Z tego artykułu dowiesz się:
- Jak objawia się fytoftoroza
- Które rośliny są podatne na fytoftorozę
- Jak zwalczać fytoftorozę
- Jakie opryski stosować na fytoftorozę
Fytoftoroza – co to za choroba?
Fytoftoroza to groźna choroba wywoływana przez grzyba z rodzaju Phytophthora, atakująca różne gatunki roślin: iglaki, drzewa liściaste, ale także krzewy, a nawet ziemniaki i pomidory. Nazwa choroby, pochodząca z greckiego, bezpośrednio nawiązuje do szkód, które patogen wywołuje: phyto – roślina, phthora – niszczyciel.
Główne objawy infekcji fytoftorozą to brązowiejące liście i igły, brązowienie i zamieranie łodyg, a także zgnilizna korzeni i podstawy pnia. Oznaki porażenia przypominają zaniedbania uprawowe: nieodpowiednią glebę, zbyt mało lub zbyt dużo wody.
Niestety, dość często choroba rozwija się w pniu i na korzeniach, utrudniając roślinie pobieranie wody i dostarczanie jej składników odżywczych. Rozwój choroby trwa zatem najpierw pod ziemią, a objawy widzialne gołym okiem pojawiają się wtedy, gdy tkanki głębokie są już mocno naruszone, a roślina osłabiona.
Rozwojowi tej choroby sprzyja wilgotne podłoże (mało przepuszczalna gleba), wilgoć utrzymująca się przez dłuższy czas w powietrzu oraz temperatura powyżej 20 st C. Infekcja może nastąpić odglebowo (grzyb wnika w roślinę przez korzenie) albo poprzez części naziemne rośliny (pędy lub liście).
Fytoftoroza – objawy
Rodzajów grzyba Phytophthora jest wiele i właściwie każdy z nich odpowiada za nieco inną odmianę fytoftorozy. Są grupy roślin szczególnie podatne na porażenie tą chorobą. Żeby jednak wiedzieć, czy roślina jest nią zainfekowana, trzeba znać objawy charakterystyczne dla każdego gatunku. Zobacz, jak konkretne rośliny reagują na ten patogen.
Fytoftoroza iglaków
Chorobę ten wywołuje patogen Phytophthora cinnamomi oraz Phytophthora plurivora. Atak na roślinę zaczyna się od korzeni – młode sadzonki przestają rosnąć, aż w końcu zamierają. Nieco bardziej odporne są starsze okazy – najpierw żółkną ich igły, potem stają się brązowe, a w końcu cały pęd brunatnieje i usycha. Więdnące jeden po drugim pędy w końcu doprowadzają do śmierci całej rośliny. Po wykopaniu pnia widać na nim zgniliznę.
Na fytoftorozę narażone są iglaki i rododendrony Fot. 123RF/PICSEL
Fytoftoroza rododendronów i azalii
Rododendrony (różaneczniki) i azalie są chętnie atakowane przez tę chorobę. Wywołują ją patogeny Phytophthora citricola, Phytophthora citrophthora, Phytophthora cinnamomi, Phytophthora palmivora. Okazy krzewów będące w dobrej kondycji potrafią wytworzyć reakcję obronną, która jest w stanie sobie z tymi patogenami poradzić. Jednak rośliny osłabione (np. przymrozkami) albo niewłaściwie nawożone nie będą tak silne i bez pomocy sobie nie poradzą.
Zastanawiasz się, jakie objawy fytoftorozy pojawiają się u rododendronów? Są to:
- zgnilizna korzeni – krzew więdnie z powodu braku wody i martwicy korzeni;
- zgnilizna podstawy pędu – po zdrapaniu kory na dole pnia, tkanki są zgniłe, czyli brązowe, a nie zielone;
- więdnące pędy – infekcja atakuje pęd od wierzchołka; zaatakowana roślina więdnie pęd po pędzie, tkanki na pędach, pod korą są brązowe, a nie zielone;
- nekrozy na liściach – pojawiają się na nich nekrozy w kształcie strzałek lub po prostu plam; liście różaneczników zwijają się w bardzo charakterystyczne ruloniki, które roślina zrzuca.
Fytoftoroza bukszpanu
Ta uciążliwa choroba może zaatakować także dość popularny krzew bukszpanu, często sadzony w przestrzeni publicznej, na miejskich rabatach, ale również w przydomowych ogrodach. Objawy są charakterystyczne – liście i pędy żółkną, a potem brązowieją. Cały krzak z intensywnie zielonego zmienia się w pomarańczowobrązowy, a z czasem liście zaczynają opadać. Po wyjęciu z ziemi najczęściej widać nadgniłe korzenie, które nie były w stanie pobrać wody i dostarczyć jej roślinie.
Fytoftoroza – zwalczanie
W większości przypadków zainfekowanej rośliny nie da się uratować. Najsilniejsze okazy są czasem w stanie sobie z patogenami fytoftorozy poradzić, ale są to raczej rzadkie przypadki. Jak więc zapobiegać tej chorobie i jak ją zwalczać?
- Sadzonki kupuj w sprawdzonych miejscach – w dobrych szkółkach powinny być jedynie zdrowe okazy, uprawiane w odpowiedniej glebie.
- Dbaj o glebę – to banał, ale w przepuszczalnej glebie woda nie zatrzymuje się i nie prowadzi do gnicia korzeni. Rośliny szczególnie wrażliwe na tę chorobę dobrze jest sadzić na glebie nieco piaszczystej, zamiast bardzo żyznej i wilgotnej.
- Na bieżąco usuwaj zainfekowane pędy – jeśli na roślinie pojawią się jedynie pojedyncze przebarwienia można spróbować ją wyleczyć, odcinając pędy poniżej nekroz.
- Usuwaj porażone rośliny wraz z glebą wokół – patogeny znajdują się w ziemi, zaatakują więc kolejne rośliny, posadzone w tej samej glebie. Zakażoną rabatę odkazić fungicydem, ponieważ zarodniki mogą przetrwać w ziemi nawet kilka lat.
- W czasie wilgotnej pogody (upalne, deszczowe lato) nie podlewaj obficie, a nawet zrobić drenaż, który odprowadzi nadmiar wody.
- Wykonaj oprysk fungicydami – mimo że można próbować zapobiegać porażeniu fytoftorozą, najskuteczniejszym wyjściem w walce z tą chorobą są opryski preparatami grzybobójczymi. Warto stosować je zapobiegawczo zanim wystąpią objawy choroby, natomiast obowiązkowo trzeba wdrożyć oprysk po odkryciu nawet małych zbrązowień czy nekroz.
Fytoftoroza – jakie opryski?
Na niektóre choroby roślin nie wystarczy działanie prewencyjne albo podlewanie gnojówką z pokrzyw. Żeby uratować ogród czasem trzeba sięgnąć po silniejsze środki – w przypadku fytoftorozy konieczne jest zastosowanie oprysków ze środków ochrony roślin. Które preparaty sprawdzą się najlepiej?
- Scorpion 325 SC – to środek wysoce skuteczny, gdyż zawiera dwie szybko działające substancje aktywne: azoksystrobinę i difenokonazol. Działa na dwa sposoby: powierzchniowo i systemicznie. Oznacza to, że zabezpiecza roślinę z zewnątrz, ale przedostaje się także do wewnątrz i krąży razem z sokami, eliminując szkodliwe drobnoustroje. Scorpion jest uniwersalnym fungicydem – działa także na inne choroby grzybowe, jak np. mączniak prawdziwy, biała plamistość czy różne rodzaje rdzy.
- Magnicur Energy – to rewelacyjny środek, gdyż zawiera dwie substancje czynne: jedną, która stymuluje rozwój roślin, przyrost liści i rozwój systemu korzeniowego oraz drugą, która eliminuje choroby grzybowe. Dzięki temu, roślina jest „zaopiekowana” z każdej strony. Magnicur Energy działa doglebowo, czyli aplikacja polega na podlewaniu roślin roztworem preparatu.
- Proplant 722 SL – preparat ten zawiera nową substancję aktywną: propamokarb. Środkiem można podlewać rośliny oraz wykonywać opryski, dzięki czemu roślina jest leczona od wewnątrz i od zewnątrz. Jest skuteczny w zwalczaniu fytoftorozy, ale także zgorzeli zgnilakowej i mączniaka na różnych gatunkach roślin.
Fytoftoroza to ciężka choroba grzybowa, której rozpoznanie utrudnia fakt, że często atakuje najpierw korzenie, a dopiero potem widczne części roślin. Najskuteczniejszym sposobem na jej zwalczenie są opryski środkami grzybobójczymi i zapewnienie optymalnych warunków uprawy.
Przeczytaj: