Spis treści:
- Czosnek zimowy – charakterystyka warzywa
- Jaki jest najlepszy termin sadzenia czosnku zimowego?
- Sadzenie czosnku zimowego – jak to zrobić?
- Pielęgnacja czosnku zimowego po posadzeniu
- Odmiany czosnku zimowego
Czosnek zimowy – charakterystyka warzywa
O czosnku zimowym warto wiedzieć, że w odróżnieniu od rośliny sadzonej wczesną wiosną, prezentuje większe główki i gwarantuje plony o kilka tygodni szybciej. Pierwsze liście wypuszcza już w lutym, a podczas słabych zim – nawet w styczniu. Osiąga wysokość 100-120 cm i tworzy okazałe główki średnio z 6-10 dużymi ząbkami.
Charakterystyka czosnku zimowego ukazuje warzywo jako większe cebulki o równomiernych ząbkach, z ich parzystą liczbą w główce. Waga pojedynczej cebulki czosnku zimowego waha się od 60 do 100 g. Roślina sadzona zimą pozwala na uzyskanie bardziej obfitych plonów, ponieważ gatunki ozime mniej chorują.
Jaki jest najlepszy termin sadzenia czosnku zimowego?
Termin sadzenia czosnku zimowego zależy od pogody, ale optymalny czas zwykle przypada na połowę października. Wtedy więc zaleca się sadzić czosnek. Niektórzy gospodarze robią to już pod koniec września, a inni czekają nawet do początku listopada. Najważniejsze, żeby korzenie warzywa puściły przed pojawieniem się pierwszych mrozów, ale również by nie rozwinęły się za mocno przed zimą, bo wówczas przemarzną.
Niektórzy ogrodnicy sadza czosnek już we wrześniu. Fot.123RF.com
Sadzenie czosnku zimowego – jak to zrobić?
Do sadzenia czosnku zimowego wybieraj duże okazy, które zapewniają lepszy plon. Ząbki umieszczaj w glebie na przekopanej ziemi – zalecana głębokość sadzenia to około 5-8 cm. Zagłębiaj je pionowo, szerszą piętką w dół.
Jak gęsto sadzić czosnek ozimy? Twórz rzędy odległe od siebie o 20-30 cm, wkopując ząbki co 7-10 cm. Na uprawę wybierz miejsce, w którym wcześniej rosły warzywa, takie jak kapusta, ziemniaki, seler czy ogórki. Unikaj sadzenia czosnku po cebulowych odmianach, ponieważ zwiększysz ryzyko rozwoju chorób grzybowych. Aby wzbogacić podłoże w niezbędne dla składniki, w trakcie sadzenia czosnku zimowego do każdego dołka warto dodać popiół drzewny.
Przeczytaj również: Sadzenie czosnku zimowego. Co wrzucić do dołka, żeby główki urosły duże i zdrowe
Pielęgnacja czosnku zimowego po posadzeniu
Kluczowe jest podlewanie czosnku zimowego w czasie suszy – warzywo źle znosi niedobór wody. Stosuj jednorazowe dawki wody wynoszące od 20 do 40 mm, w zależności od rodzaju gleby. Pamiętaj, że podlewania powinno się zaprzestać na około dwa tygodnie przed planowanym zbiorem. Ważną częścią uprawy czosnku zimowego jest jego ogławianie, czyli usuwanie z roślin pędów kwiatostanowych zaraz po ich wytworzeniu, ponieważ ich pozostawienie może doprowadzić do redukcji plonu nawet o 30%.
Warzywo lubi także lekkie spulchnianie gleby. Pielęgnacja czosnku zimowego po posadzeniu wymaga ściółkowania. Należy je przeprowadzić zaraz po posadzeniu – zapobiega to powstawaniu chwastów, dobrze utrzymuje wilgoć gleby oraz dostarcza wielu potrzebnych składników mineralnych.
Możesz używać nawozów – fosforowego i potasowego, które stosuje się przy orce przed sadzeniem warzyw, natomiast azotowego tylko po wschodach roślin. Za idealny kompost posłuży nie tylko obornik, ale także rozdrobniona słoma, liście czy kora drzew iglastych.
Odmiany czosnku zimowego
Najbardziej znane i polecane odmiany czosnku zimowego to Harnaś, Arkus i Janowicki, choć inne gatunki również są warte uwagi. Różnią się między sobą wyrazistością smaku, ilością i wielkością ząbków oraz odpornością na warunki środowiskowe.
- Harnaś to odmiana o niezwykle intensywnym aromacie, doceniona na wielu wystawach krajowych i zagranicznych. Gatunek otrzymał złoty Medal Polagra Farm na MTP w 2007 r. oraz tytuł laureata Agro Polska. Jest wczesną odmianą, cechującą się dużą ilością ząbków (8-10 szt.) oraz fioletową łuską, ściśle do nich przylegającą. Cała główka na zewnątrz ma lekko szary kolor. Jego plony są obfite.
- Arkus to gatunek średnio wczesny, który dojrzewa zaledwie tydzień po „Harnasiu”. Zazwyczaj ma około 4-8 ząbków i prezentuje fioletowo-brązową łuskę. Cechuje się długą przydatnością do spożycia i jest idealny do domowych przetworów. Gwarantuje wysokim plon.
- Janowicki – ten czosnek wyróżnia duża odporność na niesprzyjające warunki środowiskowe. Roślina tworzy liczne cebulki powietrzne, które służą do rozmnażania. Charakteryzuje się większą ilością ząbków – nawet do 12 sztuk.
- Orlik ma średnie główki, osłonięte niepękającą, szarą łuską z żyłkami. To średnio wczesny gatunek eksponujący około 8-9 ząbków o fioletowych lub jasnobrązowych łuskach. Tworzy dużo małych cebulek powietrznych i jest tolerancyjny na niesprzyjające warunki zewnętrzne.
- Orkan to średnio późna odmiana, o dużej masie ząbków i największych, białych główkach. Ich masa sięga około 100 g, a roślina zwykle eksponuje około 4-8 ząbków. Łuska na ząbkach jest biała z fioletowymi żyłkami, a sama odmiana wyróżnia się łagodnym smakiem.
- Huzar – warto zwrócić uwagę na tę odmianę, ponieważ nie wytwarza pędu kwiatostanowego. Masa główki wynosi średnio 50-70 g. Główki są nieduże, ale liczne. Łuska na ząbkach jest jasnofioletowa, a na główce biało-fioletowa.
Inne odmiany czosnku zimowego to Zawrat, którego wyróżniają spore ząbki i mało cebulek powietrznych, oraz Ceves, który ma jasnoróżową główkę i jest wyjątkowo odporny na choroby.
Czosnek zimowy – warto wiedzieć, że…
Zimowa odmiana czosnku ma spore wymagania wodne, zwłaszcza w okresie formowania się główek. Najlepsze uprawy gwarantuje żyzna ziemia o dużej zawartości próchnicy, przewiewna i mająca uregulowany stosunek wodny. Mocno zalewowe gleby nie są odpowiednie. Roślina źle rośnie również na glebach suchych, zaskorupiałych i bardzo zbitych.
Warto wiedzieć, że czosnek zimowy posadzony wczesną jesienią (koniec września, początek października) daje już pierwsze plony na końcu czerwca i początku lipca, ale jest to warunkowane przez pogodę.
Czosnku zimowego nie powinieneś sadzić rok po roku w tym samym miejscu, chyba że upłyną 4 lata od ostatniego zbioru – wtedy masz pewność, że plony będą zdrowe – wolne od chorób grzybowych. Ząbek wkładany do ziemi nie może być uszkodzony, a głębokość sadzenia nie powinna być za płytka. Zbyt gęste sadzenie czosnku zimowego również jest niewskazane.
Doświadczeni rolnicy kilka dni przed planowanym zbiorem dodatkowo zawiązują liście czosnku (niezbyt ciasno). To stara tradycja, która udowadnia, że czosnek wtedy lepiej się przechowuje, a substancje odżywcze przenikają do jego cebulek.
Jeżeli posadzisz czosnek ozimy w towarzystwie truskawek, zapobiegniesz chorobie szarej pleśni. Możesz wysadzić warzywo także pomiędzy rzędami, ponieważ dobrze ochroni owoce.
Do jesiennego sadzenia nadają się zarówno ząbki średniej wielkości, jak i cebulki powietrzne czosnku. Pamiętaj jednak, że czosnek z ząbków zawiązuje duże główki w liczbie od kilku do kilkunastu sztuk, a z cebulek powietrznych będzie miał tylko jedną, ale za to dużą główkę.
Przeczytaj również: Zwiększa odporność i zapobiega miażdżycy. Jak wyhodować czosnek w doniczce?
Wystarczy zjadać tylko jeden ząbek czosnku dziennie, by w krótkim czasie odczuć jego korzystny wpływ na zdrowie. Fot. 123RF/PICSEL