Tuje - odmiany do ogrodu
Tuja (thuja), inaczej nazywana jako żywotnik, należy do roślin iglastych z rodziny cyprysowatych. Tuje dzielą się na pięć gatunków, które występują naturalnie w Azji i Ameryce Północnej. W naszym kraju uprawiane są głównie trzy rodzaje tych roślin, tj.:
- żywotnik zachodni Thuja occidentalis
- żywotnik olbrzymi Thuja plicata
- żywotnik wschodni Thuja orientalis
Tuje różnią się od siebie przeznaczeniem oraz wyglądem. Niektóre odmiany tych roślin rosną dużo szybciej niż pozostałe, dlatego idealnie nadają się na żywopłoty w nowo zakładanych ogrodach. Inne z kolei można z łatwością formować, tworząc z nich eleganckie kule czy inne kształty w zależności od upodobań.
Fot. żywotnik zachodni / 123RF/PICSEL
Żywotnik zachodni - tuje idealne na żywopłot
Żywotnik zachodni to jeden z najczęściej wybieranych gatunków tui w polskich ogrodach. Nic w tym dziwnego - należące do tej odmiany tuje szybkorosnące są gęste i łatwe w uprawie, a dzięki temu można wykorzystywać je na żywopłoty.
W ramach tego gatunku można wyróżnić kilka najpopularniejszych odmian:
- Brabant - rośnie najszybciej, bo aż 20-30 cm na rok, jest zielona, odporna na mróz,
można ją przycinać o każdej porze roku, idealna na żywopłot, jej łuski brązowieją w
okresie zimowym - Szmaragd - rośnie do 20 cm na rok, ma szmaragdowo-zielony kolor i stożkowaty
kształt, nie brązowieje w czasie zimy, również nadaje się na żywopłoty - Aurescens - ma żółte wybarwienie, nadaje się do cięcia, tworzy piękne i zwarte
żywopłoty, najlepiej sprawdzi się w nasłonecznionym miejscu - Danika - to nisko rosnąca tuja kulista, która osiąga wysokość do 50 cm, rośnie
bardzo powoli i osiąga niewielkie wymiary, jest wyjątkowo odporna na niskie
temperatury
Fot. żywotnik olbrzymi formowany w kulę / 123RF/PICSEL
Żywotnik olbrzymi - rozłożysty i elegancki
Ten gatunek tui charakteryzuje się większymi wymaganiami, jeśli chodzi o podłoże
i wilgotność gleby. Rośnie w sposób rozłożysty, posiada ciemnozielone łuski, które nie
ciemnieją na zimę i są wyjątkowo eleganckie. Tuje te są jednak dużo bardziej wrażliwe na
mrozy, dlatego zaleca się, aby sadzić je w miejscach osłoniętych. Należące do tego gatunku
tuje również nadają się na żywopłot, jednak warto wziąć pod uwagę, że ich budowa nie jest
tak zwarta, jak w przypadku żywotników zachodnich. Natomiast ich niewątpliwym atutem jest
szybki wzrost. Tuje te mogą urosnąć nawet do 40 cm w ciągu roku.
Fot. żywotnik wschodni / 123RF/PICSEL
Żywotnik wschodni - delikatny i wymagający
Ostatni z omawianych gatunków tui należy do najbardziej wymagających i delikatnych
odmian, a przez to jest najmniej popularny w naszym kraju. Krzewy te przypominają stożek
rozgałęziający się od samej ziemi. Ich barwa najczęściej przybiera kolor soczystej zieleni,
natomiast w okresie jesiennym zmienia ubarwienie na brązowe. Najważniejszym aspektem,
który należy wymienić omawiając ten rodzaj tui, jest niska mrozoodporność. Rośliny te
bardzo źle znoszą niskie temperatury, dlatego najlepiej sadzić je w miejscach
nasłonecznionych, osłoniętych od wiatru. Drzewka z tego gatunku mogą przyrastać w
granicach 10 cm rocznie.
Fot. tuje formowane / 123RF/PICSEL
Tuje formowane i szczepione na pniu
W zależności od upodobań i stylu ogrodu możemy wykorzystać tuje na żywopłot lub
pomyśleć o stworzeniu dekoracyjnego zagajnika, w którym główną ozdobą będą tuje
szczepione na pniu lub tuje kuliste. Jeżeli zależy nam, aby zasadzić w ogrodzie niewielkie
krzewy przypominające swoim kształtem kule, których nie trzeba przycinać, postawmy na
omawiany wcześniej żywotnik zachodni o odmianie Danika. Jeśli natomiast podobają nam
się krzewy formowane w spirale czy inne kształty - wybierzmy żywotnik zachodni o odmianie
Szmaragd. Ten gatunek jest najczęściej wykorzystywany do dekoracyjnego przycinania i
nadawania określonego wyglądu. Jeszcze innym rozwiązaniem jest formowanie tui na pniu.
Taki efekt można uzyskać samodzielnie poprzez obcięcie wszystkich gałązek wyrastających
z głównego pnia na wysokość około 1 metra oraz przycięcie wierzchołka w celu
przyśpieszenia wzrostu. Konieczne będzie też przycinanie korony drzewka, aby nadać mu
odpowiedni, kolisty kształt. W sklepach ogrodniczych i szkółkach są dostępne również tuje
szczepione na pniu. Ten zabieg jest jednak zarezerwowany dla bardziej doświadczonych
ogrodników i polega na szczepieniu rośliny na odpowiednim pniu oraz późniejsze
formowanie i cięcie. Cały proces może trwać nawet kilka lat.
Fot. sadzenie tui / 123RF/PICSEL
Jak sadzić tuje? Poradnik dla początkujących
Jeśli już zdecydowaliśmy, jaki rodzaj tui jest najbardziej odpowiedni do naszego ogrodu,
pozostaje nam dowiedzieć się, w jaki sposób zasadzić te rośliny. Ważną informacją jest to,
że tuje można sadzić w okresie od wczesnej wiosny do późnej jesieni (od kwietnia do
października). Trzeba jednak pamiętać, aby zdążyć przed pierwszymi przymrozkami, tak
aby rośliny miały możliwość się ukorzenić i dzięki temu uodpornić na mrozy.
Tuje nie mają dużych wymagań pod względem gleby, natomiast lepiej unikać sadzenia
w miejscach o podłożu gliniastym, w którym zalega woda lub wyjątkowo piaszczystym.
W miarę możliwości tuje najlepiej sadzić w miejscach nasłonecznionych lub lekko
zacienionych.
Podstawowym aspektem jest też pytanie - jak gęsto sadzić tuje? Otóż kwestia ta zależy od
tego czy chcemy, aby tuje tworzyły zwarty żywopłot, czy pojedyncze elementy dekoracyjne.
W przypadku żywopłotów należy zachować odstęp około 50 cm pomiędzy poszczególnymi
krzewami. Jeżeli chcemy sadzić tuje pojedynczo, to wystarczy zachowanie około 1-3 m
odległości od innych roślin. Sadząc tuje wzdłuż ogrodzenia pamiętajmy o odstępie około 50
cm od płotu. Dzięki temu krzew nawet po rozrośnięciu pozostanie w granicach działki.
Kolejną ważną rzeczą, o której nie można zapomnieć, jest usunięcie trawy rosnącej
w miejscu, gdzie chcemy posadzić tuje. Najlepiej wytyczyć sobie okręg o średnicy około 50
cm i w jego środku zasadzić drzewko. Po zasadzeniu rośliny ziemię, z której wcześniej
usunęliśmy trawę warto wysypać korą sosnową. Zapobiegnie to wyrastaniu chwastów oraz
odparowywaniu wody z podłoża. Przez kilka następnych tygodni po posadzeniu drzewek
należy je regularnie podlewać. Wskazane jest także zastosowanie nawozu do iglaków.
Fot. przycinanie tui / 123RF/PICSEL
Przycinanie i przesadzanie tui
Bezpiecznym terminem, w którym można przycinać tuje jest okres wiosenny oraz letni. W
miesiącach od kwietnia do maja zaleca się wycięcie wszystkich uschniętych po zimie
gałązek oraz tych rosnących nieregularnie. W przypadku żywopłotów tuje można przycinać
nawet do końca sierpnia. Nadajemy wtedy żywołopowi pożądany przez nas kształt i dajemy
roślinie szansę na zregenerowanie się przed zimą.
Żywotniki, podobnie jak i inne rośliny, nie do końca lubią zmianę swojego miejsca. Czasami
jednak przesadzenie tui jest koniecznie chociażby ze względu zmianę aranżacji ogrodu czy
wykonywanie robót ziemnych. Podczas wykopywania krzewu należy dołożyć starań, aby
ochronić korzenie rośliny i przesadzać ją razem z bryłą ziemi, w której rosła. Przesadzanie
tui najlepiej wykonywać wczesną wiosną, czyli zanim drzewko zacznie intensywnie rosnąć
lub późną jesienią, kiedy nie wypuszcza już nowych pędów.
Tuje są wyjątkowo cenionymi roślinami. Każdy jest w stanie wybrać dla siebie gatunek
spełniający oczekiwania pod względem wizualnym, jak i użyteczności w ogrodzie. Te
niezwykle popularne drzewka z powodzeniem można wykorzystywać tworząc z nich gęste i
zwarte żywopłoty. Odpowiednio formowane i przycinane mogą również służyć jako wolno
stojące dekoracje, które można sadzić zarówno w gruncie, jak i w donicach. Przed zakupem
i posadzeniem warto jednak dokładnie przemyśleć ich usytuowanie w ogrodzie, tak by nawet
po wielu latach cieszyły nasze oczy i odpowiednio spełniały swoją funkcję.
Redakcja Deccoria.pl