Spis treści:
Czarnuszka damasceńska (nigella damascena) występuje naturalnie w Europie Południowej, Afryce Północnej oraz Azji Południowo- Zachodniej. W Polsce uprawiana jest jako jednoroczna roślina ozdobna.
Czarnuszka damasceńska dorasta do 70 cm wysokości. Jej cechą charakterystyczną są pierzaste liście, przy których w maju pojawiają się miododajne kwiaty o landrynkowym zapachu. W zależności od odmiany okres ich kwitnienia wynosi nawet 3 miesiące. Jesienią na łodygach pojawiają się owoce w postaci mieszków z czarnymi nasionami.
Czarnuszka damasceńska: odmiany
W Polsce popularne są następujące odmiany czarnuszki damasceńskiej:
- Miss Jekyll – odmiana mierząca do 50 cm oraz wyróżniające się pięknymi niebieskimi kwiatami;
- Blue Midget – odmiana charakteryzuje się sztywną łodygą o długości 25 cm oraz błękitnymi kwiatami;
- Miss Jekyllhybrys – odmiana dorastająca do 70 cm, z podwójnymi kwiatami w trzech kolorach: białym, różowym i niebieskim;
- Perian Jewel – odmiana dorastająca do 60 cm oraz wyróżniająca się kwiatami w trzech kolorach: białym, różowym i niebieskim.
Czarnuszka – inne gatunki
W tym miejscu warto wskazać na inne gatunki czarnuszki należące do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
-
Czarnuszka siewna
Jest jednym z popularniejszych gatunków czarnuszki w Polsce. Mierzy do 40 cm oraz ma białe kwiaty. Kwitnie od maja do września. Jest wykorzystywana w celach kulinarnych i leczniczych.
-
Czarnuszka polna
Jest rośliną znajdującą pod ochroną (jest zagrożona wyginięciem). Rośnie na wysokość ok. 40 cm i ma niebieskofioletowe kwiaty. Kwitnie od lipca do września.
-
Czarnuszka hiszpańska
Czarnuszka ta – jak sama nazwa wskazuje – naturalnie występuje w Hiszpanii, a także w Portugalii i zachodniej części Afryki Południowej. Mierzy do 60 cm oraz wyróżnia się intensywnie niebieskim (chabrowym) kolorem kwiatów. Kwitnie od czerwca do września.
Czarnuszka – uprawa w przydomowym ogrodzie
Roślina wymaga stanowiska słonecznego i przepuszczalnej gleby. Przed wysiewem warto sprawdzić poziom pH gleby (można to zrobić np. za pomocą kwasomierza). Nigella damascena rośnie najlepiej w glebie o odczynie od obojętnego (pH 7) do silnie zasadowego (pH 11). Jeśli gleba w twoim ogrodzie jest kwaśna, możesz zmienić jej odczyn na zasadowy, np. za pomocą nawozu wapniowego.
Kwiaty najlepiej rosną na średnio żyznej glebie. Dlatego jesienią, na rok przed wysiewem, zaleca się wzbogacenie gleby kompostem naturalnym. Następnie przekopanie ziemi przed wystąpieniem pierwszych przymrozków oraz tuż po wiosennych roztopach. Dzięki temu ziemia będzie odpowiednio napowietrzona i bogata w składniki odżywcze.
W okresie kwitnienia, a więc od końca maja do września, czarnuszka wytwarza pędy o długości do 50 cm zwieńczone ciekawymi kwiatostanami. Mają one najczęściej barwę jasnoniebieską. Fot.123RF.com
Nasiona czarnuszki trzeba wysiewać od razu do gruntu (roślina nie toleruje przesadzania) wczesną jesienią (kwiaty wzejdą wczesną wiosną) lub późną wiosną (maj i czerwiec). Nasiona po wysiewie warto przykryć centymetrową warstwą ziemi ogrodowej. Roślina wschodzi po około 2 tygodniach od zasiewu. W okresie kwitnienia czarnuszka wymaga regularnego podlewania, a raz w miesiącu -nawożenia nawozem mineralnym.
Pielęgnacja nigella damascena
Pielęgnacja rośliny polega na usuwaniu przekwitłych kwiatostanów. Dzięki temu ponownie zakwita. Na przełomie sierpnia i września zaczynają dojrzewać mieszki nasienne czarnuszki. Wówczas zmienia się ich barwa z zielonej na brązową. Nasiona pozyskuje się przez ścięcie i wysuszenie w przewiewnym miejscu łodygi z torebką nasienną. Najwięcej nasion mają rośliny wysiane w kwietniu.
Czarnuszka – kwiaty, które warto obok niej posadzić
Czarnuszka bardzo ładnie prezentuje się na rabacie z niskimi kolorowymi bylinami, np. barwinkiem i rozchodnikiem. Roślinę można wysiać również obok innych niskich kwiatów jednorocznych, takich jak m.in. aksamitka lub bratki. Wyższe odmiany warto posadzić z tyłu rabaty, aby uzyskać ciekawy efekt wizualny.
W ogrodach w stylu wiejskim i romantycznym idealnie sprawdzi się czarnuszka. Kwiat ten nadaje lekkości i zwiewności rabatom, na których się znajdują. Można z niego stworzyć niby łąki, które dodadzą lekkości przestrzeni w ogrodzie. Roślina może być również wykorzystana jako element nasadzeń w przydomowych skalnikach.
Czarnuszka - uprawa w doniczce
Czarnuszkę z łatwością można uprawiać w doniczce. Należy wówczas uważać, aby jej nie przesuszyć i nie zalać. W przypadku uprawy doniczkowej na tarasie lub balkonie, priorytetowe jest obcinanie stożków wzrostu, aby zachowała kompaktowy pokrój.
Suszona czarnuszka jako element dekoracyjny
Kwiaty do suszenia ścinane są, gdy torebki z nasionami mają brązowy kolor. Ciekawy kształt owoców sprawia, że roślina jest wykorzystywana do kompozycji z suszonych kwiatów oraz jako dodatek w dekoracji wnętrz. Stosowana jest głównie jako element dekoracyjny ozdobnych wianków na drzwi, kompozycji w koszach wiklinowych lub skrzynkach.
Właściwości zdrowotne czarnuszki damasceńskiej
Nasiona czarnuszki od wieków wykorzystywane są w ziołolecznictwie. Najczęściej stosowane w leczeniu dolegliwości, takich jak bóle brzucha, głowy oraz problemy z układem trawiennym. Stosowane w dużych ilościach mają działanie moczopędne.
Roślina ma wiele właściwości leczniczych, m.in.:
- łagodzi objawy nadciśnienia,
- działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie,
- obniża poziom cukru we krwi,
- działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo,
- wspomaga pracę układu pokarmowego,
- poprawia pracę układu moczowego,
- ma właściwości przeciwnowotworowe.
Stosuje się ja przy takich dolegliwościach jak:
- covid,
- alergie,
- problemy z ciśnieniem krwi,
- niedoczynnosc tarczycy m.in. choroba hashimoto,
- biegunka,
- grzybica,
- gazy,
- hemoroidy,
- łuszczyca,
- łupież.
Czarnuszka – roślina niezbędna w domowej apteczce
Aby w pełni wykorzystać właściwości prozdrowotne tej rośliny, warto regularnie stosować olej z czarnuszki. Można go kupić w sklepie zielarskim lub zrobić samodzielnie, np. przy pomocy domowej prasy do oleju. Do wyciskania najlepszą są tylko świeżo zebrane ziarna.
Olej z czarnuszki składa się w 85% ze zdrowych tłuszczów. Jest świetnym źródłem:
- witamin A, E, F, B1, B3, B6,
- biotyny,
- minerałów: cynku, potasu, selenu, magnezu, żelaza, sodu.
Wyświetl ten post na Instagramie
Zawarte w oleju przeciwutleniacze posaidają wlaściwości zwalczające wolne rodniki, które odpowiedzialne są m.in. za szybsze starzenie się skóry oraz choroby nowotworowe. Regularne podawanie oleju z czarnuszki wzmacnia również odporność.
Dawkowanie oleju z czarnuszki jest zależne od wieku.
- Osobom dorosłym zaleca się spożycie 5 ml na czczo dziennie.
- Dla dzieci od 6. roku życia zaleca się 2,5 ml na dobę.
- Dla maluszków w wieku od 3 do 6 lat zaleca się podawania ½ łyżeczki dziennie.
- U dzieci do 3. roku życia – ¼ łyżeczki.
Ciekawostka
Podobno pierwszym entuzjastom czarnuszki był sam faraon Tutenchamon, który wierzył w jej cudowne właściwości do tego stopnia, że nie pozwalał swoim sługom pojawiać się w swoim otoczeniu bez przynajmniej jednej buteleczki leczniczego oleju. Podobno również Kleopatra i Nefretete lubiły wykorzystywać jej olej do tuszowania niedoskonałości urody i, jeśli wierzyć kronikarzom, robiły to z sukcesem.
Zastosowanie czarnuszki w kuchni
Nasiona czarnuszki mają lekko ostry smak (wiele osób porównuje go do smaku gałki muszkatołowej), lecz nie mają intensywnego zapachu. Dopiero po roztarciu (np. w moździerzu) wytwarzane są olejki eteryczne o lekko korzennym zapachu. Nasiona wykorzystywane są głównie w kuchni bengalskiej jako składnik przyprawy Panch Phoron (mieszanka pięciu przypraw).
W Polsce nasiona czarnuszki dodawane są do chleba, podpłomyków i słonych wypieków z ciasta francuskiego. Podprażone na patelni są świetnym dodatkiem do sałatek i zup. Pikantny smak sprawia, że można je stosować zamiast pieprzu do przyprawiania potraw lub do marynaty mięs.
Czarnuszka damasceńska jest bardzo popularną rośliną jednoroczną w Polskich ogrodach ze względu na łatwą uprawę. Może i ty zaczniesz ją hodować w swoim ogródku?
Autor: Redakcja Deccoria.pl
"Czarny słoik" na poprawę odporności i infekcje na INTERIA.TV.