Spis treści:
- Charakterystyka katalpy – drzewa o niesamowitej koronie
- Katalpa – kwiaty i nasiona
- Katalpa – najpopularniejsze odmiany
- Pielęgnacja i przycinanie kataply
- Katalpa w ogrodzie – jak i gdzie sadzić?
Charakterystyka katalpy – drzewa o niesamowitej koronie
Prawidłowa nazwa drzewa katalpy brzmi surmia, a po łacinie – Catalpa Scop. Jednak, ze względu na oryginalne owoce wiele osób nazywa je także drzewem ze strąkami lub fasolowym. Katalpa wywodzi się z rodziny bignoniowatych i pochodzi z Azji i Ameryki Północnej, ale mimo to doskonale radzi sobie w polskich warunkach, jeśli ma zapewnione odpowiednie środowisko do rozwoju.
W zależności od wybranego gatunku wyrasta na wysokość od 3 do nawet 10 m. Wśród innych drzew wyróżnia się stosunkowo krótkim pniem pokrytym nieco łuskowatą korą. Jednak na największą uwagę zasługuje rozłożysta i bardzo gęsta korona pokryta dużymi owalnymi liśćmi, które pojedynczo wyrastają z gałęzi catalpy.
Drzewo w naturalnych warunkach może wytworzyć koronę o szerokości nawet 5 m. Jednak jego pokrój można z łatwością formować i nadawać mu dowolny kształt. Dzięki temu doskonale sprawdza się do dekoracji przestrzeni publicznej oraz przydomowych ogrodów.
Fot. kwiaty katalpy / 123RF/PICSEL
Katalpa – kwiaty i nasiona
Surmia jest znana nie tylko ze swoich okazałych liści, ale także wspaniałych kwiatów i oryginalnych nasion. W lipcu i sierpniu na wierzchołkach gałęzi katalpy pojawiają się liczne kwiatostany w kształcie uroczych dzwoneczków. Niektóre z nich osiągają długość nawet 30 cm! Kwiaty mają biały kolor i fioletowe cętki oraz delikatny zapach. Niektórym osobom przypominają kwiaty popularnych, domowych storczyków.
Co ciekawe, kwiaty katalpy są miododajne, dlatego warto umieszczać je w swoim ogrodzie, aby zapewnić owadom pożywienie. Jednocześnie warto pamiętać, że nie każda odmiana kwitnie, zwłaszcza te szczepione na pniu, dlatego przed zakupem upewnij się, że wybierasz właściwe drzewko.
Po przekwitnięciu surmia wytwarza nasiona, które wyglądają jak długie strąki fasoli. Stąd też jej przydomek indiańskie drzewo fasolowe. Jednak to niejedyne zalety katalpy. Nasiona pozostają na drzewie, aż do wiosny, dzięki czemu zdobią ogród przez cały rok.
Fot. nasiona katalpy / 123RF/PICSEL
Katalpa – najpopularniejsze odmiany
Wyróżnia się 11 gatunków surmii. Catalpy różnią się rozmiarami, jak i kolorem kwiatów lub ich brakiem. Zastanawiasz się, którą z nich wybrać? Do najbardziej popularnych odmian należą:
- surmia bignoniowa, tzw. katalpa zwyczajna – w naturalnym środowisku dorasta do 10 m wysokości i tworzy dużą, ale luźną koronę. Wytwarza białe kwiaty w fioletowe plamy, których zapach odstrasza komary i kleszcze, dlatego często jest sadzona np. w miejskich parkach. Istnieje również wersja karłowata surmii bignoniowej, tj. katalpa Nana, która osiąga wysokość 2-3 m i nie wytwarza kwiatów. Można ją spotkać np. przy drogach, gdzie tworzy niezwykłe szpalery,
- surmia żółtokwiatowa – jest bardzo wysoka. Z powodzeniem może urosnąć nawet do 20 metrów wysokości. Jak wskazuje jej nazwa, katalpa kwitnie nie na biało, a na żółto, dzięki czemu wygląda jakby była obsypana złotem,
- surmia wielokwiatowa – tak, jak katalpa żółtokwiatowa, jest bardzo wysoka. Kwitnie podobnie jak wersja zwyczajna, jednak wyróżnia się nieprzeciętnie dużymi liśćmi, których długość może wynieść nawet 40 cm! To drzewo, które zdecydowanie robi wrażenie.
Pokochałeś surmię, ale masz mały ogród? Możesz wybrać katalpę szczepioną na pniu. Jest niewysoka, dzięki czemu nie zajmuje zbyt dużo miejsca. Bardzo dobrze znosi nawet drastyczne cięcie, więc możesz spokojnie dopasować rozmiar korony do swoich potrzeb. Co więcej, kupując surmię na pniu, otrzymujesz "gotowe" drzewko, które od razu zapewni cień w Twoim ogrodzie.
Przeczytaj również: Drzewa do małego ogrodu – jakie gatunki wybrać?
Fot. wysokie drzewo katalpy / 123RF/PICSEL
Wymagania katalpy
Surmia nie jest trudną rośliną do uprawy, jednak nie oznacza to, że można posadzić ją w dowolnym miejscu i całkowicie zaniechać pielęgnację. Jeśli chcesz, żeby zachwycała swoimi niezwykłymi liśćmi i kwiatami, nie możesz zapominać, że jest gatunkiem obcym i do rozwoju potrzebuje warunków, które będą podobne do naturalnych. Oto wymagania katalpy.
- Słoneczne stanowisko, ale osłonięte od wiatru.
- Żyzna i przepuszczalna gleba o pH od kwaśnego do zasadowego.
- Umiarkowanie wilgotne podłoże.
- Regularne nawożenie wiosną (kompostem, biohumusem lub nawozami wieloskładnikowymi) oraz jesienią (kompostem lub preparatami bogatymi w magnez i potas).
- Temperatury powyżej -17°C. Na terenach, gdzie temperatury spadają poniżej tej wartości, surmię należy okrywać agrowłókniną lub słomą, a wokół pnia nasypać dużą ilość kory ogrodowej lub kompostu.
Katalpa dobrze rośnie na każdej ziemi, ale nie lubi, kiedy jest sucho lub zbyt mokro. Co więcej, źle znosi także ciężkie i zbite gleby, w których korzenie nie mogą swobodnie się rozwijać.
Należy bezwzględnie unikać przesadzania i sadzenia zimą. Lato to także nienajlepszy czas na umieszczenie sadzonki w swoim ogrodzie ze względu na wysokie temperatury i małą wilgotność gleby. Jeśli chcesz posadzić drzewo w upalne dni, pamiętaj o regularnym nawadnianiu go.
Przeczytaj również: Wawrzynek wilczełyko - liliowy zwiastun wiosny. Sprawdź, jakich zabiegów nie lubi ten krzew
Pielęgnacja i przycinanie katalpy
Drzewo, które ma dobre warunki, z pewnością szybko zacznie rozwijać wspaniałe liście i kwiaty. Jednak, żeby utrzymać zdrowy rozwój katalpy, nie wystarczy regularnie ją podlewać i dokarmiać. Należy pamiętać także o przycinaniu, które należy wykonać między majem a czerwcem, gdy na gałązkach pojawią się zalążki liści. Zabieg ten wykonuje się po to, aby:
- usunąć chore i stare gałęzie, które mogą stanowić przeszkodę dla rozwijających się młodych gałązek i kwiatostanów,
- pozbyć się części, które obumarły przez zbyt niskie temperatury,
- nadać koronie pożądany kształt,
- zagęścić i wzmocnić młode gałęzie.
Cięcie sanitarne można połączyć z formowaniem pokroju drzewa. Dzięki temu katalpa nie tylko będzie swobodnie się rozwijać, ale także wspaniale się prezentować.
Warto jednak pamiętać, aby nie przycinać surmii zbyt wcześnie, ponieważ nagłe przymrozki mogą negatywnie wpłynąć na kondycję drzewa i doprowadzić do jego osłabienia, a w konsekwencji do chorowania.
Katalpa w ogrodzie – jak i gdzie sadzić?
Katalpa będzie dobrze rosła w centrum ogrodu, jako główna dekoracja otoczona niskimi bylinami i kwiatami, które lubią zacienione miejsca. Dobrym pomysłem jest także umieszczenie kilku sztuk surmii w szpalerze np. wzdłuż ciągu komunikacyjnego, jak i ogrodzenia. Jednak nie zapominaj, że drzewo zrzuca liście jesienią, które mogą sprawiać kłopot sąsiadowi, jeśli spadną na jego działkę.
Najlepszy moment na sadzenie katalpy to wiosna lub jesień, zarówno po, jak i przed przymrozkami. Dzięki temu drzewo będzie miało wystarczająco dużo czasu do wypuszczenia odpowiednio mocnych i długich korzeni. Ważne jest także prawidłowe posadzenie surmii. Aby zdrowo rosła, należy:
- namoczyć bryłę korzeniową,
- wykopać dwa razy większy dół niż bryła katalpy,
- umieścić drzewko w dole i zasypać żyzną oraz wilgotną glebą,
- przywiązać pień do mocnego palika, aby zapobiec przekrzywianiu się surmii.
Po posadzeniu katalpy nie można zapominać o regularnym podlewaniu, aby gleba wilgotna była wilgotna. Jednocześnie nie należy przesadzać z ilością wody. W mokrym podłożu korzenie mogą zacząć gnić.
Dodatkowo istotna jest także informacja, że surmia bardzo nie lubi przesadzania. Dlatego należy dobrze przemyśleć miejsce, w którym ma być umieszczona i podczas planowania ogrodu, wziąć pod uwagę jej ostateczne rozmiary, jakie może osiągnąć. Nie można zapomnieć także o tym, że drzewo potrzebuje dużego nasłonecznienia, ale nie może być narażone na silny wiatr. Jeśli spełnisz wszystkie te warunki z pewnością odwdzięczy się pięknymi kwiatami i liśćmi.
Katalpa to ciekawe drzewo, które urozmaici twój ogród i sprawi, że spędzanie w nim czasu będzie prawdziwą przyjemnością! Przekonaj się!