Spis treści:
- Lebioda – chwast z ciekawą historią
- Komosa biała – właściwości prozdrowotne
- W jakich warunkach rośnie lebioda?
- Komosa biała – przepisy
Lebioda – chwast z ciekawą historią
Komosa biała to roślina zaliczana do rodziny komosowatych, choć według niektórych klasyfikacji do szarłatowatych. Występuje na całym świecie – w Polsce spotkasz ją przede wszystkim na łąkach i polach.
Jak rozpoznać lebiodę pospolitą? Jest to roślina, która ma owłosioną pojedynczą łodygę oraz bladozielone drobne kwiaty. Możesz zobaczyć je w okresie kwitnienia komosy – od lipca do listopada. Gdy lebioda przekwitnie, zamiast kwiatów pojawia się owoc – mały orzech z czarnymi nasionami.
Komosa ma wiele cennych właściwości, a także bardzo ciekawą historię. Do XIX wieku była rośliną uprawną. Z jej nasion robiono mąkę, z której następnie wypiekano chleb. W czasach wojny, gdy brakowało jedzenia, komosę spożywano bardzo często. Według niektórych źródeł w trakcie oblężenia Leningradu roślina uratowała wiele osób nie tylko od śmierci głodowej, ale i od szkorbutu – wielonarządowej choroby, która objawia się m.in. samoistnymi krwawieniami, bólami mięśni, patologicznymi złamaniami i ogólnym osłabieniem. Choć lebioda była sposobem na uniknięcie chorób i głodu, po zakończeniu wojny znów zaczęto traktować ją jak chwast. Obecnie, w związku ze wzrostem zainteresowania wykorzystaniem zapomnianych roślin w kuchni, powoli wraca do łask.
Lebioda jest uciążliwym chwastem. Fot.123RF.com
Komosa biała – właściwości prozdrowotne
Właściwości prozdrowotne komosy są cenione od lat. Surowcem zielarskim jest jej korzeń i jadalne części w postaci suszu, które były często wykorzystywane w medycynie ludowej. Z ich pomocą leczono m.in. kaszel i przewlekłe zapalenie oskrzeli. Zewnętrznie stosowane były również w celu przyspieszenia gojenia się ran, otarć czy oparzeń.
Obecnie wiele gatunków uważanych za chwasty odzyskuje dawną popularność jako rośliny lecznicze, czy produkty wykorzystywane w kuchni. Jednym z przykładów jest pokrzywa, którą dziś stosuje się jako składnik kosmetyków. Coraz częściej pojawia się również na polskich stołach – nie tylko w postaci naparów, ale i zup. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku lebiody pospolitej, której właściwości odkrywane są na nowo. Młode liście rośliny również możesz wykorzystać w kuchni. Dostarczają one m.in.:
- witaminy C, która wzmacnia odporność, bierze udział w produkcji kolagenu oraz chroni komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi działaniem wolnych rodników;
- witaminy K – niezbędnej do prawidłowego przebiegu procesu krzepnięcia krwi;
- potasu zapewniającego właściwe funkcjonowanie mięśni oraz gospodarki wodno-elektrolitowej;
- cynku, który wspomaga pracę układu odpornościowego.
Ponadto w liściach komosy znajdziesz witaminy z grupy B, błonnik pokarmowy, białko, węglowodany oraz inne składniki mineralne (np. fosfor, żelazo). Mają one korzystny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego i ośrodkowego układu nerwowego, wspomagają pracę jelit, a także mięśni.
Przeczytaj również: Dla jednych chwast, dla innych cenna roślina ozdobna. Poznaj leczniczą moc chabra bławatka
Chaber bławatek jest cenioną rośliną ozdobną. Fot.123RF.com
W jakich warunkach rośnie lebioda?
Lebioda to roślina, która występuje niemal na całym świecie (oprócz Antarktydy). Może rosnąć nawet na słabych podłożach, dlatego spotkasz ją rosnącą zarówno na łąkach, jak i przy drogach, torach kolejowych, żwirowiskach i na nieużytkach. Najlepsze podłoże do wzrostu komosy to gleby żyzne, obfitujące w potas i azot. Ciekawostką jest, że nasiona, które nie wykiełkowały, mogą przetrwać w glebie nawet 30 lat!
Lebioda potrafi spędzać sen z powiek rolnikom, ponieważ zachwaszcza uprawy roślin strączkowych, ziemniaków, kukurydzy, a także buraków. Pojawia się również w przydomowych ogródkach. Pobiera z gleby dużo wody i azotu, co sprawia, że składników zostaje niewiele dla pozostałych roślin. Dlatego, jeśli zauważysz, że komosa biała zdominowała twój ogródek i zagraża pozostałym plonom, prawdopodobnie będziesz chciał się jej pozbyć. Najlepiej zrób to jak najszybciej, gdy pojawią się pierwsze siewki.
Komosa biała – przepisy
Zastanawiasz się, w jaki sposób wykorzystać lebiodę rosnącą w twoim ogródku do przygotowania smacznych dań? Istnieje szereg pomysłów na to, jak podać ją w ciekawy sposób.
Lebioda nie bez powodu nazywana jest „chłopskim szpinakiem” – jej młode liście z powodzeniem zastępują to warzywo. Są one również dobrym źródłem żelaza, więc sięgnij po nie, jeśli jesteś na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej. Fakt, że lebioda zawiera także dużo witaminy C, sprawia też, że żelazo jest lepiej przyswajalne. Z kolei łodygi możesz podawać np. jako zamiennik szparagów, przez co sprytnie wydłużysz sezon na nie. Niezwykle smaczne są również kwiaty komosy białej – duszone na maśle smakują podobnie jak brokuły. Z kolei zmielone nasiona rośliny możesz wykorzystać do wypieku domowego pieczywa, tak jak to robiono kilkadziesiąt lat temu.
-
Wiosenne sałatki na bazie młodych liści lebiody
Z młodych liści lebiody przygotowujesz pyszne wiosenne sałatki bogate w witaminy. Możesz połączyć je z dowolnymi warzywami – najlepiej surowymi, ponieważ zachowują wtedy najwięcej cennych składników. Smak lebiody dobrze komponuje się np. z pomidorkami koktajlowymi, papryką, młodą kalarepą i ogórkami.
Młode liście komosy nadają się do spożycia. Fot.123RF.com
-
Lebioda – pyszny i zdrowy składnik farszu
Liście lebiody pospolitej możesz wykorzystać również do przygotowania farszu, którym wypełnisz pierogi i naleśniki. Najpierw powinieneś liście sparzyć, a następnie chwilę podsmażyć razem z cebulą i czosnkiem. Kolejnym krokiem jest dodanie przypraw (np. odrobiny soli, świeżo zmielonego pieprzu czy gałki muszkatołowej) i zmielenie wszystkich składników. Jak widzisz, w kilka minut, możesz przygotować pyszny i zdrowy farsz, wykorzystując roślinę, która rośnie obok domu.
-
Zupełnie inna wersja jajecznicy
Jajecznica to proste, pożywne i smaczne danie. Jednak jeśli jesz ją niemal codziennie, możesz już być nią znudzony. Zastanów się, co możesz dodać do potrawy, by nieco urozmaicić jej smak. Do wyboru masz liczne przyprawy i warzywa, ale doskonałym dodatkiem do jajek są również młode liście lebiody. Z powodzeniem zastąpią szpinak – zarówno w jajecznicy, jak i w omlecie.
-
Komosa biała – przepis na tańszą wersję pesto
Uwielbiasz dania kuchni włoskiej, ale masz problem z zakupem pesto? W kilka minut możesz przygotować je samodzielnie, wykorzystując do tego lebiodę. Potrzebujesz do tego jedynie blendera, liści rośliny, ziaren słonecznika, pestek dyni, orzechów włoskich, oliwy z oliwek (lub innego oleju roślinnego np. lnianego) i parmezanu. Jeśli masz już wszystkie składniki, wystarczy, że zmiksujesz je za pomocą blendera. Tak oto w zaledwie kilka chwil otrzymasz pesto bogate w wiele składników o działaniu prozdrowotnym m.in. cynk, witaminy z grupy B, kwasy omega-3 i błonnik pokarmowy. Pesto możesz dodać np. do makaronu – jest o wiele tańsze niż gotowe produkty dostępne w sklepach.
Przeczytaj również: Korzeń do zadań specjalnych. Na co pomaga i jak stosować żywokost w domu i ogrodzie
Korzeń żywokostu ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Fot.123RF.com
"Na zdrowie": Matka wszystkich zbóż. Quinoa, inaczej komosa ryżowa na INTERIA.TV.