Ikebana, nazywana również kado (drogą kwiatów), pojawiła się w Japonii po nadejściu buddyzmu w VII wieku. Natomiast dopiero w XVI wieku stała się formą sztuki charakterystyczną dla tego kraju. Wyróżniają ją trzy główne linie. Centralna i najdłuższa linia (shin) symbolizuje niebo, druga linia (soe) wyraża rolę człowieka. Trzecia linia (hikae) jest najkrótsza i oznacza ziemię. Metaforyczne przedstawienie harmonii między ludźmi i naturą stanowi bazę dla kwiatowych kompozycji.
Według japońskich mistrzów celem ikebany jest wyrażenie zrozumienia dla kruchości życia rośliny. Ten rodzaj sztuki jest oparty na mistycznej i duchowej wymianie między człowiekiem a rośliną.
Istotną kwestią jest dobór naczynia, które musi stanowić punkt odniesienia dla całej kompozycji. Zależnie od stylu mogą być płaskie bądź pionowe. Niezbędny w tworzeniu ikebany jest kenzan, rodzaj płytki z kolcami, na które nabija się elementy kompozycji.
Wyświetl ten post na Instagramie.
Style ikebany
Przez wieki stworzono wiele stylów ikebany, najpopularniejszym z nich jest rikka. Powstaje najczęściej z połączenia gałązek sosny, cyprysu oraz cedru, które uzupełniane są chryzantemami i bambusem. Poszczególne elementy układane są w wysokich, wąskich naczyniach, które mają tworzyć iluzję łączącego je, wspólnego pnia. Rikka była wykorzystywana głównie do ozdobienia buddyjskich świątyń i cesarskich dworów. Tradycyjne kompozycje w tym stylu sięgają nawet do 1,5 metra.
Kolejnym tradycyjnym stylem jest seika. Bukiety układa się w niskich naczyniach, wykorzystując w nich zazwyczaj lilie, róże i aspidistry.
Jednym z najtrudniejszych i najbardziej czasochłonnych stylów jest moribana, czyli dosłownie mówiąc nagromadzenie kwiatów. Głównym założeniem jest przedstawienie naturalnego piękna roślin. W rezultacie dzieło przypomina pejzaż. Moribana restrykcyjnie określa długość i nachylenie elementów, co sprawia niemałą trudność w ułożeniu kompozycji. Podstawę stanowi płaskie, prostokątne naczynie z kenzanem w środku. Według rygorystycznych zasad stylu, główna łodyga (shin) powinna być równa długości naczynia zsumowanej z jego głębokością, stawiamy ją pionowo. Soe i hikae stanowią kolejno ¾ i połowę długości shin. Element oznaczający ludzi ustawiamy na lewo pod kątem 45 stopni, a oznaczający ziemię pod kątem 60 stopni w stosunku do linii nieba. W tym stylu wykorzystuje się głównie mieczyki, których trzony są grube i proste.
Wyświetl ten post na Instagramie.
Negiere, czyli wrzucone kwiaty. Do tych kompozycji używa się wysokich naczyń, które zapewniają elementom stabilizacje. Omówione wyżej trzy główne linie ustawia się w różne strony.
Jakich kwiatów używać w Polsce
Nie wszystkie gatunki roślin używanych w ikebanie są łatwo dostępne w kraju nad Wisłą. Czym je zastąpić? Świetnie sprawdzą się gałęzie wierzby i leszczyny pogiętej, berberysu, derenia, dzikiej róży, żarnowca, tawuły, iglaków; kwiaty róży wielkokwiatowej, zawilca, irysa syberyjskiego oraz liście kosaćców, funkii.
Ikebana vs. nowoczesność
Ikebana jest nie tylko piękną tradycją, ale również wciąż rozwijającą się dziedziną sztuki. Obok klasycznych form, dla których typowe są mocno określone zasady, klarują się alternatywne, współczesne style. Cechują się przede wszystkim większą swobodą w wyborze roślin, naczyń i rozmiaru. Nowoczesne formy, zeneika i jiyuka, jako jedyne są przeznaczone do oglądania ze wszystkich stron, a nie tak jak formy tradycyjne — tylko z jednej. Charakteryzują się także dowolnością łączenia motywów i materiałów.
Wyświetl ten post na Instagramie.
Jakub Janas Deccoria.pl
Zdjęcie główne instagram.com/evelinyf/