Nietoperze w Polsce
Nietoperze (Chiroptera) to jedyne zdolne do aktywnego lotu ssaki, które prowadzą dosyć skryty, nocny tryb życia. Nietoperze słyną z przyjmowania specyficznej postawy w trakcie odpoczynku - dzięki nietypowej budowie tylnych kończyn wykazują one zdolność zwisania głową w dół. Warto wiedzieć o tym, że w Polsce występuje aż 26 różnych gatunków nietoperzy – wszystkie podlegają ścisłej ochronie. Najmniejszym przedstawicielem tej grupy jest karlik malutki, który chętnie żyje w pobliżu osiedli ludzkich. Do największych osobników zalicza się natomiast borowiec wielki oraz nocek duży.
Pomimo tego, że zdecydowana większość nietoperzy ma bardzo małe oczy, to ssaki te znakomicie orientują się w terenie. Bez trudu lokalizują przeszkody oraz swoje ofiary, co zawdzięczają dobrze rozwiniętej zdolności echolokacji.
Skąd nietoperze w ogrodzie?
Nietoperze zamieszkują całą kulę ziemską - oczywiście poza Antarktydą. Nikogo więc nie powinien dziwić ich widok w przydomowych ogrodach czy na działkach, znajdując schronienie w dziuplach drzew lub opuszczonych budynkach.
Nietoperze najchętniej przebywają w miejscach, gdzie znajduje wiele kwiatów, krzewów i drzew, co gwarantuje im stały dostęp do pożywienia. Zastanawiasz się, czym żywią się te niewielkie ssaki? Na świecie wyróżnia się ponad 1360 gatunków nietoperzy i choć każdy z nich ma różne preferencje pokarmowe, to zdecydowana większość żywi się owadami – komarami, muchami, chrząszczami, świerszczami, pasikonikami oraz motylami nocnymi. Szacuje się, że dorosły osobnik jest w stanie zjeść blisko 2000 komarów jednego wieczora! Warto pamiętać o tym, że nietoperze zjadają nie tylko uciążliwe insekty, ale także szkodniki roślin ogrodowych. Chętnie polują między innymi na zwójki, żerujące na jabłoniach i gruszach oraz omacnice prosowianki, które zagrażają plantacjom kukurydzy. Tak więc zwierzęta te odgrywają niezwykle ważną rolę w regulowaniu populacji owadów, co z kolei sprzyja zachowaniu równowagi ekologicznej.
Obecność nietoperzy w ogrodzie czy na działce niesie ze sobą wiele korzyści. Oprócz tego, że te niewielkie ssaki są niedocenianym sojusznikiem w walce z insektami i szkodnikami, to dodatkowo ich odchody, czyli guano, są znakomitym naturalnym nawozem do roślin. Zawierają one dużą ilość azotu, potasu i fosforu oraz innych cennych mikroelementów niezbędnych roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju.
Czy nietoperz jest groźny?
Liczne przesądy oraz mity sprawiły, że widok nietoperza w większości przypadków wzbudza nieuzasadniony lęk i strach. W niektórych regionach Polski w dalszym ciągu panuje przekonanie, że nagłe pojawienie się nietoperza w domu sprowadza nieszczęście na domowników, co jest całkowicie bezpodstawne. Co więcej, często są one utożsamiane z krwiożerczymi wampirami, dlatego też warto tutaj zaznaczyć, że gatunki nietoperzy żywiące się krwią innych zwierząt nie występują i nigdy nie występowały w Polsce. Zamieszkują one przede wszystkim tereny Ameryki Południowej i Środkowej. Nieprawdą jest także, że nietoperze mają w zwyczaju wplątywać się we włosy.
Nietoperze nie atakują ludzi. Jedyną sytuacji, w której przestraszone zwierzę może ugryźć człowieka, jest próba jego złapania gołymi rękoma. Choć z reguły nie są groźne, to należy pamiętać o tym, że podobnie jak inne dzikie zwierzęta są nosicielami mniej lub bardziej groźnych chorób (w tym wirusa wścieklizny) oraz pasożytów (np. pcheł).
Czasami zdarza się tak, że nietoperz, goniąc swoją ofiarę, wpadnie do domu przez otwarte okno. Jak zatem należy się zachować w takiej sytuacji? W tym przypadku najprostszym rozwiązaniem jest otworzenie wszystkich okien na szeroko oraz zgaszenie światła. Zazwyczaj to wystarczy, aby ten niepozorny ssak odnalazł drogę powrotną. Jeżeli zwierzę utknie za meblami lub wplącze się w firany, wówczas można mu pomóc, pamiętając o zachowaniu odpowiednich środków ostrożności.
Fot.123RF.com
Nietoperz w ogrodzie – jak stworzyć miejsce przyjazne tym pożytecznym ssakom?
Owadożerne nietoperze (czasami nazywane "błogosławieństwem dla ogrodnika") w ogrodzie stanowią doskonałą alternatywę dla chemicznych środków ochrony roślin, ale nie tylko. O czym już wspominaliśmy, zwierzęta te żywią się również komarami i muszkami – niezwykle uciążliwymi owadami, które skutecznie utrudniają wypoczynek na świeżym powietrzu. Zastanawiasz się, co można zrobić, aby te zwierzęta na dobre zadomowiły się w ogrodzie?
Przede wszystkim należy stworzyć im optymalne warunki do zamieszkania i żerowania. W tym celu warto zaopatrzyć się w specjalne budki lęgowe dla nietoperzy - dostępne są one w większości sklepów internetowych. Posiadają one specjalną konstrukcję, dzięki czemu zastępują one zwierzętom naturalne siedliska. Oprócz tego warto posadzić w ogrodzie rośliny, które zapewnią nietoperzom stałe źródło pożywienia.
Zaliczamy do nich między innymi:
- kwiaty, w tym ogórecznik lekarski, złocień polny, chaber bławatek, mak polny, lewkonia długopłatkowa, pysznogłówka szkarłatna czy kąkol polna;
- drzewa i krzewy, takie jak np. jarząb, jaśminowiec wonny, jeżyna, wiciokrzew, grab czy niezwykle efektowna i dekoracyjna budleja Davida;
- rośliny na wilgotną glebę, w tym kosaciec żółty, wiązówkę błotną, rzeżuchę łąkową, knieć błotną, sadziec konopiasty czy tojeść rozesłaną, zwyczajowo nazywaną pieniążkiem;
- inne rośliny, takie jak np. dzięgiel, nagietek lekarski, kolendra siewna, fenkuł włoski czy złocień maruna, określana również jako wrotycz maruna.
Jednak najbardziej istotnym aspektem, o jakim należy pamiętać w tej sytuacji, jest całkowita rezygnacja ze stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Nietoperze, podobnie jak i inne zwierzęta zamieszkujące przydomowe ogrody są bardzo wrażliwe na pestycydy.
Fot.123RF.com
Zwalczanie nietoperzy
O ile obecność nietoperzy w ogrodzie jest pożyteczna, to częste wizyty nieproszonych gości na strychu lub w piwnicy nie zawsze są mile widziane. Ich bliskie towarzystwo może być bardzo dokuczliwe, tym bardziej że są one roznosicielami groźnych chorób oraz licznych pasożytów, takich jak wspomniane wcześniej pchły, pluskwy czy roztocze krwiopijne. Jeżeli nietoperze zagnieździły się na poddaszu, wówczas najbezpieczniejszym z możliwych rozwiązań będzie zastosowanie profesjonalnych odstraszaczy, które nie są trujące dla zwierząt. Dostępne są one w większości sklepów ogrodniczych oraz marketów budowlanych. Można je instalować zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Urządzenia te emitują ultradźwięki niesłyszalne przez ludzi, które zaburzają echolokację nietoperzy, co skutecznie je odstrasza i zmusza do poszukania innej kryjówki.
Innym równie dobrym sposobem na zabezpieczenie wnętrza pomieszczeń przed tymi niewielkimi ssakami, jest zastosowanie specjalnej siatki ochronnej, którą można przymocować na poddaszu lub oknie balkonowym.
Autor: Redakcja Deccoria.pl