Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są podwyższane grządki
- Jakie są zalety podwyższonych grządek
- Jak samodzielnie zrobić podwyższane grządki
- Jak zrobić podwyższone grządki warzywne
Podwyższone grządki warzywne — co to?
Podwyższone grządki (z ang. raised beds) to rozwiązanie, które przywędrowało do Polski z Wielkiej Brytanii. Tam, głównie w miastach, wykorzystuje się je zarówno do uprawy warzyw, ziół, krzewów owocowych, jak i roślin ozdobnych. Obecnie rozwiązanie jest doceniane i stosowane na coraz większą skalę na terenie całej Europy. Pokochało je także wielu Polaków.
Projektanci ogrodów zalecają stosowanie podwyższonych grządek zarówno w dużych ogrodach, jak i tych niewielkich. Dzięki rabatom można w łatwy sposób wydzielić strefę użytkową ogrodu od tej przeznaczonej na uprawę roślin. To także opcja dla tych, którzy chcą cieszyć się własnymi owocami czy warzywami, a mają jedynie tarasy lub balkony, na których przestrzeń jest znacząco ograniczona i nie ma bezpośredniego dostępu do podłoża.
Grządki tworzy się w taki sposób, że zabudowuje się przestrzeń na wysokości 20-60 cm. Najczęściej mają one szerokość 100-120 cm, aby z jednej i drugiej strony ogrodnicy mieli swobodny dostęp do tego, co znajduje się w pojemniku. Często tworzy się je także przy murach domów czy ogrodzeniach. Wówczas zaleca się, aby miały szerokość maksymalnie 60 cm.
Jeśli zaś chodzi o długość wytyczonych rabat, to jest ona uzależniona od preferencji ogrodników oraz ich możliwości. Im dłuższe będą miejsca do nasadzania, tym więcej warzyw się na nich zmieści. Jeśli zaś chodzi o materiał, z jakiego są wykonywane grządki, to jest to najczęściej drewno, beton lub płyty chodnikowe ułożone w pionie. Decydując się na drewno, należy mieć na uwadze to, że deski nie powinny być zbyt długie, ponieważ będą ulegały zniekształceniu lub pękaniu pod naporem ziemi.
Podwyższane grządki są praktycznym rozwiązaniem Fot. 123RF/PICSEL
Zalety podwyższonych grządek
Popularność rozwiązania jest podyktowana przede wszystkim jego praktycznym wymiarem. Podwyższane grządki umożliwiają uprawę warzyw czy owoców wszystkim, którzy chcą mieć własne plony. Nie ma znaczenia przestrzeń, jaką dysponujesz. Przy odrobinie zaangażowania i kreatywności, zyskasz owoce.
Taki rodzaj uprawy umożliwia także znacznie gęstszą nasadę. Dzięki temu, mimo że zużywasz jedynie niewielką przestrzeń, zyskujesz dużą ilość warzyw. Co ważne, grządki drewniane czy betonowe stosuje się również z uwagi na ich walory estetyczne. Dobrze prezentują się w ogrodach, na tarasach czy balkonach. Wówczas strefa relaksu, mimo że ma nieco roboczy charakter, wciąż wygląda na uporządkowaną.
Zastosowanie metody uprawy pochodzącej z Wielkiej Brytanii zabezpiecza także hodowlę przed uszkodzeniami, jakie mogą powodować zwierzęta. Ta zaleta będzie szczególnie ceniona przez właścicieli czworonogów, którzy niejednokrotnie obserwowali już, jak ich przyjaciele niweczą efekty pracy ich rąk i wykopują wszystko, co znajdzie się w zasięgu ich łap.
Warto mieć również świadomość tego, że podwyższane grządki warzywne znacząco ograniczają prace ogrodowe. Przede wszystkim nie trzeba ich tak często pielić. Pojedyncze trawy czy chwasty nie są zagrożeniem dla upraw i pojawiają się rzadko. Sama pielęgnacja jest także znacznie przyjaźniejsza dla osób, które mają problemy z kręgosłupem lub inne rodzaje niepełnosprawności ruchowej, ponieważ nie wymaga częstego schylania się do samej ziemi.
Dzięki podniesionym grządkom można uprawiać warzywa na każdym terenie. Nieważne czy gleba jest żyzna, przepuszczalna, o kwaśnym czy obojętnym odczynie pH. Możesz umieścić w niej dowolne podłoże i z łatwością zmieniać jego właściwości w zależności od potrzeb uprawy. Co ważne, podniesione rabaty znacząco utrudniają ślimakom atakowanie owoców Twojej pracy.
Jak samodzielnie zrobić podwyższone grządki warzywne?
W marketach budowlanych i sklepach ogrodniczych można kupić gotowe grządki, które należy jedynie umieścić w ogrodzie. Jednak zdecydowanie lepszą opcją jest ich samodzielne wykonanie. Wówczas możesz przygotować przestrzeń na miarę własnych potrzeb, aby jej wymiary w pełni wykorzystywały potencjał miejsca, w którym ją umieścisz.
Możesz także zastosować dowolne materiały. Dobrym wyborem będzie tutaj recykling. Warto użyć cegieł, które zostały np. z budowy domu, płyt chodnikowych, obrzeży czy drewnianych desek. Zdecydowanie trwalszym wyborem są betonowe rozwiązania, ale te drewniane również posłużą przez wiele lat, jeśli odpowiednio je impregnujesz.
Podwyższone grządki należy regularnie podlewać Fot. 123RF/PICSEL
Podwyższone grządki warzywne krok po kroku
Na początku konieczne jest zdecydowanie, z jakiego materiału mają zostać wykonane grządki i jaka ma być ich wielkość. W tym celu dokonaj stosownych pomiarów i sprawdź, jakie rozwiązanie będzie dla Ciebie wygodne w użytkowaniu oraz odpowiada Twoim możliwościom budżetowym.
- Znajdź miejsce pod uprawę grządek i zdecyduj jakie wymiary powinny mieć. Pamiętaj, że wysokość przestrzeni należy dostosować do warzyw, jakie się w niej znajdą. Są gatunki o mniej rozbudowanym systemie korzeniowym (np. koper, lubczyk, szczypiorek), ale także te, których korzenie, bulwy intensywnie się rozrastają (ziemniaki, marchew, seler). Jeśli chcesz sadzić jedynie zioła, wystarczy nawet 20 cm grządka, ale jeśli Twoim zamiarem są różne rodzaje warzyw, wybierz możliwie najwyższą opcję.
- Wybierz materiał. Pamiętaj, że drewno z biegiem czasu ulega odkształceniom, a nawet gniciu, dlatego zdecydowanie trwalszym materiałem będzie kamień czy beton. Jeśli jednak wybierzesz deski, zastosuj wysokiej jakości, nietoksyczny impregnat. Od wewnątrz rabaty warto również osmolić, aby nieco przedłużyć ich żywotność.
- Przygotuj warstwę izolacyjną, która oddzieli grządki od gruntu. Ważne jest jednak to, aby była przepuszczalna, ponieważ wówczas będzie stanowiła przestrzeń, która ułatwi odprowadzanie nadmiaru wody do ziemi. Możesz postawić na geowłókninę. Warto także kilka centymetrów pod ziemią umieścić siatki przeciw kretom i nornicom.
- Zadbaj o stworzenie warstwy drenażowej. Dzięki temu zmniejszysz ryzyko rozwoju chorób grzybowych i gnicia posadzonych okazów. Na tym etapie warto wykorzystać żwir, drobne kamienie, piasek, keramzyt lub perlit. Warstwa powinna mieć co najmniej 10 cm wysokości.
Na warstwie drenażowej umieść właściwe podłoże. Wówczas możesz przystąpić do sadzenia warzyw czy ziół.
Samodzielne stworzenie podwyższonych grządek to stosunkowo tania opcja, która jednocześnie pozwala maksymalnie wykorzystać przestrzeń ogrodu, tarasu lub balkonu. Warto na nie postawić, ponieważ na pewno przyniesie wiele satysfakcji.
O czym pamiętać podczas uprawy warzyw w podwyższonych grządkach?
Najważniejsze jest to, że trzeba regularnie podlewać tego rodzaju przestrzeń. Znajdujące się w niej rośliny mają ograniczone pole, z którego mogą pozyskiwać składniki odżywcze. Jeśli nie będą regularnie nawadniane, zaczną zasychać. Pamiętaj, że rośliny nie potrzebują wody, tylko wtedy, gdy panuje upał. Są również narażone na suszę podczas wiatrów, które przesuszają grunt. Warto także nawozić warzywa, ponieważ nie mogą one pozyskiwać składników odżywczych z dużego obszar gruntu.
Podwyższone grządki to modne i jednocześnie wygodne rozwiązanie, które warto zastosować w uprawie warzyw zarówno w ogrodach, jak i na balkonach czy tarasach. Dzięki temu można cieszyć się estetycznym ogrodem i jego plonami.
Przeczytaj: