Spis treści:
- Co to jest jemioła pospolita? Charakterystyka gatunku
- Jemioła pospolita: uprawa w ogrodzie
- Jak przycinać jemiołę?
- Jemioła – zastosowanie w lecznictwie
- Całuśna jemioła – tradycje świąteczne
Co to jest jemioła pospolita? Charakterystyka gatunku
Wbrew powszechnemu mniemaniu jemioła pospolita nie jest pasożytem, ale gatunkiem półpasożytniczym. To rozróżnienie jest istotne zarówno ze względu na botaniczną ścisłość, jak i szerszy kontekst społeczny. Zielone kule bywają bowiem często niszczone jako podstępni zabójcy drzew.
W rzeczywistości zielone łodygi faktycznie przysysają się konarów, pobierając z nich wodę i sole mineralne. Roślina posiada jednak w swoich tkankach chlorofil i jest zdolna do fotosyntezy, więc częściowo odżywia się sama. Jedynie w okresie suszy może utrudnić swemu drzewiastemu gospodarzowi wegetację.
Jak rozpoznać jemiołę pospolitą? Charakterystyka gatunku łączy kształt i lokalizację: gęste zielone kule można dostrzec zazwyczaj w koronach wysokich drzew. Dość długie skórzaste liście są zimozielone, a u schyłku roku mają tendencję do żółknięcia. Z niewielkich żółtych kwiatów zimą rozwijają się białe kuliste owoce, którym jemioła zawdzięcza swą łacińską nazwę: Viscum album.
Wyświetl ten post na Instagramie
Jemioła pospolita: uprawa w ogrodzie
Jak się łatwo domyślić, jemioły nie sadzi się w glebie, ale na drzewie. W warunkach ogrodowych optymalnymi gospodarzami dla zielonego półpasożyta są: grusza, jabłoń, jarząb, klon czy brzoza. Lepiej jest wybierać zdrowe, dorodne okazy, aby jemioła nie zdołała im poważnie zaszkodzić.
W grudniu, w słoneczny dzień, należy rozgnieść kilka dojrzałych owoców z kupionej lub zerwanej gałązki i rozsmarować je na konarach wybranego drzewa. Przy odrobinie szczęścia już w marcu zaobserwuje się kiełkowanie pierwszych pędów.
Jak dbać o jemiołę pospolitą? Uprawa nie mogłaby być prostsza, gdyż rośliny nie trzeba ani podlewać, ani nawozić. Nie imają się jej również choroby ani szkodniki. Jedynym problemem w uprawie może być brak owocowania, który oznacza, że dany okaz jest rodzaju męskiego. Z tego względu podczas sadzenia warto rozgnieść na korze drzewa-gospodarza co najmniej kilka owoców. Zwiększa się tym samym prawdopodobieństwo uzyskania rośliny z żeńskimi kwiatami.
Nieco więcej uwagi warto poświęcić drzewu, na którym rośnie jemioła. Od kwietnia należy je solidnie podlewać aż do wczesnej jesieni, a dwa razy do roku również nawozić dojrzałym obornikiem lub kompostem.
Upewnij się również, że na liściach i korze nie widać żadnych znamion choroby z powodu osłabienia. Jeśli drzewo słabnie, to znak, że warto ograniczyć rozrost jemioły.
Jak przycinać jemiołę?
Co roku w grudniu na całym świecie ścina się tysiące gałęzi jemioły. Tradycja nakazuje, aby bukiety wstawiać do wazonów już na początku adwentu.
Zastanawiasz się, jak przycinać jemiołę, aby jej nie zaszkodzić? Dobra wiadomość jest taka, że ten półpasożyt jest doskonale odporny nawet na drastyczne skrócenie pędów. Śmiało zetnij więc gałęzie, które ci się podobają, na dowolnej wysokości. Na wiosnę roślina znów się zagęści.
Regularne przycinanie jemioły jest wręcz zabiegiem koniecznym, aby nie nadwątlić kondycji drzewa-gospodarza. Również poza świętami warto kontrolować wielkość zielony kul, rozwijających się w koronie. Bez ograniczania mogą one dojść do wagi kilkudziesięciu kilogramów, łamiąc swoim ciężarem całe gałęzie.
Czy nie będziesz żałować, że posadziłeś jemiołę pospolitą? Uprawa na początku rozwija się dość powoli, ale od czwartego roku faktycznie może wymknąć się spod kontroli. Pędy stają się zdrewniałe i trudno się z nimi walczy. Jeśli zdecydujesz się całkowicie pozbyć półpasożyta, wytnij całość rośliny aż do kory drzewa, a następnie owiń pień czarną plastikową folią. Czasami konieczne bywa również miejscowe zastosowanie herbicydu.
Jemioła – zastosowanie w lecznictwie
Jemioła pospolita jest rośliną trującą. W skoncentrowanej formie może powodować śmierć u ludzi i zwierząt domowych. Wystarczy jednak zjeść zaledwie kilka owoców, aby poczuć silne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, m.in. wymioty, nudności, biegunkę i bóle brzucha. Może również dojść do spowolnienia akcji serca, drgawek, a przypadku kobiet ciężarnych także do poronienia. Toksyczne są wszystkie części rośliny.
Paradoksalnie medycyna ludowa od wieków korzysta z jemioły. Zastosowanie terapeutyczne historycznie dotyczyło przede wszystkim zaburzeń krążenia oraz schorzeń układu oddechowego. Ponadto próbowano leczyć nią epilepsję, bóle głowy, objawy menopauzy, reumatyzm, różnego rodzaju dermatozy, a nawet niepłodność.
Współczesna medycyna jest ostrożniejsza, ale bynajmniej nie stroni od jemioły. Zawarta w tkankach rośliny wiskotoksyna okazała się obusiecznym mieczem – z jednej strony może szkodzić sercu i żołądkowi, z drugiej wykazuje działanie cytotoksyczne. Ekstrakt z Viscum album jest więc stosowany w terapii nowotworów oraz wirusowego zapalenia wątroby typu C.
Według amerykańskiego Narodowego Instytutu Raka (NIH) wyciąg z jemioły wykazuje obiecujące rezultaty w leczeniu nowotworów piersi, jelita grubego, trzustki i płuc. U pacjentów, którym podawano lek w zastrzykach, zaobserwowano wyższy wskaźnik przeżywalności. Skutki uboczne obejmowały ból w miejscu wkłucia, gorączkę i zimnicę, bóle głowy, a sporadycznie również ostre reakcje alergiczne.
Jako ciekawostkę warto wspomnieć o jeszcze jednym oryginalnym zastosowaniu jemioły. Charakterystyką kulistych owoców jest mianowicie bardzo lepka konsystencja miąższu. Od czasów starożytnych rozgniecione kulki wykorzystywano więc jako pułapkę na insekty oraz inne małe szkodniki.
Wyświetl ten post na Instagramie
Całuśna jemioła – tradycje świąteczne
Amerykański zwyczaj całowania się pod jemiołą wywodzi się tak naprawdę z osiemnastowiecznej Anglii. Według historyków ekspansywny pasożyt od stuleci kojarzył się ludziom z płodnością, zawiązując gęste kule w koronach drzew. Wśród służby powstał więc przesąd, że całowanie panien pod gałązką jemioły ma zwiększyć potencjał rozpłodowy mężczyzny.
Z czasem moda przeniosła się na wyższe warstwy społeczne, a o płodności całkiem zapomniano. Każda panna stojąca pod jemiołą może więc być bezkarnie całowana. Ten motyw utrwalił się w globalnym świecie dzięki piosenkom i filmom świątecznym.
Wyświetl ten post na Instagramie
Flirt nie jest jednak jedynym kulturalnym skojarzeniem z jemiołą. Tradycje starorzymska oraz nordycka wiążą zielone wiechy zawieszone pod sufitem z dobrą wróżbą dla całego domu. Mają one gwarantować mieszkańcom spokój i pomyślność w nadchodzącym roku. To dodatkowy powód, aby skorzystać z uroczej świątecznej dekoracji!
Zima to wyjątkowy czas, kiedy większość roślin i kwiatów zapada w zimowy sen. Są jednak od tego wyjątki. Niektóre gatunki roślin doniczkowych właśnie pod koniec roku zakwitają. Wtedy możemy podziwiać je w pełnej krasie i wykorzystywać do świątecznych dekoracji.
To samo dotyczy roślin w ogrodzie. Część gatunków zimową porą zachwyca kolorowymi owocami, które wyróżniają się na tle zasypanego białym puchem krajobrazu i utrzymują się na gałązkach aż do wiosny. W większości owoce te są nie tylko piękne i mogą stanowić element dekoracyjny w naszych domach, ale też są bardzo pożyteczne, ponieważ w okresie zimowym służą za pokarm dla ptaków.
Czy potrafisz rozpoznać zimowe rośliny na podstawie kwiatów i owoców? Sprawdź się w naszym quizie!
Jesteś fanem quizów? Spróbuj swoich sił w innych naszych testach wiedzowych:
QUIZ: Przysłowia o domu. Każdy powinien je znać, czy zgarniesz komplet punktów?
QUIZ: Czy na pewno znasz te nazwy mebli?
QUIZ: Kochasz kwiaty doniczkowe? Sprawdź, co o nich wiesz
Marzysz o tym, by w tym roku zachwycić domowników oraz gości przepięknymi i modnymi ozdobami świątecznymi? Świetnie się składa! Zapraszamy cię w magiczną podróż po najpiękniejszych bożonarodzeniowych dekoracjach!
Jemioła - właściwości lecznicze nietypowej rośliny na INTERIA.TV.