Spis treści:
- Stonoga murowa w ogrodzie i domu
- Prosionek - żeruje nie tylko w ogrodzie
- Stonoga i prosionek szorstki – zwalczanie
Stonoga murowa i prosionek szorstki to najczęściej spotykani przedstawiciele skorupiaków w Polsce. Szczególnie dobrze znają je właściciele budynków jednorodzinnych z ogrodami – oba gatunki preferują wilgotne środowiska, więc często pojawiają się w przydomowych szklarniach, piwnicach, ciemnych zakątkach. Stonoga i prosionek są do siebie bardzo podobne – w jaki sposób je od siebie rozróżnić?
Stonoga murowa w ogrodzie i domu
Stonoga murowa to skorupiak (nie owad) z rodziny Oniscidae. Potocznie bywa nazywana stonogą cmentarną. Odznacza się niewielkimi rozmiarami. Spłoszone, jajowate ciała dorosłych osobników mają ok. 18 mm długości i 6-10 mm szerokości. Pokryte są chitynowym, ciemnoszarym pancerzem z jasnymi plamkami. Ich znakiem rozpoznawczym są bardzo długie, segmentowane czułki. Dożywają do dwóch lat. Prowadzą nocny tryb życia; większość dnia spędzają w ukryciu. Żywią się resztkami roślin, padliną, materią i składnikami organicznymi zawartymi w materiałach budowlanych: betonie lub cemencie.
Stonoga murowa ma charakterystyczne, długie czułki /Fot. 123RF/PICSEL
Skorupiaki osiedlają się przede wszystkim tam, gdzie mają łatwy dostęp do wody. W warunkach suchych, nasłonecznionych szybko obumierają. Minimalna wymagana wilgotność powietrza potrzebna im do przeżycia wynosi ok. proc.. Z tego względu najczęściej spotkać je można w miejscach zacienionych i wilgotnych: ruinach, szklarniach, piwnicach, mocno zacienionych ogrodach. Kryją się pod kamieniami, korą, agrowłókniną, doniczkami, opadłymi liśćmi, w korze drzew czy butwiejących deskach.
Stonoga murowa w domu
Stonogi murowe czasami przedostają się do wnętrza domów — o ile znajdą w nich odpowiednie warunki. Mnożą się wówczas pod boazerią, drewnianymi podłogami, butwiejącymi panelami, w starych szafach.
Skutki żerowania stonogi murowej
Stonogi murowe mogą wyrządzić wiele szkód, zarówno wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz. Podobnie jak ślimaki żerują na roślinach i obgryzają liście. Skorupiak nie przenosi chorób i nie zagraża zdrowiu ludzi, może jednak uszkadzać nasze otoczenie. Niszczą drewniane meble i inne elementy wyposażenia wykonane z tego materiału. Ich naturalnymi wrogami są: pajęczaki, ptaki, jeże i ropuchy.
Przeczytaj również: 15 robaków, które żyją w twoim domu. Jak się ich pozbyć?
Prosionek - żeruje nie tylko w ogrodzie
Ze stonogą murową bywa mylony luźno z nią spokrewniony prosionek szorstki z rodziny Porcellionidae. Ciało dorosłego osobnika osiąga do 17 mm; jest widocznie posegmentowane, pokryte guzkowatym oskórkiem, spłaszczone i o okrągłym kształcie. Z niewielkiej głowy odchodzą długie, modularne, jakby „połamane” czułki, na których znajdują się receptory węchowe, umożliwiające mu odnajdywanie pożywienia. Samce są wybarwione na niebiesko lub szaroniebiesko, a u samic widoczne są jasne plamki. Zdarzają się również odmiany brązowe lub ceglasto-pomarańczowe. Prosionki mają aż siedem par odnóży. Małe skorupiaki są szczególnie uciążliwe latem i jesienią, gdy przedostają się do domów. Są wrażliwe na niską wilgotność powietrza — w niesprzyjających warunkach mogą nawet "wyparować" na śmierć.
Prosionek szorstki w domu
Prosionki szorstkie występują przede wszystkim tam, gdzie wilgotność jest podwyższona, np. na skraju lasów i łąk, w ściółkach, wgłębieniach pod kamieniami, butwiejącym drewnie, kopczykach liści. Nie unikają skupisk ludzkich i często przedostają się do domów: głównie chłodnych i wilgotnych piwnic czy pomieszczeń gospodarczych. Często zbierają się w szczelinach w murach. Co ciekawe, są to dość towarzyskie skorupiaki – często występują wraz ze stonogą murową. Dożywają do dwóc, trzech lat.
Prosionek może obgryzać korzenie i łodygi roślin, powodując ich obumieranie. Mogą niszczyć elewację, elementy wyposażenia, mają architekturę w ogrodzie.
Prosionek szortki jest czesto mylony ze stonoga murową/Fot.123RF/PICSEL
Stonoga i prosionek szorstki – zwalczanie
Podstawową metodą zwalczania stonóg murowych jest osuszanie wilgotnych miejsc. Jeśli borykamy się z wilgocią w domu, trzeba działać szybko. W takich warunkach dobrze czują się nie tylko niechciane żyjątka — może rozwinąć się również groźna pleśń.
Warto również zadbać o porządek: niezostawianie w piwnicach zepsutych czy nadgniłych warzyw. Z ogrodu pozbądźmy się butwiejących desek, zbędnych kamieni, kory, agrowłókniny. Regularnie usuwajmy skoszoną trawę lub zalegające liście z trawnika. W domu sprawdzajmy stan drewnianego wyposażenia – stare i zbutwiałe przedmioty w miarę możliwości należy wymieniać na nowe. Osuszenia i wyczyszczenia wymagają również takie elementy jak rynny, pobliskie rynsztoki, szamba, kompostowniki i inne zbiorniki wodne w pobliżu budynku.
Pułapka na prosionki i stonogi murowe
W przypadku gdy borykamy się z niezbyt dużą populacją, skuteczne jest również manualne usuwanie szkodników. W zakątkach domów i ogrodów ułożyć można kawałki tektury falistej, gazety, umieszczone w plastikowym pojemniku warzywa, obierki z warzyw, płatki owsiane lub zwilżone trociny, które są dla nich łakomym kąskiem. To skuteczna pułapka na prosionki i stonogi. Zwabiają one skorupiaki, umożliwiają ich zebranie i wyrzucenie.
Prosionki — preparaty biobójcze
W przypadku masowego występowania skorupiaków usunięcie ich za pomocą pułapek może być bezowocne. Warto sięgnąć wówczas po biobójcze preparaty. Można wezwać także wyspecjalizowaną ekipę, która może przeprowadzić specjalny oprysk lub zamgławianie.
Przeczytaj również:
Tuje kolumnowe – odmiany i wymagania. Jak sadzić i przycinać tuje kolumnowe?