Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie są odmiany aksamitek
- Jak uprawiać aksamitki
- Jak rozmnażać aksamitki
- Jakie choroby atakują aksamitki
- Jak nawozić aksamitki
Aksamitka — charakterystyka
Aksamitka (z łac. Tagetes) pochodzi z klimatu tropikalnego i umiarkowanego, więc naturalnie występuje głównie na terenie Ameryki Północnej i Południowej. Roślina należy do rodziny astrowatych, a wśród występujących w jej obszarze odmian można wyróżnić zarówno te, które cechują się dużym rozmiarem, jak i te niewielkie. W Polsce najczęściej spotyka się okazy osiągające 50-70 cm wysokości.
Liście aksamitek są małe i mają ząbkowate brzegi. Wielkość kwiatów jest uzależniona od odmiany, ale nie przekracza 10 cm średnicy. Pąki pojawiają się najczęściej latem i kwitną nieprzerwanie aż do jesieni. Wokół okazów można spotkać liczne owady, w tym także pszczoły, które przylatują skuszone zapachem nektaru, wydobywającego się z intensywnie żółtych lub pomarańczowo-czerwonych kwiatów.
Aksamitki często określa się mianem śmierdziuszków, co wiąże się z intensywnym i dla wielu osób nieprzyjemnym zapachem, który wydobywa się z liści. Z tego względu rośliny nie zaleca się raczej sadzić w niewielkiej odległości od okien czy stref wypoczynkowych. Tę cechę można jednak wykorzystać także jako zaletę, ponieważ zapach odstrasza krety, nornice, które są naturalnymi wrogami zadbanych ogrodów. Na rynku aktualnie dostępne są odmiany, które nie wydzielają zapachu — np. aksamitka wzniesiona.
Istnieje ponad 40 odmian aksamitek, ale w Polsce przeważnie uprawia się 3 z nich Fot. 123RF/PICSEL
Aksamitka — odmiany
Istnieje ponad 40 odmian aksamitki, ale większość z nich nie jest uprawiana w ogrodach ani tarasach znajdujących się w Polsce. Najczęściej hodowanymi tu odmianami są:
- aksamitka wzniesiona (z łac. Tagetes erecta): jest wykorzystywana do tworzenia bukietów, ponieważ jej liście są bezzapachowe, a okazy długo utrzymują się w wazonach. Kwiaty mają kształt półkuli o średnicy 10-14 cm. Sama roślina dorasta nawet do 1 m wysokości, przez co jest najwyższą odmianą w Polsce. Liście mają głęboki, zielony kolor, a ich końce są lekko poszczerbione, ząbkowate;
- aksamitka rozpierzchła (z łac. Tagetes patula): roślina jest niższa od aksamitki wzniesionej, ponieważ osiąga maksymalnie 50-60 cm wysokości. Jej wzrost sprawia, że sprawdza się w uprawie doniczkowej, na tarasach i balkonach. Kwiaty mają około 5-6 cm średnicy i pomarańczową bądź czerwoną, intensywną barwę. Liście także są proporcjonalnie mniejsze, ale mają równie soczystą barwę;
- aksamitka wąskolistna (z łac. Tagetes tenuifolia): okaz ma małe kwiaty, ale jednocześnie występują one najliczniej. Mają 2,5-3 cm średnicy i otaczają je drobne, pierzaste liście. Sama roślina także jest niewielka, ponieważ osiąga maksymalnie 30 cm wysokości. Sprawdza się do obsadzania rabat, ale także na tarasy i balkony.
Aksamitki występują w licznych odmianach, które cechują się odmiennym wzrostem i wielkością kwiatów. Mimo to mają podobne wymagania, jeśli chodzi o ich uprawę. Dzięki temu można posadzić kilka gatunków obok siebie — pamiętając o zachowaniu kilkudziesięciocentymetrowej przerwy, aby wzajemnie się nie zagłuszały — i jednakowo je pielęgnować.
Uprawa aksamitki
Uprawa aksamitki nie jest trudna i przynosi ogrodnikom wiele satysfakcji. Przede wszystkim należy wybrać dla tej rośliny stanowisko, które będzie ciepłe i słoneczne. Najlepiej posadzić ją w południowej bądź zachodniej części ogrodu. Aksamitka dobrze radzi sobie także w doniczkach na balkonach usadowionych po tej samej stronie. Można umieścić ją w nieco bardziej zacienionym miejscu, ale z pewnością odbije się to na intensywności kwitnienia i barwie kwiatów.
Gleba, zarówno w rabacie, jak i w doniczce, powinna być żyzna i przepuszczalna. Roślina nie potrzebuje dużej ilości wody, ale jest narażona na gnicie spowodowane nadmiernym podlewaniem. Okaz magazynuje wodę (szczególnie niska odmiana, jaką jest aksamitka wąskolistna), więc dobrze radzi sobie bez podlewania. Po deszczu czy przy sporadycznym podlewaniu szybko wróci do pierwotnej kondycji.
Bardzo ważne jest to, że zarówno liście, jak i kwiaty aksamitki nie lubią wiatru. Rośliny doniczkowe w wyjątkowo nieprzyjemne dni należy chować do domu lub umieszczać w miejscach, gdzie będą osłonięte przed intensywnymi podmuchami. Jeśli zaś chodzi o rabaty, to warto sadzić aksamitki w miejscach wokół budynku czy pergoli, by te stanowiły naturalną barierę dla podmuchów wiatru.
Uprawa aksamitki wymaga także regularnego podcinania przekwitniętych kwiatów, aby wciąż stymulować roślinę do rozwoju. To szczególnie ważne w przypadku wysokiej odmiany, jaką jest aksamitka wzniesiona. W przeciwnym razie przekwitnięte kwiatostany będą hamowały wzrost tych nowych.
Rozmnażanie aksamitki
Rozmnażanie aksamitki odbywa się jedynie poprzez wysiew nasion. Można jednak dokonać go samodzielnie lub pozwolić, aby natura sama zdecydowała, gdzie w kolejnym roku pojawią się młode okazy. Jeśli decydujesz się samodzielnie zebrać nasiona, pamiętaj, że nie pojawiają się one na całej aksamitce w tym samym czasie. Należy zbierać i opróżniać przekwitnięte pąki.
Następnie można wysiewać nasiona w kwietniu do pojemników znajdujących się na parapecie, a potem w maju przesadzać siewki do gruntu. Można też wkładać nasiona wprost do ziemi w drugiej połowie maja, gdy szanse na przymrozki są już niewielkie. Dobrą decyzją może być też pozostawienie przekwitniętych kwiatach w rabatach i donicach, aby okaz sam się rozsiał.
Aksamitki — choroby
Zasadniczo choroby aksamitki pojawiają się rzadko. Największym zagrożeniem dla roślin jest nadmierne podlewanie, które prowadzi do rozwoju zgnilizny, a także chorób grzybowych. Okazów nie należy w żadnym wypadku zraszać ani przesadnie nawadniać, ponieważ tego nie potrzebują. Gleba powinna być przepuszczalna, aby nie gromadził się w niej nadmiar wody. W tym celu warto ją rozluźnić przy pomocy piasku lub agroperlitu, a na dnie donicy wykonać kilkucentymetrową warstwę drenażu.
Jeśli chodzi o szkodniki, to aksamitki najczęściej są atakowane przez ślimaki oraz mszyce. Najbardziej narażone są odmiany, które nie wydzielają odstraszającego zapachu. W ich przypadku z nieproszonymi gośćmi najlepiej walczyć przy pomocy ekologicznych i łagodnych metod. Ślimaki powinieneś usuwać ręcznie, a w ramach walki z mszycami stosować roztwór z wody i mydła (na 1 litr wody należy wykorzystać 20 g szarego mydła i opryskiwać nim zakażone rośliny).
Aksamitki nie wymagają nawożenia Fot. 123RF/PICSEL
Nawożenie aksamitki
Nawożenie aksamitki nie jest zabiegiem koniecznym, ponieważ roślina dobrze radzi sobie bez dodatkowych składników odżywczych. Można jednak wspomóc jej kwitnienie, aplikując nawóz mineralny dwukrotnie w trakcie sezonu wegetacyjnego. Należy jednak unikać odżywek z dużą ilością azotu, ponieważ te wzmogą rozwój systemu korzeniowego rośliny. A to wpłynie na ograniczenie kwitnienia.
Aksamitki mają bujne i atrakcyjne kwiaty, które można sadzić zarówno w rabatach, jak i na balkonach czy tarasach. Atrakcyjnie wyglądają i nie mają dużych wymagań pielęgnacyjnych, więc są idealnymi roślinami zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych ogrodników.
Przeczytaj: