Spis treści:
- Jiaogulan – charakterystyka
- Ziele długowieczności – wymagania
- Jiaogulan – uprawa w ogrodzie
- Uprawa ziela długowieczności w domu i na balkonie
- Jiaogulan – wartości odżywcze
- Zastosowanie ziela długowieczności
Jiaogulan – charakterystyka
Jiaogulan, łac. Gynostemma pentaphyllum, to pnąca roślina znana także jako "zioło długowieczności" lub "zioło życia". Nazwy te nie są przypadkowe. W tradycji orientalnej przyjęło się, że osoby, które regularnie piją herbatę z tego ziela, długo żyją. Oprócz tego można spotkać go także pod nazwami "pięciolistny żeń-szeń", "ziele wróżki" lub "słodka winorośl".
Jiaogulan pochodzi z Azji Wschodniej i Południowej oraz z Nowej Gwinei. Należy do rodziny dyniowatych, choć jego owoce – tykwy – nie są jadalne. Jest pnączem – tworzy pędy czepne, dzięki którym wspina się pod podporach tworząc efektowną dekorację. Wzdłuż łodyg wyrastają pięciopalczaste, ciemnozielone, błyszczące liście.
Zioło długowieczności jest rośliną dwupienną. Oznacza to, że do zawiązania owoców, a tym samym pozyskania nasion, należy uprawiać żeńską i męską odmianę. Kwitnie w sierpniu i we wrześniu. Ma niewielkie, żółto-zielone kwiaty. W naturalnych warunkach może osiągnąć nawet 6 metrów długości. W Europie roślina jest uprawiana głównie jako ozdoba.
Ziele długowieczności – wymagania
Ze względu na miejsce pochodzenia jiaogulan ma specyficzne wymagania. Aby mógł prawidłowo się rozwijać, potrzebuje:
- podłoża lekko zasadowego, o pH od 6,5 do 7, które zawiera m.in. dużą ilość azotu i fosforu. Ziemia powinna być spulchniona, żyzna i wilgotna. Dobrym pomysłem jest wymieszanie gleby np. z perlitem, który pomaga utrzymać odpowiedni poziom wilgoci w podłożu, a tym samym zapobiec wysychaniu bryły korzeniowej,
- temperatury od 15°C do 30°C – jiaogulan w polskich warunkach jest mało odporny na mróz, nawet mimo osłaniania, zatem najlepiej unikać pozostawiania go na zimę w gruncie,
- rozproszonego światła – roślina nie może być narażona na bezpośrednie promienie słońca, ponieważ mogłoby to doprowadzić do uszkodzenia liści. Najlepszym miejscem dla jiaogulanu jest wschodnia lub zachodnia wystawa.
Najłatwiej jest uprawiać ziele długowieczności w donicach. Dzięki temu będziesz mógł nie tylko zapanować nad przyrostem i zmieniać ustawienie rośliny w zależności od natężenia światła, ale także bez żadnych problemów przezimować roślinę.
Jiaogulan – uprawa w ogrodzie
Jeśli mimo świadomości małej odporności rośliny na mróz zdecydowałeś się uprawiać jiaogulan w ogrodzie, odpowiednio przygotuj podłoże. Zadbaj o to, żeby nie było zbyt zbite ani suche, ponieważ w takich warunkach nie urośnie. Następnie przygotuj stabilną i wytrzymałą podporę – dzięki temu jiaogulan będzie miał duże liście i uzyskasz efektowną dekorację w swoim ogrodzie. Jednak możesz także pozostawić pędy na ziemi, aby porosły przestrzeń i stworzyły tzw. zielony dywan.
Po posadzeniu rośliny powinieneś pamiętać o jej regularnym podlewaniu. Susza nie wpływa pozytywnie na jej kondycję i może doprowadzić do obumarcia. Jednocześnie nie możesz zalewać korzeni strugami wody, ponieważ mogą zacząć gnić. Jiaogulan należy podlewać systematycznie umiarkowaną ilością wody.
Dodatkowo trzeba zadbać o nawożenie produktami wieloskładnikowymi. Najlepiej sięgnąć po preparaty, które zawierają duże ilości azotu pobudzającego rozwój zielonej masy. Jeśli planujesz spożywać ziele jiaogulanu, stosuj tylko środki naturalnego pochodzenia!
Dobrym pomysłem jest regularne przycinanie pędów, które pobudza roślinę do wzrostu. Dzięki temu w prosty i szybki sposób uzyskasz gęsty, zielony wodospad liści.
Uprawa ziela długowieczności w domu i na balkonie
Aby móc uprawiać jiaogulan w domu lub na balkonie, powinieneś zadbać o odpowiednio dużą donicę. Dzięki temu korzenie będą miały wystarczająco miejsca na swobodny rozwój. Pojemnik powinien mieć odpływ, aby woda nie zalegała w środku i nie prowadziła do gnicia korzeni. Dodatkowo na dno należy nasypać dość dużą ilość keramzytu lub innego materiału, który zapewni dobry drenaż. Następnie trzeba uzupełnić wnętrze ziemią i umieścić roślinę. Od razu warto zapewnić jej palik, aby mogła piąć się do góry.
Tak posadzoną roślinę należy ustawić na wschodnim lub zachodnim oknie. Wiosną można wynieść ją na zewnątrz i pozostawić tam aż do końca lata lub krócej, jeśli nagle pojawi się ryzyko wystąpienia przedwczesnych przymrozków.
Podczas uprawy jiaogulanu w donicy bardzo ważne jest, aby dbać o regularne nawadnianie i nawożenie. Nie należy dopuszczać do wysuszenia podłoża – powinno być ono stale wilgotne. Z kolei nawóz trzeba dodawać według wskazówek producenta od wiosny aż do końca lata.
Zdarza się, że po przeniesieniu rośliny do środka, zaczyna ona usychać. To naturalny proces przechodzenia w fazę spoczynku. Aby ułatwić to roślinie, należy ściąć wszystkie pędy, przenieść ją do chłodniejszego pomieszczenia i ograniczyć podlewanie. Wiosną wystarczy wznowić nawożenie, aby zioło długowieczności znów zaczęło wypuszczać pędy!
Jiaogulan – wartości odżywcze
Zioło długowieczności jest nazywane pięciolistnym żeń-szeniem, ponieważ w badaniach wykazano, że azjatycka roślina zawiera wiele podobnych substancji do wszechleku. W składzie jiaogulanu znajdziesz m.in.:
- saponiny – wspierają działania wykrztuśne i zwalczające wirusy. Jiaogulan zawiera ponad 100 różnych odmian tej substancji, a 8 z nich ma tę samą strukturę, jak te zawarte w żeń-szeniu,
- sterole i flawonoidy – wspomagają m.in. redukcję poziomu cholesterolu, a także procesy antyoksydacyjne,
- polisacharydy – pomagają w działaniach immunomodulujących i przeciwutleniających,
- lignany – mają budowę podobną do estrogenów,
- prowitamina A – wspiera eliminowanie wolnych rodników,
- selen – silny przeciwutleniacz,
- magnez – wspomaga relaksację, a także poprawę pamięci i koncentracji,
- wapń – pomaga w procesach krzepnięcia krwi i przekazywaniu bodźców do układu nerwowego,
- żelazo – wspiera regenerację komórek, a także eliminowanie wolnych rodników.
Zioło długowieczności jest nazywane pięciolistnym żeń-szeniem. Fot.123RF.com
Zawarte składniki wspomagają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, a wysoka zawartość antyoksydantów pomaga w walce z procesami starzenia.
Zastosowanie ziela długowieczności
Jiaogulan jest rośliną, która według tradycyjnej, chińskiej medycyny ludowej, miała pomagać na różne dolegliwości i wzmacniać organizm. Dotychczasowe badania wskazują, że znajdujące się w niej substancje mogą wspierać np.:
- redukcję poziomu cholesterolu, a tym samym zmniejszać ryzyko wystąpienia miażdżycy,
- pracę układu immunologicznego i dzięki temu pomóc wzmocnić m.in. odporność organizmu na stres,
- procesy hepatoochronne, a przez to zapobiec degradacji komórek wątroby,
- zmniejszenie poziomu cukru we krwi, co może wpływać na walkę z cukrzycą typu 2,
- działania neuro- i gastroprotekcyjne.
Jednocześnie należy pamiętać, że jiaogulan nie jest lekarstwem, a liczba badań jest zbyt mała, aby móc pisać o właściwościach leczniczych. Dlatego nie należy zastępować rośliną lekarstw ani łączyć z nimi bez konsultacji z lekarzem.
Przeczytaj również: Mandevilla - pnącze o zachwycających kwiatach. Idealne do uprawy na balkonach i tarasach
Mandevilla to bardzo efektowne pnącze kwitnące przez wiele miesięcy. Fot. Getty Images