element dekoracyjny do ciętego bukietu. Dzięki dużej liczbie szybko pojawiających się liści może posłużyć jako roślina zasłaniająca nieestetyczne zakątki w ogrodzie.
fot. 123RF/PICSEL
Piołun - właściwości
Psia ruta nie jest najbardziej urodziwą rośliną, jednak nie można jej odmówić praktycznych zastosowań i właściwości. Jest rośliną leczniczą; wytwarza się z niej gorzkie nalewki i stosuje w okładach lub kąpielach. Bylica piołun jest ważnym składnikiem absyntu i wermutów. Poza tym sprawdza się jako repelent na różnego rodzaju robaki.
Ziele piołunu - kiedy je zbierać?
Surowcem zielnym są liście oraz ziele – kwitnące szczyty pędów. Zbiera się je między lipcem a wrześniem, zanim pojawią się w pełni wykształcone kwiaty. Należy suszyć je w warunkach naturalnych. Obfituje w glikozydy, związki kumarynowe, garbniki, żywice, kwasy organiczne, flawonoidy oraz sole mineralne. Tak bogaty skład sprawia, że działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, żółciopędne i przeciwskurczowo. Zwalcza pasożyty: glisty ludzkie, owsiki i nicienie.
Piołun — działanie uboczne
Psia ruta jest trująca dla ludzi i zwierząt hodowlanych. Nie należy stosować jej na własną rękę! Przed sięgnięciem po jakiekolwiek zioła, należy skonsultować się z lekarzem. Część substancji zawartych w roślinie działa szkodliwie na układ nerwowy. Objawy zatrucia to niestrawności, wymioty, drgawki. Za część tych dolegliwości odpowiada związek chemiczny o nazwie tujon, obecny również w olejkach eterycznych z wrotyczu, szałwii i żywotnika zachodniego. Nie mogą zażywać jej osoby w ciąży i karmiące, dzieci, chorzy na hemoroidy i wrzody układu pokarmowego.
fot. 123RF/PICSEL
Piołun — właściwości lecznicze
W niewielkich dawkach i krótkich interwałach czasowych napary z bylicy piołun stosuje w celu pobudzenia pracy przewodu pokarmowego oraz zwiększaniu apetytu. Działały wspomagająco przy niestrawnościach, zgadze i wzdęciach. Wykorzystywano ją również do regulowania cykli menstruacyjnych.
Jak stosować piołun na pasożyty?
Preparaty na bazie wyciągu z bylicy piołun można stosować zewnętrznie, wcierając je w skórę. Aplikowana w ten sposób roślina łagodzi kaszel i zwalcza świerzb oraz wszawicę.
Susz z piołunu jest również przyprawą, używaną do aromatyzowania piwa, wermutu i wódek. Produkuje się z niej również gorzkie, zdrowotne nalewki. Kąpiele z dodatkiem ekstraktów z pańskiego ziela łagodzą bóle mięśniowe i reumatyczne oraz poprawiają stan skóry.
Najbardziej popularnym środkiem powstałym na bazie bylicy piołun jest absynt, czyli wódka smakowa z domieszką ekstraktów z bylicy oraz anyżu i kopru włoskiego. Co ciekawe, ze względu na wysoką zawartość tujonu, bylicę piołun oraz absynt uznawano za środki o działaniu psychodelicznym. Przez jakiś czas spożywanie zielonego alkoholu (tzw. Zielonej Wróżki) było ograniczone na terenie zachodniej Europy; teraz w sprzedaży dostępny jest alkohol, w którym stężenie szkodliwych związków jest obniżone.
fot. 123RF/PICSEL
Piołun - zastosowanie
Bylica piołun to doskonały repelent na uporczywe szkodniki i robaki – zarówno ogrodowe, jak i domowe. Uprawianie psiej ruty w sąsiedztwie roślin uprawnych i drzewek owocowych uchroni je przed szkodnikami takimi jak oprzędzik pręgowany, mszyca grochowa i stonka ziemniaczana.
Suszona roślina ułożona w pobliżu sypiali, salonów, garderoby i szaf odstrasza mole, muchy, komary, pchły i plukswy. Warto trzymać je przy łóżku nie tylko ze względu na te ostatnią właściwość, ale również dlatego, że ułatwia zasypianie.
Co ciekawe, napar z piołunu doskonale domywa tłuszcz, smar i olej z ubrań i skóry.
Redakcja Deccoria.pl