Spis treści:
Berberysy w ogrodzie – charakterystyka
Berberysy, łac. berberis, znane są także pod nazwą kwaśnice. To bardzo ciekawa grupa ozdobnych krzewów, która obejmuje ok. 450 gatunków o różnym pokroju, liściach i owocach. Można je spotkać głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej, ale występują także w Ameryce Południowej, np. w lasach deszczowych, a nawet na półpustyniach. W Polsce w naturalnych warunkach rośnie tylko jedna odmiana – berberys zwyczajny. Można go znaleźć m.in. na miedzach, skraju lasów i w zaroślach.
Berberysy mogą osiągać wysokość od 1 m (berberys aetnensis) do 9 m (berberys turcomanica). Z ich podziemnych korzeni lub kłączy wyrastają długie pędy pokryte liśćmi, które rosną skupione w pęczkach. Naprzeciwko nich wyrastają ciernie, które u niektórych gatunków mogą osiągnąć nawet kilka centymetrów długości. Dodatkowo na pędach powstają tzw. krótkopędy, które pokrywają się kwiatami zebranymi w grona, rzadziej w wiechy. Zazwyczaj mają żółty kolor, choć istnieją okazy białe i czerwone. Z kwiatów powstają podłużne, z reguły czerwone owoce, które mogą zawierać nawet dziesięć nasion.
Berberysy potrafią wspaniale urozmaicić ogród i sprawić, że przestrzeń nabierze niezwykłych kolorów Fot. 123RF/PICSEL
Rozmnażanie berberysów
Berberysy potrafią wspaniale urozmaicić ogród i sprawić, że przestrzeń nabierze niezwykłych kolorów. Masz jeden okaz w swoim ogrodzie, ale uznałeś, że zrobisz z niego żywopłot? A może chcesz podarować sadzonkę komuś bliskiemu? Jest to możliwe. Roślinę rozmnaża się bardzo łatwo, choć niektóre metody nie są spektakularnie szybkie. Oto, jak można pozyskać nowe, młode sadzonki berberysu.
- Hodowla nasion
Materiał do siania należy pobierać między sierpniem a październikiem. W tym czasie owoce berberysu są już bardzo dojrzałe, a pestki wewnątrz w pełni ukształtowane i gotowe do rozwoju. Po zebraniu ich, należy wydrążyć nasiona z miąższu i oczyścić je, a następnie moczyć przez ok. 48 h i umieścić w pojemniku wypełnionym wilgotnym piaskiem lub torfem połączonym z wermikulitem. Tak przygotowane pestki trzeba umieścić w chłodnym pomieszczeniu, gdzie panuje stała temperatura ok. 6°C. Lodówka sprawdzi się doskonale. Trzymanie ziaren w chłodzie nazywa się procesem stratyfikacji, czyli przysposobienia nasion do siewu, które powoduje ich pęcznienie, przyspiesza kiełkowanie i zapewnia równomierny wzrost później.
Po ok. 5-6 miesiącach, gdy zauważysz, że nasiona zaczynają kiełkować, przenieś je do pojemnika z piaskiem i torfem oraz ustaw w jasnym pomieszczeniu, w temperaturze ok. 15 °C. Pamiętaj, żeby umieścić je w odpowiedniej odległości, aby nie stykały się ze sobą, ponieważ w ten sposób można doprowadzić do rozwinięcia się chorób grzybowych. Nasiona nie powinny być również narażone na bezpośredni kontakt z promieniami słonecznymi. Można przykryć całość folią, aby łatwiej było utrzymać odpowiedni poziom wilgoci, jednak warto od czasu do czasu wietrzyć młode sadzonki, aby zapobiec rozwojowi grzybów i innych pasożytów.
Po kilku tygodniach wyrośniętą sadzonkę należy umieścić w osobnej doniczce, dość płytko. Na wierzch warto wysypać warstwę luźnego, przepuszczalnego piasku i rozpocząć regularne podlewanie. Aby móc umieścić roślinę w ogrodzie, należy regularnie wynosić ją na zewnątrz, aby się zahartowała. Jednak do gruntu będziesz mógł posadzić ją dopiero po kilku latach, gdy będzie już duża, silna i dobrze rozwinięta. Inaczej mogłaby zginąć zagłuszona przez trawy i chwasty.
Dlatego rozmnażanie berberysu z nasion to raczej eksperyment i nauka cierpliwości niż skuteczny i szybki sposób na nowe sadzonki. Co jednak ciekawe, młode egzemplarze mogą nie powtarzać cech roślin macierzystych, dzięki czemu można uzyskać oryginalne i dotąd niespotykane krzewy.
- Podział sadzonek pędowych
Materiał do rozmnażania należy pozyskać w okolicy czerwca, gdy roślina rozpoczyna drewnienie. W tym celu należy odłamać jednoroczną, zieloną i ulistnioną gałąź o długości ok. 15-20 cm, tak aby otrzymany fragment miał element zdrewniałego pędu na końcu – dzięki temu szybko się przyjmie. Jeśli wybrana gałąź się ugina i nie chce się złamać, to znaczy, że jest za bardzo zdrewniała i nie sprawdzi się do rozmnażania.
Pozyskane pędy należy oczyścić z dolnych partii liści, zanurzyć w ukorzeniaczu i umieścić w pojemniku wypełnionym piaskiem i torfem. Gałąź powinna być posadzona niezbyt głęboko, ponieważ brak powietrza mógłby doprowadzić do jej gnicia. Z kolei nie może być także sadzona zbyt płytko, aby nie przewracała się podczas podlewania. Następnie należy całość spryskać wodą i okryć folią, aby utrzymać stały poziom wilgoci oraz poczekać aż roślinka ukorzeni się i zacznie rozwijać nowe liście. W międzyczasie należy regularnie wietrzyć i nawilżać sadzonkę, tak jak w przypadku nasion. Zimą można delikatnie spulchniać ziemię wokół pędu, aby dostarczyć korzeniom powietrze.
Uzyskane nowe egzemplarze należy posadzić w gruncie już w przyszłym sezonie, na wiosnę, zachowując między nimi odległość min. 70 cm. Dzięki temu silniejsze okazy nie zasłonią słabszych, kompozycja będzie przewiewna, co zapobiegnie rozwojowi grzybów i innych chorób oraz zapewni każdej roślinie odpowiednią ilość światła, więc wszystkie sadzonki będą mogły równomiernie rosnąć.
Rozmnażanie berberysów przez podział gałęzi to sprawdzony przez setki ogrodników sposób, który pozwala uzyskać nowe rośliny o tych samych cechach co macierzyste okazy.
Rozmnażanie berberysów przez podział gałęzi to sprawdzony sposób przez setki ogrodników. Fot. 123RF/PICSEL
Nawożenie berberysów
Dzikie berberysy rosną na skraju lasów i w zaroślach, czyli w niezbyt sprzyjających warunkach, przez co nie mają szczególnych wymagań glebowych. Świetnie rozwijają się na żyznym i przepuszczalnym podłożu, na słonecznym lub półcienistym stanowisku. Dzięki temu odnajdują się doskonale w większości polskich ogrodów.
Jednak, żeby mogły zdrowo się rozwijać, potrzebują odpowiedniej pielęgnacji, czyli:
- unikania podlewania. Berberysy mają świetnie wykształcony system korzeniowy. Dzięki temu trzeba je nawadniać tylko, gdy są w donicach, przez pewien czas po posadzeniu do gruntu i w okresach naprawdę długiej suszy. Poza tymi wyjątkami, w zupełności wystarcza im woda dostarczana przez deszcz i pobierana z głębi ziemi,
- regularnego nawożenia – pierwszą dawkę nawozu berberysy powinny otrzymać wiosną, czyli w okolicy marca i kwietnia, aby mogły pięknie rozkwitnąć, a drugą latem, czyli w lipcu lub najpóźniej w sierpniu, aby owoce były duże i dojrzałe. Do tego najlepiej sprawdzają się wieloskładnikowe nawozy mineralne, które są przeznaczone do krzewów ozdobnych. Dzięki dodatkowej dawce minerałów, roślina będzie miała więcej siły do rozwoju i z pewnością będzie miała efektowny pokrój.
Natomiast jesienią warto wokół krzewów wykonać ściółkowanie warstwą kompostu, gnojówką z pokrzywy lub krowim obornikiem. Naturalne nawozy powoli uwalniają swoje składniki, łatwiej się przyjmują, a do tego chronią glebę przed utratą wilgoci, co jest niezwykle istotne podczas zimy.
Zacznij rozmnażać berberysy i sadzić je w swoim ogrodzie, a nie tylko uzyskasz wspaniałą dekorację, ale także stworzysz naturalny karmnik dla ptaków na zimę. Z przyjemnością będziesz oglądać ich zabawy, gdy wszystko wokół okryje puchata, biała kołderka.
Przeczytaj również: To najpiękniejsze odmiany berberysów. Warto mieć je w swoim ogrodzie
Berberysy to bardzo kolorowe i uniwersalne krzewy. Fot. 123RF/PICSEL