Rozmnażanie drzewek owocowych krok po kroku. Tak uzyskasz zdrowe sadzonki

Z tego artykułu dowiesz się: 

• Na czym polega wegetatywne rozmnażanie drzew owocowych 
• Jak pozyskać sadzonki do szczepienia
• Jak rozmnażać drzewka owocowe przez okulizację
• Jak rozmnażać drzewa owocowe za pomocą zrazów
• Najważniejsze zasady rozmnażania drzew owocowych 

Rozmnażanie drzew owocowych – jak to zrobić? 

Rozmnażanie roślin to doskonały sposób na to, aby szybko uzyskać nowe, darmowe sadzonki pożądanych gatunków, które urozmaicą ogród, balkon czy taras. Można to zrobić na dwa sposoby: 

• generatywnie, czyli poprzez sianie nasion, 
• wegetatywnie, czyli stworzenie nowej rośliny z fragmentu np. jej pędu lub bryły korzeniowej. 

Jednak w przypadku drzew owocowych pierwsza metoda się nie sprawdza. Sadzonki pozyskane z nasion nie dziedziczą cech rośliny matecznej. Co więcej, na owoce trzeba czekać nawet kilkanaście lat, a kiedy się pojawiają, z reguły nie są smaczne. Takie okazy nazywane są najczęściej "dziczkami". 

O wiele lepiej jest rozmnażać drzewa owocowe sposobem wegetatywnym. Każda pozyskana sadzonka będzie miała pożądane cechy rośliny matecznej. Dzięki temu możesz mieć pewność, że cały proces zakończy się sukcesem. 

Wegetatywne rozmnażanie drzew owocowych – na czym polega? 

Wegetatywne rozmnażanie to prosty zabieg, który polega na uzyskaniu nowych sadzonek z fragmentu rośliny macierzystej. Nie wymaga nakładów finansowych, tylko czasu i cierpliwości. Wśród najczęstszych form tego procesu wyróżnia się sadzonkowanie, czyli sadzenie w ziemi fragmentu łodygi lub korzenia, aby przekształcił się w nową roślinę i odkłady, czyli przysypywanie pędów ziemią, aby stał się samodzielną sadzonką. Jednak najpopularniejszą metodą wegetatywnego rozmnażania drzew owocowych jest szczepienie. Polega ona na połączeniu fragmentu odmiany uprawnej z podstawką, czyli kawałka szyjki z dobrze rozwiniętą bryłą korzeniową.  

Jest wiele zalet tych sposobów pozyskiwania nowych sadzonek. Dzięki temu: 

• możesz mieć pewność, że otrzymany okaz będzie mieć pożądane cechy rośliny matecznej, 
• można cieszyć się pysznymi owocami po kilku latach od posadzenia roślin w ziemi.  

Wielu ogrodników ucieszy także fakt, że drzewa pozyskane przez szczepienie są często bardziej wytrzymałe na warunki atmosferyczne i odporne na choroby. Na solidnych podkładkach można wyhodować znakomite, rzadko spotykane odmiany, które zdołają przetrwać polskie warunki klimatyczne. 

Szczepienie drzew owocowych – jak pozyskać sadzonki? 

Jeśli chcesz rozmnożyć rośliny przez szczepienie, potrzebujesz na początek dobrej podkładki dostosowanej do odmiany uprawnej. Niestety nie można wybrać przypadkowego drzewa – wtedy cały zabieg może skończyć się porażką. 

• Dla jabłoni najlepsza jest podkładka z antonówki. 
• Grusza najefektywniej rośnie na odmianach kaukaskiej i pigwa. 
• Śliwę najlepiej połączyć z odmianą ałycza, tzw. wiśniową. 
• Czereśnie i wiśnie najbezpieczniej szczepić na odmianach wiśnia antypka i czereśnia ptasia. 

Dobra podkładka powinna charakteryzować się wysoką odpornością na mróz oraz mieć wymagania uprawowe dopasowane do warunków panujących w ogrodzie.  

Po wybraniu odpowiedniej podstawy dla swojego drzewa owocowego czas podjąć decyzję, czy szczepisz rośliny metodą okulizacji, czy przy pomocy zrazów. 

Rozmnażanie drzew owocowych przez okulizację – jak powinno przebiegać? 

Okulizacja to trudniejsza metoda szczepienia drzew owocowych, za to bardzo skuteczna, dlatego warto ją wypróbować. Rozmnażanie roślin tą metodą przeprowadza się ją zazwyczaj w sierpniu. Polega ona na: 

• pobraniu fragmentu kory z żywym pączkiem z rośliny uprawowej,  
• umieszczeniu pozyskanej części na korze podkładki, 
• solidnym zabezpieczeniu miejsca szczepienia. 

Następnie należy odczekać całą zimę, aby sprawdzić, czy pobrany fragment się przyjął. Jeśli wiosną oczko zacznie rosnąć i się rozwijać, należy przyciąć podkładkę tuż nad miejscem połączenia obu części roślin. Potem wystarczy poczekać, aż nowa sadzonka wytworzy silny pień i rozłożystą koronę. 

Rozmnażanie drzew owocowych za pomocą zrazów – jak prawidłowo to zrobić? 

Jeśli okulizacja się nie powiodła lub boisz się podjąć ryzyko, możesz zdecydować się na szczepienie za pomocą zrazów. Metoda ta jest prostsza, choć na owocowanie trzeba poczekać nieco dłużej. Rozmnażanie drzewa owocowego w ten sposób można zrobić wyłącznie wczesną wiosną. Dzięki temu oba fragmenty roślin zdążą się połączyć, zanim rozpocznie się okres wegetacyjny.  

Aby uzyskać nowe sadzonki tą metodą, potrzebujesz: 

• podkładki przyciętej w odpowiedni sposób, 
• zrazu, czyli kawałka zdrowego pędu, na którym znajdują się dwa lub trzy oczka. 

Jeśli oba fragmenty są podobnej grubości, wystarczy obciąć je pod skosem. Powierzchnia styku powinna mieć min. 3 cm długości. Następnie należy dopasować obie części i mocno zabezpieczyć. Aby zwiększyć szanse przyjęcia się zrazu, można wykonać dodatkowe nacięcie pośrodku podkładki i zrazu. W ten sposób można zwiększyć powierzchnię ich styku, co zapewnia większą szansę na sukces. W tym przypadku fragmenty obu roślin powinny połączyć się ze sobą jak puzzle.  

Natomiast gdy kawałek odmiany uprawowej ma mniejszą średnicę niż ukorzeniona roślina, należy wykonać szczepienie za pomocą klina. Pozyskany zraz należy obciąć w trójkąt. Z boku podkładki należy wykonać podobne nacięcie, tak aby obie części ściśle do siebie dolegały, a pęd mógł sam utrzymać się w drugiej roślinie.  

Niezależnie od tego, jaki rodzaj szczepienia wybierzesz, miejsce połączenia obu fragmentów należy dobrze zabezpieczyć. Najlepiej obwiązać całość rafią, a następnie posmarować maścią ogrodniczą, która zawiera składniki zwalczające bakterie i grzyby. Jednocześnie należy pamiętać, aby podczas aplikacji tego produktu pomijać oczka. Dzięki temu nie zaburzysz ich rozwoju.  

Rozmnażanie drzew owocowych – o czym pamiętać? 

Zależy Ci na tym, żeby proces rozmnażania ukochanych drzew owocowych zakończył się sukcesem? Warto pamiętać o kilku zasadach. 

• Podkładka powinna pochodzić z silnej i zdrowej rośliny, która jest przystosowana do życia w twoim ogrodzie. Dzięki temu unikniesz problemów podczas uprawy właściwej odmiany. 
• Zraz nie może być pozyskany z drzewa zaatakowanego przez patogeny lub szkodniki. Dlatego bardzo dokładnie obejrzyj roślinę, zanim pobierzesz z niej fragment do szczepienia.
• Do nacinania obu części sadzonki używaj wyłącznie ostrego i dobrze odkażonego narzędzia. Jeśli używałeś noża wcześniej, np. do cięcia porażonych drzew, umyj i zdezynfekuj go. Dzięki temu zmniejszysz ryzyko rozprzestrzenienia się bakterii i wirusów na kolejne okazy. 
• Regularnie podlewaj nową sadzonkę i co roku wzmacniaj ją dużą ilością kompostu. Im lepsze warunki będzie miała do rozwoju, tym większa szansa na uzyskanie wspaniałych owoców. 

Dodatkowo należy dbać o osłonę przed mrozami i zimnymi wiatrami. W tym celu trzeba przed każdą zimą zabezpieczać nowe rośliny np. chochołem ze słomy, tekturą falistą lub agrowłókniną.  

Niskie temperatury są szczególnie niebezpieczne zwłaszcza wiosną, gdy dzień słońce przyjemnie rozgrzewa pnie drzew i pobudza je do rozwoju, a natomiast nocą przychodzi chłód. Gwałtowne zmiany temperatur mogą spowodować przemarzanie młodych pędów i pąków oraz znacznie osłabić rośliny. 

Szczepienie drzew owocowych to proces, który wymaga odpowiednich przygotowań. Jednak dzięki tym wskazówkom z pewnością wszystko zakończy się sukcesem. Powodzenia!