W przydomowych gospodarstwach pojawia się sporadycznie, natomiast wilgotne zarośla i dzikie stanowiska stanowią dla niego idealne miejsce rozwoju.
Ze względu na swoje walory ozdobne i estetyczne warto znaleźć mu odpowiednie miejsce w naszym ogrodzie. Sprzyjającymi warunkami rozwoju dla chmielu jest żyzna, stale wilgotna ziemia, regularnie nawożona. Warto zwrócić uwagę na sposób nasadzenia pnącza. Dolną część rośliny powinien okalać cień, a górne pędy powinny mieć dostęp do słońca. Jeżeli uwzględnimy wymogi chmielu, odwdzięczy się szybkim przyrostem pędów, nawet do kilku metrów na rok, pokrytych ząbkowatymi liśćmi o głębokich wcięciach.
Chmiel to roślina z reguły dwupienna, posiadająca pędy męskie oraz żeńskie. Pierwsze tworzą kiście niewielkich kwiatów, natomiast drobniejsze, delikatniejsze kwiatostany rodzi żeńska część rośliny. To właśnie z ich frędzelków powstają znane owocostany zwane szyszkami, stanowiące największą ozdobę chmielu.
Fot. 123RF.com
Najczęściej uprawianą odmianą w Polsce jest chmiel Aureus o pięknym, złocistym kolorze liści. Rośnie wolniej niż chmiel zwyczajny. Posiada wyłącznie żeńską formę, w związku z tym może być rozmnażany wegetatywnie poprzez podział. Dzięki temu uzyskamy identyczną genetycznie roślinę. To dobra wiadomość dla tych, którzy sami tworzą rozsady roślin, chcąc zaoszczędzić na sadzonkach. Podobny do Aureusa jest chmiel japoński, osiąga nawet do trzech metrów wysokości. Pamiętajmy jednak, że jest pędem jednorocznym.
Pamiętajmy jednak, że chmiel niekontrolowany i nieokiełznany, może działać destrukcyjnie i spowodować nieplanowane zmiany w naszym ogródku. Rośnie ekspansywnie wykorzystując jako podporę nie tylko przeznaczone do tego celu linki, czy kratki, ale każdy krzewy lub drzewa napotkane na swojej drodze. Oplecione rośliny pędami chmielu ulegają deformacji, a nawet zostają „przyduszone” ciężarem intruza. Częste cięcie pędów ograniczy niechcianą inwazję chmielu. Ponad to, jest to roślina należąca do grupy wiatropylnych. Aby uniknąć rozsiania się nasion po całym ogrodzie, wskazane jest usunięcie szyszek z dojrzewającymi w nich nasionami.
Miesiącem, w którym chmiel wygląda najpiękniej jest sierpień. Wówczas jego bujna „czupryna” liści zostaje udekorowana jasnozielonymi szyszkami. Mają one walory nie tylko dekoracyjne, ale przede wszystkim użytkowe.
Chmiel jest również pełen uroku w porze zimowej. Zaschnięte sploty pędów z pozostałymi kwiatostanami oraz szyszkami ozdobią w szczególny sposób mało efektowny mur nie tylko w sezonie letnim.
W warunkach przydomowych z szyszek chmielu z łatwością przygotujemy różnego rodzaju wywary, w tym do kąpieli, lub napar ziołowy na uspokojenie, czy oczyszczający organizm. Chmiel posiada właściwości przeciwzapalne, przeciw grzybicze oraz antybakteryjne. Pomaga również w walce z próchncą, bezsennością oraz niestrawnością i problemami ukladu moczowego. Preparaty z jego szyszek polecane są również kobietom w okresie menopauzy, gdyż bogate są w fito-estrogeny.
Napar z szyszek chmielu – przepis
1 łyżeczkę szyszek chmielu (ok. 0,5 g) wsyp do filiżanki i zalej wrzącą wodą (150 ml). Naparzaj pod przykryciem przez 10-15 minut. Następnie przecedź. Ciepły napar można pić 2-4 razy dziennie, zwłaszcza przed posiłkiem (by poprawić trawienie) lub przed pójściem spać (by ułatwić zasypianie).
Fot. 123RF.com
Chmiel - przepis na płukankę przeciw wypadaniu włosom i łupieżowi
Skład: 30 g szyszek chmielowych, 30 g rozdrobnionych korzeni łopianu, 30 g ziela skrzypu polnego, 80 g rozdrobnionych korzeni mydlnicy i 20 g kwiatów rumianku.
Przygotowanie: wsyp 1-2 łyżki stołowe mieszanki do 2 szklanek zimnej wody i gotuj powoli pod przykryciem 15-30 minut Odstaw na 15 minut i przecedź. Pozostałe po przecedzeniu zioła zalej ponownie 2 szklankami wody i zagotuj, a po lekkim ostudzeniu przecedź i dodaj 2 szklanki ciepłej wody.
Pierwszym płynem zmocz włosy i palcami masuj skórę głowy, a następnie poczekaj 5 min.ut i umyj wodą otrzymaną z powtórnego odwaru. Jest to zabieg wzmacniający przy wypadaniu włosów, łojotoku, łupieżu, a nawet grzybicy.
Przepis pochodzi z: Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
To dosć kontrowersyjna roślina. Szybkie przyrosty mogą stanowić atut, ale również zagrożenie dla sąsiadującej z nim roślinności. Niewątpliwą korzyść stanowią liczne walory zdrowotne. Jeżeli będziemy potrafili „współżyć” z chmielem oraz wykorzystać to, co daje natura, warto podjąć wyzwanie i skusić się na zasadzenie go w ogrodzie.
mgr inż arch. kraj. Anna Waligóra Jędrzejowska
Autorska pracownia projektowa ekoartprojekt
Zdjęcie główne: 123RF/PICSELL
Przeczytaj inne porady naszego eksperta:
Jak chronić rośliny w ogrodach przed upałami
Rośliny miododajne, które przyciągną pszczoły w ogrodzie
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon
Jak pielęgnować meble ogrodowe, tarasy, trejaże
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon