Lista jego właściwości jest długa. Jak uprawiać czosnek niedźwiedzi?

Spis treści:

• Czosnek niedźwiedzi — występowanie
• Czosnek niedźwiedzi — jak wygląda?
• Niebezpieczne rośliny podobne do czosnku niedźwiedziego
• Sposoby uprawy czosnku niedźwiedziego
• Czosnek niedźwiedzi a zdrowie

Gdzie znaleźć czosnek niedźwiedzi? 

W Polsce dziko rosnący czosnek niedźwiedzi występuje m.in. w Bieszczadach, Puszczy Białowieskiej czy w okolicach Sandomierza. Na naturalnych siedliskach dostrzec go można już pod koniec marca i na początku kwietnia. Najpierw pojawiają się same liście. Na kwiaty trzeba poczekać do połowy maja lub nawet początku czerwca. 

Czosnek niedźwiedzi jest objęty częściową ochroną gatunkową na terenie kraju. Oznacza to, że zrywanie dziko rosnących roślin jest niedozwolone. Zagraża im przede wszystkim nieprawidłowa gospodarka leśna i niszczenie siedlisk w lasach łęgowych. 

Czosnek niedźwiedzi można znaleźć na terenach leśnych. Fot. 123RF.com

Jak wygląda czosnek niedźwiedzi? 

Cechą charakterystyczną czosnku niedźwiedziego są jego lancetowate liście. Osiągają nawet do 20–30 cm długości. Kwiatostany są białe i mają kulisty kształt. Łatwo je rozpoznać po intensywnym czosnkowym zapachu. Pojedyncze kwiaty są gwiaździste. Rosną na długich łodygach – nawet do 50 cm. 

Niebezpieczne rośliny podobne do czosnku niedźwiedziego

Na pierwszy rzut oka liście czosnku są bardzo podobne do konwalii majowej, która kwitnie w tym samym czasie. Zjedzenie tych drugich może jednak doprowadzić do zatrucia. Zachowaj ostrożność podczas zbiorów. 

Liście czosnku niedźwiedziego są również podobne do liści zimowita jesiennego. Zerwanie i spożycie tych drugich jest jednak bardzo niebezpieczne, ponieważ wszystkie części tej rośliny zawierają w sobie toksyczną substancję i są silnie trujące. Co więcej, szkodliwe jest nawet mleko zwierząt, które zjadły tę roślinę razem z sianem. Dlatego też zbierając liście czosnku niedźwiedziego, upewnijmy się, że zerwaliśmy właściwą roślinę.

Liście czosnku niedźwiedziego są podobne do liści konwalii majowej i zimowita jesiennego. Fot. Pixabay

Czosnek niedźwiedzi – uprawa 

Roślina ta chętnie rośnie w miejscach częściowo zacienionych. Najlepiej rozwija się w warunkach leśnych. Wymaga próchnicznej, żyznej i przepuszczalnej gleby. Odróżnia ją to od większości innych gatunków czosnku. Czosnek niedźwiedzi jest odporny na niskie temperatury i mrozy. Może mu zaszkodzić nadmiar wilgoci w glebie lub długotrwała susza. 

• Sposoby uprawy czosnku niedźwiedziego

Czosnek niedźwiedzi można pozyskać poprzez wysiew nasion lub sadzenie cebul. Nasiona oraz sadzonki czosnku są stosunkowo tanie. Można je bez problemu kupić w sklepach ogrodniczych.

Wysiew czosnku niedźwiedziego najlepiej przeprowadzić na początku jesieni lub wiosną bezpośrednio do gruntu w ogrodzie. Przed zasianiem należy dokładnie przekopać i odchwaścić ziemię na grządce. Nasiona przykrywamy cienką warstwą ziemi. Można je również przykryć wilgotnymi liśćmi, co zatrzyma wilgoć w podłożu.

Cebule czosnku niedźwiedziego najlepiej sadzić pod koniec lata lub na początku jesieni. Wrzesień jest miesiącem, w którym posadzenie czosnku przynosi najlepsze rezultaty. Cebulki należy umieścić w przepuszczalnej, żyznej i wilgotnej glebie o lekko kwaśnym odczynie. Poszczególne cebulki warto sadzić w grupach np. po 5-6 sztuk, na głębokości około 5 cm. Trzeba również zachować odstęp około 30 cm pomiędzy grupami. Dzięki temu rośliny nie będą musiały walczyć o miejsce i składniki odżywcze. 

Czosnek niedźwiedzi można uprawiać na grządce razem z marchwią, burakami, różami i wieloma innymi roślinami wieloletnimi. Doglądaj go jednak regularnie. Roślina pozbawiona kontroli staje się ekspansywna. Może porosnąć grządki tak gęsto, że uniemożliwi rozwój innym gatunkom. 

Oprócz tego czosnek niedźwiedzi można sadzić również w donicach z ziemią kwiatową wymieszaną ze żwirkiem. Takie sadzonki umieszczamy na północnym parapecie, gdzie rośliny będą miały zapewniony cień.

• Zbiór czosnku niedźwiedziego

Zbiór liści czosnku niedźwiedziego zaplanuj jeszcze przed okresem kwitnienia. Najlepszy czas to przełom marca i kwietnia. Szczególnie wartościowe są delikatne, młode listki, których długość wynosi około 12 cm. Starsze nabierają gorzkiego smaku oraz stają się łykowate. 

Zbiór czosnku niedźwiedziego przeprowadza się wiosną. Fot. Pixabay

Czosnek niedźwiedzi – zastosowanie 

W jaki sposób możesz wykorzystać czosnek niedźwiedzi? Zastosowanie też rośliny może opierać się zarówno na jej wartościach smakowych, jak i zdrowotnych lub estetycznych. 

Dzięki dużym zielonym liściom i białym kwiatom czosnek niedźwiedzi idealnie nadaje się do wysiewania na ozdobnych rabatach. Jego kwiatostany mogą być też wykorzystywane jako kwiaty cięte. W ogrodzie roślina świetnie prezentuje się np. pod drzewami lub obok wyższych bylin.  

Wszystkie części czosnku niedźwiedziego są jadalne. Z tego powodu jest on chętnie wykorzystywany w kuchni. Najsilniejszy smak i aromat mają świeże rośliny. Nadają się do suszenia i gotowania. Owoce są dość ostre, kwiaty – nieco łagodniejsze. Liście z powodzeniem zastąpią nawet tradycyjną sałatę. 

Każda część rośliny – w odpowiednich proporcjach – polecana jest do sałatek.

• Z liści można zrobić smaczne i delikatne pesto, pasujące idealnie do pieczywa, risotto czy makaronów.
• Wraz z kwiatami mogą być ciekawym dodatkiem do kanapek.
• Cebule możesz wykorzystać zamiast ząbków tradycyjnego czosnku. 

Dlaczego warto hodować czosnek niedźwiedzi? Do czego może być używany? Jak widać, lista zalet jest bardzo długa. Jego wartość docenili zresztą nie tylko Polacy.  

Roślina ta cieszy się popularnością w niemalże każdym kraju, w którym występuje naturalnie. Szczególnie często gości na stołach m.in. w Rosji, Gruzji czy Armenii. Liście czosnku niedźwiedziego są smacznym i aromatycznym dodatkiem do zup. U naszych zachodnich sąsiadów z kolei po osoleniu i poszatkowaniu zalewa się je oliwą, co tworzy smaczny dodatek do dań, grzanek czy sałatek. 

Czosnek niedźwiedzi — ciekawostki

Cebule czosnku niedźwiedziego pozostają zdatne do spożycia nawet przez 6 miesięcy. Liście możesz ukisić, przechowywać w oleju lub w soli, ususzyć lub zamrozić. Te dwie ostatnie metody zmieniają jednak ich smak. 

Czosnek niedźwiedzi posiada liczne właściwości zdrowotne. Fot. Pixabay

Przeczytaj również: Leki z domowej apteki. Rośliny, które pomogą na chroniczny ból głowy

Niedźwiedzi czosnek: właściwości zdrowotne 

Liście czosnku niedźwiedziego są bogate w mikroelementy np.

• sód,
• wapń,
• żelazo
• oraz witaminy np. B1, B2, C.

Spożywanie ich ma pozytywny wpływ na organizm człowieka, m.in. przez wspieranie systemu immunologicznego. Czosnek niedźwiedzi bywa nazywany naturalnym antybiotykiem. Jego działanie jest zbliżone do antybiotyków syntetycznych. Niszczy bakterie odpowiedzialne za procesy chorobotwórcze. Nie narusza przy tym naturalnej flory bakteryjnej organizmu. 

Zwolennicy tej rośliny chętnie podkreślają, że ma dużo większe spektrum działania niż zwykły czosnek. Właściwości zdrowotne czosnku niedźwiedziego wynikają m.in. z występujących w nim kwasów fenolowych.

• Skutecznie pomagają w walce z przeziębieniem lub grypą.
• Rozrzedzają zalegającą w oskrzelach wydzielinę.
• Łagodzą też objawy innych infekcji układu oddechowego. 

Czosnek niedźwiedzi zawiera duże stężenie związków siarki.

• Wspomagają one układ pokarmowy i usprawniają pracę jelit przez stymulowanie wydzielania żółci.
• Uczestniczą też w oczyszczaniu organizmu z metali ciężkich.
• Pozytywnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy.
• Obniżają poziom trójglicerydów i szkodliwego cholesterolu we krwi. 

Wyciągi z czosnku niedźwiedziego mają działanie przeciwzakrzepowe:

• zmniejszają lepkości krwi i obniżają ciśnienie tętnicze,
• zawarte w nich żelazo usprawnia transport tlenu w organizmie.

Dzięki temu zmniejsza się ryzyko wystąpienia udaru, zawału serca czy chorób wieńcowych. 

Czosnek niedźwiedzi zalecany jest też jako naturalny środek zwalczający pasożyty układu pokarmowego. Możesz zastosować go m.in. przy problemach z owsikami czy glistami ludzkimi. Regularnie spożywany może wspomagać zrównoważoną utratę wagi. 

Dawniej na wzmocnienie odporności stosowano nalewkę na bazie czosnku niedźwiedziego. Zbierano młode liście, które następnie siekano, zalewano spirytusem i odstawiano na ok. 3 tygodnie. Po tym czasie napój był gotowy. Spożywanie go zalecano w okresie jesienno-zimowym. 

Roślina ta doceniana jest jako pomoc w walce z problemami dermatologicznymi. Czosnek niedźwiedzi bywa składnikiem kosmetyków. Okłady z niego łagodzą objawy trądziku i łojotoku. Napary z kolei dobrze działają na włosy, skórę i paznokcie. 

Lista zalet czosnku niedźwiedziego jest naprawdę długa. Jeśli szukasz rośliny, która ładnie wygląda, a dodatkowo jest smaczna, to świetnie trafiłeś. Wypróbuj jego smak i skorzystaj z właściwości leczniczych. 

Przeczytaj również: Mówi się, że jest w stanie wyleczyć 99 schorzeń. Poznaj niezwykle właściwości czarnego bzu