Spis treści:
- Przylaszczka pospolita – ogólna charakterystyka
- Najpopularniejsze odmiany przylaszczki
- Zasady pielęgnacji przylaszczek
- Jak rozmnażać przylaszczki pospolite?
- Przylaszczka - właściwości
Przylaszczka pospolita – ogólna charakterystyka
Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) jest rośliną wieloletnią, która pochodzi z Europy, rośnie głównie na górzystych terenach, znacznie rzadziej na równinach. Jej urocze niebieskie kwiaty zwiastują wiosnę, chociaż w naturze występuje także przylaszczka biała oraz różowa. Pojedyncze kwiaty kwitną na wyprostowanych, bezlistnych pędach rośliny i mają około 15 cm wysokości. Wydzielają bardzo przyjemny zapach. Liście przylaszczki są trójklapowe, ciemnozielone i pokryte jedwabistymi, miękkimi włoskami. Z upływem lat ciemnieją i zimą przybierają brązowy kolor, ale pozostają na roślinie przez cały cykl jej uśpienia.
Najpopularniejsze odmiany przylaszczki
Wśród najpopularniejszych odmian sadzonki przylaszczki wyróżnia się:
- Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) – najpopularniejsza odmiana, która występuje w naturze i jest najłatwiejsza do uprawy w ogrodzie. Jej kwiaty występują w kolorze czystej bieli, kobaltowo-niebieskiej i jasnoróżowej. Kwitnie zwykle w marcu i osiąga wysokość 9-15 cm.
- Przylaszczka siedmiogrodzka (Hepatica transsilvanica) – to odmiana o większych kwiatach prosto z centralnej Rumunii. Toleruje suchsze warunki i więcej cienia. Często kwitnie już w lutym. Jej kwiaty składają się z dziewięciu zaokrąglonych niebieskich płatków z zielonym środkiem. Rozmnaża się przez kłącza, ale nie agresywnie, osiąga 15 cm wysokości.
- Przylaszczka duża (Hepatica maxima) – to odmiana duża, wieloletnia o kwiatach w kolorze kości słoniowej lub różowych i zielonym środku. Jej liście mają owłosione brzegi. Kwitnie nieco później niż przylaszczka pospolita, bo dopiero w kwietniu.
Przylaszczki zaczynają kwitnąć już w marcu. Fot. 123RF.com
Jak uprawiać przylaszczki?
Kwiat przylaszczki jest chętnie uprawiany nie tylko w ogrodzie, ale i w doniczkach, by roślinki mogły bez problemu przetrzymać zimę. Podczas uprawy należy pamiętać, że jest to kwiat leśny, który rośnie głównie na zboczach lasów liściastych. Zimą roślina jest pokryta śniegiem, co oznacza, że potrzebuje pełnego światła tylko w krótkim okresie wiosennym, od kiedy śnieg topnieje, aż do rozwinięcia się liści na drzewach. Przez resztę roku potrzebuje cienia.
Wymaga dobrego drenażu, który w naturze zapewniają jej korzenie drzew. Przylaszczka potrzebuje dużej ilości wody w miesiącach wiosennych, czyli w marcu, kwietniu i maju, kiedy rozwijają się nowe liście i wysiewają nasiona. Przez resztę roku gleba powinna być tylko lekko wilgotna. Jesienią rośliny są naturalnie pokryte warstwą opadłych liści, a później śniegiem, który chroni je przed mrozem.
Przylaszczki nie są roślinami trudnymi w uprawie. Potrzebują jednak warunków zatrzymywania wilgoci w okresie wegetacji, aby obficie wytworzyć pąki na następny rok. Najlepiej sadzonki przylaszczki umieścić w półcienistym miejscu pod drzewem lub krzewem liściastym. Podczas sadzenia dobrze jest dodać kompost lub opadłe z drzew liście do dołka, aby zatrzymać wilgoć latem. Wielu ogrodników woli hodować przylaszczki w domu, ponieważ ich liście są wówczas chronione przed zimową aurą. Czasami przesadzają je z ogrodu do pojemników zaraz po kwitnieniu.
Zasady pielęgnacji przylaszczek
Przylaszczka wymaga obfitego podlewania na wiosnę, najlepiej rano. Następnie należy zmniejszyć częstotliwość nawadniania do takiej ilości, by jedynie utrzymać delikatną wilgoć. Jeśli chodzi o mrozoodporność, uważa się, że przylaszczka pospolita z łatwością jest w stanie wytrzymać temperaturę do -20°C.
Zaraz po kwitnieniu należy usunąć stare liście i przekwitnięte kwiaty, aby szybciej wyrosły nowe listki. W tym celu można użyć sekatora lub nożyczek. Warto zachować łodygi z nasionami, które później można wysiać.
Dobra rada! Pamiętaj o sterylizacji narzędzi ogrodniczych np. alkoholem w celu ochrony przed przeniesieniem ewentualnej infekcji wirusowej itp. z jednej rośliny na drugą.
Nadmierne, długotrwałe opady deszczu wczesnym latem mogą powodować czernienie i przedwczesne gnicie liści. Trzeba wówczas usunąć mocno uszkodzone liście i spryskać roślinę ogólnoustrojowym środkiem grzybobójczym. Warto również stale sprawdzać stan przylaszczki pod kątem innych chorób i działalności szkodników (głównie szkodzą muchówki, ślimaki i myszy). Co dwa lata warto przesadzać rośliny i usuwać martwe, stare korzenie. Wówczas można je sprawdzić także pod kątem uszkodzeń np. przez nicienie.
Jak rozmnażać przylaszczki pospolite?
Rozmnażania przylaszczki pospolitej można dokonać przez wysiew nasion lub sadzonki korzeniowe. Nasiona są dostępne w sklepach ogrodniczych, szkółkach roślin oraz do kupienia online w wielu odmianach i kolorach. Wysiewa się je latem, aby zakwitły następnej wiosny. Pozwala to młodej roślinie zadomowić się w nowym miejscu przed nadejściem zimy i zatrzymać składniki odżywcze na kwitnienie w następnym roku.
Gdy roślina zawiąże nasiona, możesz ją obserwować i zadbać o to, aby nie zrzuciła nasion do ziemi przed ich zbiorem. Nie oczekuj, że zbierzesz wszystkie nasiona przylaszczki w tym samym czasie. Nawet w tej samej roślinie nasiona nie dojrzewają jednocześnie.
Jeśli w twoim ogrodzie rosną już przylaszczki, możesz również rozmnażać je przez podział większych karp. Najlepiej zrób to zaraz po kwitnieniu albo pod koniec lata. Wystarczy od pokaźnej roślinki odłączyć mniejszą wraz z systemem korzeniowym i zasadzić ją w innym miejscu.
Przylaszczka i jej przeznaczenie w medycynie ludowej
Głównymi składnikami występującymi w przylaszczkach są substancje śluzowe, garbniki i cukry, flawonoidy, antocyjany i glikozydy saponinowe. Zioło to było szeroko stosowane w medycynie ludowej, szczególnie w leczeniu chorób wątroby i woreczka żółciowego. Wykorzystywano liście i kwiaty ze względu na ich właściwości ściągające, łagodzące, moczopędne, przeciwzakrzepowe i tonizujące. Naparów używano do płukania gardła i przy stanach zapalnych dziąseł oraz do leczenia wolno gojących się ran, drobnych urazów, grzybicy, oparzeń słonecznych i do usuwania piegów.
Przylaszczka pospolita to roślina rzadko stosowana we współczesnym ziołolecznictwie, czasami w homeopatii w leczeniu zaburzeń wątroby i woreczka żółciowego oraz niestrawności. Zewnętrznie stosuje się ją przy chorobach skóry, powolnym gojeniu się ran itp. Medycyna konwencjonalna zrezygnowała z używania przylaszczki ze względu na odkrycie jej właściwości toksycznych.
Przylaszczki to piękne rośliny, które idealnie nadają się do ubarwienia przydomowych ogrodów, rabat, ogródków skalnych oraz do uprawy w donicach. Warto sadzić je w grupach, aby po zakwitnięciu stworzyły piękną kompozycję kolorowych kwiatów. Co ważne, ich pyłek kochają pszczoły, dlatego warto uprawiać przylaszczki, chociażby ze względu na wspieranie tych pożytecznych owadów.
Przeczytaj również: 6 najpiękniejszych wcześnie kwitnących roślin. Warto mieć je w ogrodzie
Poznajcie najpiękniejsze kwiaty, które ubarwiają ogród jeszcze w zimie. Fot. 123RF.com
Wiosna w ogrodzie. Najpiękniejsze krzewy są łatwe w uprawie na INTERIA.TV.