Skrzyp polny - uciążliwy chwast o bogatym składzie. Działa jak multiwitamina z apteki

Z artykułu dowiesz się:

• Jak wygląda skrzyp polny
• Jak zwalczyć skrzyp polny w ogrodzie
• Jak zbierać skrzyp polny
• Jakie składniki odżywcze posiada skrzyp polny
• Na co pomaga skrzyp polny

Skrzyp polny – charakterystyka 

Skrzyp polny, łac. equisetum arvense, to wieloletnia roślina, która w Polsce jest uznawana za gatunek rodzimy. Jest rośliną kosmopolityczną – można go spotkać w wielu krajach na całym świecie. Skrzyp nie jest zbyt dekoracyjny, przez co wielu ogrodników stara się usunąć go ze swojego ogrodu, choć nie jest to łatwe.  

Skrzyp polny rośnie w wielu miejscach – na polach uprawnych, w ogrodach, ugorach, przy drogach i torach oraz na nieużytkach i wysypiskach. W dużej ilości można spotkać go w miejscach, gdzie człowiek zniszczył całkowicie florę, czyli siedliskach ruderalnych takich jak stare magazyny, fabryki czy opuszczone domy. Co ciekawe, rzadko rośnie na łąkach.  

Pojawienie się skrzypu polnego w danym miejscu może świadczyć o wysokim poziomie wilgoci głębszych warstw gleby. 

Skrzyp polny rośnie na polach uprawnych, w ogrodach i na nieużytkach. Fot. 123RF/PICSEL

Skrzyp polny – wygląd rośliny

Skrzyp tworzy dwa rodzaje pędów: 

• zarodnionośny – jest on soczysty, strzeliście wzniesiony i o długości ok. 10-30 cm. Może być jasnobrązowy lub czerwonawy. Na jego szczycie znajduje się ciemny kłos zarodnionośny, w którym znajdują się zarodniki. Po ich dojrzeniu, pęd obumiera. Pojawia się wczesną wiosną, 
• płonny – o długości ok. 40 cm, który rozgałęzia się okółkowo. Ma zielony kolor i ma 10-12 gałązek bocznych. Pojawia się późną wiosną, po pędach zarodnionośnych. 

Oprócz tego roślina ma drobne liście w postaci czarnych ząbków z białą obwódką. Występują na pędach płonnych, a każdy z nich ma ich od 16 do 18 sztuk. Wiele osób myli je z długimi i cienkimi pędami, które wyrastają z okółka.  

Wbrew pozorom skrzyp polny nie rozmnaża się, dzięki swoim zarodnikom, a przez podziemne kłącze. Tworzy bardzo długą sieć korzeni, dzięki czemu roślina może pokryć bardzo dużą przestrzeń. Jeśli chcesz mu w tym pomóc… wyrwij pędy z ziemi. Podział kłączy to jedna z najskuteczniejszych i najszybszych metod rozmnażania skrzypu polnego.

Skrzyp polny w zależności od fazy wzrostu wytwarza dwa rodzaje pędów. Fot. Pixabay

Zwalczanie skrzypu polnego w ogrodzie

Pomimo tego, że skrzyp polny wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, to roślina bardzo szybko się rozmnaża i wiele osób nie chce, by porastała ich ogrody. Dlatego, aby zwalczyć skrzyp polny - miejsca, w których rośnie należy bardzo dokładnie i głęboko przekopać widłami lub łopatą. Ważne jest to, by podczas przekopywania usunąć z ziemi wszystkie fragmenty korzeni i kłączy rośliny. Najlepiej czynność powtórzyć kilkukrotnie.

Osoby, które próbują wyeliminować skrzyp polny ze swojego ogrodu, powinny bardzo dokładnie pozbierać każdą, najdrobniejszą część jego korzeni. W innym przypadku roślina znów wyrośnie i bardzo szybko się odrodzi.

Skrzyp polny – zbiory 

Surowcem zielarskim są rozdrobnione i wysuszone pędy płonne, które są znane powszechnie jako ziele skrzypu. Zbiera się je od czerwca do sierpnia, jednak najbardziej wartościowe są te pozyskiwane od połowy lipca do sierpnia.  

Surowiec należy zebrać w ciepłe, pogodne dni, gdy nie ma już na nich rosy i wilgoci. Pobrane pędy powinny mieć ok. 15-20 cm długości. Następnie należy rozłożyć je w suchym i ciepłym miejscu, gdzie panuje temperatura od 40 do 60°C, aż do momentu, gdy staną się kruche, bezwonne i będą miały szary kolor.  

Podczas suszenia nie należy narażać ziela na kontakt ze słońcem, ponieważ mogłoby utracić swoje właściwości. 

Skrzyp polny – składniki odżywcze

Skrzyp polny jest jedyną odmianą tej rośliny, która nie jest trująca dla człowieka. Wręcz przeciwnie. Zawiera wiele cennych składników, takich jak: 

• krzemionka – to ona sprawia, że pędy skrzypu charakterystycznie trzeszczą i szybko wysychają. Co ciekawe, krzem zawarty w roślinie ma łatwoprzyswajalną postać. Dzięki temu wspiera procesy wzmacniające skórę, włosy i paznokcie oraz naczynia krwionośne i błony śluzowe, 
• alkaloidy – wspomagają działania przeciwbólowe i przeciwbakteryjne, 
• saponiny – pomagają pobudzać układ moczowy do produkcji moczu. Wspierają również walkę z bakteriami, wirusami i stanami zapalnymi oraz wspomagają wchłanianie się substancji z jelit do krwioobiegu, 
• flawonoidy – wspierają procesy antyoksydacyjne, 
• fitosterole – pomagają redukować wchłanianie się cholesterolu, a także hamować powstawanie wolnych rodników, 
• potas – wspomaga normalizowanie poziomu wody w organizmie, 
• żelazo – wspiera układy odpornościowy i nerwowy,  
• mangan – pomaga zabezpieczyć organizm przed działaniem wolnych rodników. Wspiera również wchłanianie żelaza oraz płodność, 
• witamina C – wspomaga układ krwionośny i immunologiczny,
• kwasy organiczne – wspierają przemianę materii, a także produkcję soków żołądkowych, trzustkowych i wątrobowych.  

Bogaty skład skrzypu polnego sprawia, że surowiec ten jest chętnie wykorzystywany m.in. w kosmetyce, a także często spożywany.  

Skrzyp polny zawiera wiele cennych dla zdrowia składników odżywczych. Fot. 123RF/PICSEL

Skrzyp polny – właściwości lecznicze

Interesujesz się skrzypem polnym? Właściwości tej rośliny, które wynikają z jej składu, są bardzo ciekawe! Zawarte w niej składniki aktywne pomagają: 

• uzupełnić niski poziom i niedobory witamin i minerałów, które są istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, 
• w procesach gojenia się tkanki łącznej, np. po operacji, a także przy trądziku, egzemie, a nawet grzybicy, łuszczycy czy nadmiernej potliwości stóp, 
• walczyć z problemami związanymi z układem krążenia, takimi jak niedokrwistość czy zaburzenia krzepnięcia, 
• rozluźnić drogi moczowe oraz żółciowe i w rezultacie m.in. zredukować nadmiar moczanów,  
• stymulować wątrobę do działania, a tym samym odtruwać organizm, 
• zapobiegać dolegliwościom związanym z nieprawidłowym funkcjonowaniem nerek i serca, takim jak zatrzymanie moczu, kamica nerkowa, skaza moczanowa, zapalenie pęcherza oraz przerost gruczołu krokowego, 
• redukować i łagodzić suchy oraz uporczywy kaszel – istotne dla osób palących, 
• w walce z chorobami ze strony układu oddechowego, takimi jak np. zapalenie oskrzeli, 
• złagodzić zapalenie jamy ustnej i dziąseł, 
• w rekonwalescencji po chorobie czy operacji.  

Spożywanie skrzypu polnego jest szczególnie rekomendowane osobom starszym, które często zmagają się z niedoborem krzemu oraz mają problem z wchłanianiem się soli wapnia.  

Jednocześnie należy pamiętać, że surowiec zawiera antywitaminę B1. W związku z tym trzeba robić sobie przerwy w spożywaniu skrzypu, a w trakcie jego stosowania uzupełniać dietę o składniki, które zawierają duże ilości tej witaminy, takie jak kiełki pszenicy, drożdże czy orzechy. 

Skrzyp polny do picia – jak przygotować? 

Skrzyp polny dostępny jest na rynku w wielu różnych postaciach do spożycia – kroplach, soku, herbacie, a nawet tabletkach. Jednak najbardziej popularny jest susz, z którego przygotowuje się napar. Aby był on wartościowy i pełen cennych składników, należy zadbać o jego odpowiednie przygotowanie. W tym celu trzeba: 

• wsypać 2 łyżeczki suszu do kubka, 
• zalać 300 ml wrzącej wody, 
• przykryć talerzykiem, 
• pozostawić na 15 minut, 
• przecedzić, aby herbata nie stała się gorzka.  

Tak przygotowany napar można pić maksymalnie trzy razy dziennie. W tej formie skrzyp podaje się na wzmocnienie włosów i paznokci, a także moczopędnie. 

Można również sporządzić mocny wywar z suszu skrzypu polnego. Aby to zrobić, należy: 

• wsypać 2 łyżki herbaty do garnka i zalać 0,5l wody, 
• gotować całość przez 15 minut, 
• studzić płyn przez 10 minut, 
• przecedzić. 

Taki napój warto popijać trzy razy dziennie w porcjach po 100-150 ml. Odwar podaje się z myślą o wsparciu przemiany materii.  

Przeczytaj również: Warzywa psiankowate – kiedy i dlaczego mogą nam zaszkodzić?

Napar z suszonego skrzypu polnego jest bardzo łatwy do przygotowania. Fot. 123RF/PICSEL

Skrzyp polny – zastosowanie 

Herbatę sporządzoną ze skrzypu polnego można nie tylko wypić, ale także zastosować np. jako wcierkę na skórę głowy, aby wesprzeć stymulację cebulek włosowych. W tym celu należy poczekać, aż płyn przestygnie, a następnie nałożyć jego niewielką ilość na skalp i ułożyć włosy lub po ok. 30 minutach umyć głowę. 

Dobrym pomysłem jest także wlanie 2-3 l wywaru z ugotowanego skrzypu do ciepłej wody w wannie i spędzenie w niej około 20 minut. Taka kąpiel jest bardzo relaksująca, a do tego wspiera pielęgnację skóry. 

Doceń obecność skrzypu polnego w swoim ogrodzie i wykorzystaj go w swojej kuchni, a odczujesz jego dobroczynny wpływ na swoje zdrowie. Przed zastosowaniem skrzypu skonsultuj się jednak ze swoim lekarzem, który oceni, czy nie istnieją żadne przeciwskazania do jego stosowania.

Niewielka alga obroni nas przed wirusami? na INTERIA.TV.

Autor: Redakcja Deccoria.pl