Spis treści:
- Niecierpek – historia i pochodzenie rośliny
- Odmiany niecierpka – do doniczki i na ogrodowe rabatki
- Przycinanie niecierpka – czy to konieczne i jak wygląda taki zabieg?
- Jak rozmnażać niecierpka pospolitego?
- Niecierpek – czy to roślina wrażliwa na niskie temperatury?
- Niecierpki – najczęściej spotykane choroby i szkodniki rośliny
Niecierpek – historia i pochodzenie rośliny
Rodzina roślin określanych jako niecierpki liczy sobie nawet kilkaset najróżniejszych gatunków. Te jednak występują wyłącznie na terenach naturalnych. Oznacza to, że w Polsce nie ma możliwości ich uprawy. Kwiaty spotyka się przede wszystkim na terenach Afryki, chociaż niektóre z odmian występują również w Azji, głównie tam, gdzie mają sprzyjające warunki, czyli dostatecznie wysoką temperaturę.
Nazwa rośliny wywodzi się od sposobu jej rozsiewania w naturalnych warunkach. Wykorzystuje ona unikalny sposób, jakim jest autochoria, czyli samosiewność. Niecierpek w torebkach nasiennych wytwarza ciśnienie, które powoduje znaczące naprężenie. Poprzez zadziałanie nawet najdrobniejszym bodźcem na torebkę, ta pęka i wyrzuca tym samym zgromadzone w nich nasiona na znaczny dystans.
Odmiany niecierpka – do doniczki i na ogrodowe rabatki
Spośród wielu setek różnych gatunków niecierpków, jak również powstałych przez wiele lat hybryd wyróżnia się kilka najpopularniejszych, które sprawdzają się idealnie na rabacie lub w uprawie doniczkowej na balkonach i tarasach. Ogrodnicy cenią tę roślinę głównie z kilku powodów:
- gwarantuje długie kwitnienie,
- ma krzaczasty pokrój,
- uprawa oraz pielęgnacja są niezwykle proste.
Niecierpek Wallera, szerzej znany jako niecierpek sułtański, to odmiana, która dała początek wielu różnym hybrydom tego kwiatu. Może zakwitać w kilku kolorach: białym, czerwonym, różowym oraz pomarańczowym. Można spotkać także specyficzne odmiany sułtańskie, które charakteryzują się mieszanką dwóch kolorów — np. białego i pomarańczowego lub białego i czerwonego. Ten rodzaj niecierpka ogrodowego wyróżniają również jego liście – sercowate lub eliptyczne, które od spodu mają drobne czerwone albo brązowe plamki. Niecierpek sułtański wyrasta do maksymalnie 45 centymetrów wysokości. Odmianami zaliczanymi do tej grupy są między innymi:
- Impatiens walleriana Victorian Rose – niecierpek wyróżniający się kwiatami w ciemnych kolorach czerwieni oraz różu, które wyglądem mogą przypominać róże,
- Impatiens walleriana Blackberry Ice – niecierpek o kwiatach w kolorze fuksji, którego dodatkowo liście pełnią funkcję dekoracyjną, dzięki żółtej krawędzi,
- Impatiens walleriana Candy – odmiana charakteryzująca się bardzo dużymi kwiatami z pięcioma listkami, mogą one mieć różne kolory, od czerwonego poprzez pomarańczowe, aż po łososiowe,
- Impatiens walleriana Elfin – odmiana cechująca się pojedynczymi kwiatami o jednolitej lub wielokolorowej barwie.
Niecierpki są proste w uprawie Fot. 123RF/PICSEL
Niecierpek pospolity – uprawa oraz pielęgnacja w domu i ogrodzie
Wielu początkujących ogrodników sięga po niecierpka pospolitego, głównie ze względu na jego bardzo prostą uprawę. Roślina nie jest bardzo wymagająca, a co najważniejsze wybacza wiele błędów, jakie mogą popełniać osoby bez doświadczenia w pielęgnacji kwiatów.
Decydując się na uprawę niecierpka pospolitego, warto wybrać miejsce jasne – jednak z zachowaniem ostrożności, aby w godzinach popołudniowych, nie było ono bardzo nasłonecznione. W okresie wegetacyjnym tej rośliny, czyli od wczesnej wiosny, aż do jesieni konieczne jest regularne oraz obfite jej podlewanie. Z kolei temperatura na poziomie 18-24 stopni Celsjusza jest najlepsza do wzrostu.
Należy zadbać również o samo podłoże dla niecierpków. Preferują one ziemię żyzną, która jest dobrze przepuszczalna i bogata w próchnicę. Warto wspomagać się gotowymi mieszankami dla kwiatów, które zapewnią kwaśność podłoża na poziomie 5,5-6,8 pH. Można kupić je w każdym sklepie ogrodniczym.
Przycinanie niecierpka – czy to konieczne i jak wygląda taki zabieg?
Pielęgnując roślinę, jaką jest niecierpek pospolity, nie należy zapominać o niezwykle istotnej czynności, jaką jest jego przycinanie. Warto pamiętać o usuwaniu wszelkich zwiędniętych lub uschniętych kwiatów, nie tylko ze względu na estetykę. Kwiat jest wówczas w ogólnie lepszej kondycji. Pod koniec okresu wegetacyjnego rośliny konieczne jest wykonanie cięcia nisko nad ziemią. Dzięki temu może odrodzić się na nowo i będzie bardzo okazały.
Jak rozmnażać niecierpka pospolitego?
W okresie wiosennym niecierpek pospolity może być rozmnażany za pomocą sadzonek pozyskiwanych z jego wierzchołka. Odcięte górne pędy rośliny, należy wsadzić do doniczek z przygotowaną mieszanką piasku oraz torfu. Po około 2-3 tygodniach, kiedy wykształci się już odpowiedni system korzeniowy, niecierpek może zostać przesadzony do większych doniczek lub bezpośrednio w wybranym miejscu na rabacie ogrodowej.
Niecierpek pospolity może być również rozmnażany z wykorzystaniem jego nasion, czyli w sposób generatywny. Warto jednak zwrócić uwagę, że odmiany hodowlane, które mają pełne kwiaty, mogą rozmnażać się wyłącznie w sposób wegetatywny. Ten sposób w praktyce wykorzystuje się więc niezwykle rzadko.
Niecierpek – czy to roślina wrażliwa na niskie temperatury?
Niecierpek hodowany w ogrodzie, niezależnie od wybranego gatunku zaliczany jest do rośliny odkrywkowej. Roślina wzrasta krzaczaście i bujnie – w okresie kwitnienia jest zielona i obfituje w duże ilości kwiatów. W przypadku odmian karłowatych dorasta do zaledwie 25 centymetrów. W przypadku innych odmian, ich wzrost może dochodzić nawet do 1 metra. Warto natomiast pamiętać, że niecierpki są bardzo wrażliwe na chłody, a okres ich kwitnienia kończy się definitywnie z nadejściem pierwszych przymrozków. Chcąc przezimować roślinę, konieczne jest jej zapewnienie odpowiedniej temperatury – na poziomie 10-15 stopni Celsjusza. Pozostawiona w ogrodzie czy na balkonie nie przetrwa zimy. Najlepiej więc schować ją do domu, gdzie może znaleźć swoje miejsce w spiżarni. Dobrym rozwiązaniem jest także zimowanie w garażu – pod warunkiem że jest to pomieszczenie ocieplane.
Niecierpki narazone są na porażenie szarą pleśnią
Niecierpki – najczęściej spotykane choroby i szkodniki rośliny
Niecierpki narażone są przede wszystkim na pojawienie się na nich szarej pleśni. Podstawowym objawem tej przypadłości jest występowanie na ich liściach plam w kolorze jasnobrązowym. Na przebarwieniach możliwe jest zaobserwowanie także wyjątkowo charakterystycznego nalotu. Głównym sposobem zapobiegania powstawaniu szarej pleśni jest przestrzeganie zasad uprawy roślin. Jeżeli ta już pojawiła się na roślinie, wówczas konieczne jest zastosowanie preparatów chemicznych.
Głównym pasożytem zagrażającym tym kwiatom są mszyce. Ich pojawienie się oraz żerowanie na roślinie objawia się przede wszystkim deformacją pąków kwiatowych. Ponadto u niecierpków można zaobserwować również dwa inne szkodniki – przędziorek chmielowiec oraz wciornastek. Ich działanie objawia się podobnie jak w przypadku mszyc. Niezależnie od szkodnika, jaki pojawił się na roślinie, konieczne będzie zastosowanie odpowiedniego oprysku – naturalnego lub chemicznego. Preparaty na szkodniki rośliny można wykonać samodzielne lub kupić gotowe specyfiki w sklepie ogrodniczym.
Przeczytaj: