Z artykułu dowiesz się:
- Co warto wiedzieć na temat kokornaka
- Jak wygląda kokornak
- Jak uprawiać kokornaka
- Jakiej pielęgnacji wymaga kokornak
Kokornak — charakterystyka
Kokornak (łac. Aristolochia) należy do rodziny kokornakowatych i liczy niemal 500 różnych gatunków. Roślina dziko rośnie na różnych kontynentach – w zależności od gatunku woli ciepłe lub zimniejsze klimaty. W Polsce znajdziesz przede wszystkim kokornaka wielkolistnego, który pochodzi ze Stanów Zjednoczonych.
To ponadto lubiana roślina ozdobna – pnąca, która szybko obrasta podpory. Lubi zarówno te sztuczne (np. pergole, altany, wiaty śmietnikowe, kratki balkonowe, słupy betonowe, lampy czy balustrady), jak i naturalne (w tym drzewa, mury czy ściany). Nadaje się również do uprawy w pojemniku na balkonie czy tarasie. Gatunek ten uprawia się jako ozdobę już od XVIII w.
Kokornak wielkolistny jest mrozoodporny, dlatego dobrze sprawdza się w polskim klimacie. Roślina pochłania też zanieczyszczenia powietrza i radzi sobie w miastach. Świetnie nadaje się więc do parków, miejskich ogrodów, ogródków działkowych czy domów na obszarach z mocno zanieczyszczonym powietrzem. Co ważne, kokornak jest rośliną wieloletnią, dlatego zdobi ogrody czy parki przez lata.
Jak wygląda kokornak?
Kokornak wielkolistny w naturze rośnie nawet do 10-20 m i również tyle może osiągnąć w uprawie ogrodowej. Rocznie przybiera 1-2 m. Ma gładkie, zdrewniałe pędy – im młodsze, tym zieleń jest jaśniejsza i bardziej żywa. Roślina zaczyna szybciej rosnąć po ok. 2 latach, ponieważ potrzebuje czasu, żeby przyjąć się w danym miejscu.
Największą ozdobą kokornaka są liście o wielkości nawet 30-35 cm. Ich kształt jest sercowaty, a kolor żywo zielony u góry oraz sino zielony od spodu. Liście nachodzą na siebie jak dachówki, dzięki czemu roślina tworzy przepiękne kaskady. Kokornak wielkolistny nie jest zimozielony. Jesienią liście zmieniają barwę na żółtą i prezentują się bardzo efektownie. W zimie pozostają jedynie pędy.
Kokornak kwitnie w maju i czerwcu, ale kwiaty nie są urodziwe. Są niewielkie, mają brązową, brunatno-żółtą lub zielonkawą barwę oraz kształt dzbanka, kielicha. Co ciekawe, kwiaty wydzielają nieprzyjemny zapach – na szczęście dla człowieka mniej wyczuwalny (chociaż osoby o wrażliwych nosach mogą mieć w maju problem z przebywaniem w pobliżu rośliny). Jego celem jest zwabienie much, by zapyliły roślinę. Angielska nazwa byliny, czyli Dutchman's Pipe (fajka Holendra), pochodzi właśnie od kształtu kwiatów.
Przeczytaj również: Stworzysz z niej naturalną przesłonę. Jak pielęgnować kobeę?
Kokornak latem zakwita. Fot. Getty Images
Kokornak — uprawa i stanowisko
Kokornak może rosnąć zarówno w gruncie, jak i pojemniku. Bardzo ważne, by zapewnić mu odpowiednią podporę, która wytrzyma ciężar rośliny. W sezonie, gdy pojawią się liście, kokornak potrafi być naprawdę ciężki. Delikatne podpórki mogą więc nie dać sobie rady, szczególnie gdy jest to już roślina kilkuletnia.
Kokornak wielkolistny najlepiej rośnie na stanowiskach cienistych i półcienistych. Silne słońce może poparzyć delikatne liście i pędy, a więc spowodować ich zżółknięcie i przesuszenie. Najlepiej zapewnić kokornakowi miejsce przy płocie, drzewach czy innych krzewach, gdzie występuje naturalny cień.
Sadzenie kokornaka – ziemia i nawożenie
Odpowiednia gleba dla kokornaka wielkolistnego powinna być lekko kwaśna, obojętna lub wapienna. Wybierz ponadto podłoże żyzne, dość przepuszczalne i niezbyt ciężkie. Najlepiej sprawdzi się ziemia ogrodowa z piaskiem.
Jeśli roślina ma być uprawiana w pojemniku, zastosuj warstwę drenażu. Sprawdzą się keramzyt, żwir lub kamyki. Nie zapomnij również o wyborze stosunkowo dużej doniczki, by roślina mogła spokojnie wzrastać. Donica powinna mieć też otwory w dnie.
Kokornak wielkolistny nie wymaga nawożenia – bardzo dobrze rośnie nawet bez dokarmiania. Jeśli zależy ci na szczególnie bujnym wzroście, możesz wybrać specjalne mieszanki dla roślin pnących i stosować je zgodnie z instrukcją na opakowaniu.
Kokornak do prawidłowego wzrostu wymaga podpory. Fot. 123RF/PICSEL
Podlewanie i zimowanie kokornaka – jak robić to dobrze?
Kokornak lubi mieć stale lekko wilgotną glebę. Rośnie jednak na cienistym lub półcienistym stanowisku, gdzie woda tak szybko nie paruje. Za każdym razem sprawdzaj więc, czy nawadnianie jest rzeczywiście konieczne, by nie doprowadzić do przelania i gnicia korzeni. Gdy lato będzie suche i ciepłe, intensywne, regularne podlewanie może być niezbędne. Pamiętaj, by nawadniać roślinę wieczorem lub rano, a także bezpośrednio na podłoże (nie na liście).
Rośliny w pojemnikach potrzebują częstszego podlewania – szczególnie gdy donica stoi pod dachem, gdzie nie docierają krople deszczu.
Kokornak wielkolistny jest rośliną odporną na mróz. Radzi sobie nawet w przypadku bardzo srogich zim, dlatego nie trzeba nic robić, by liście pojawiły się w kolejnym sezonie. Jeśli chcesz, możesz zastosować ściółkowanie, czyli wysypać wokół rośliny korę lub słomę, żeby ochroni korzenie przed ewentualnym przemarznięciem (ale nie jest to konieczne).
Przeczytaj również: Thunbergia to roślina warta uwagi! Jak ją pielęgnować?
Choroby i szkodniki kokornaka
Kokornak wielkolistny może być atakowany przez choroby grzybowe oraz szkodniki. Jedną z najczęstszych chorób jest antraknoza, która objawia się deformacją liści i powstaniem ciemnych plam na liściach i pędach.
Kolejną infekcją jest plamistość liści. Do jej oznak należą przede wszystkim brązowe plamy, które po czasie stają się jeszcze ciemniejsze. Jeżeli liście tracą pigment i bledną lub mają brunatne plamy, roślina może mieć z kolei niedobory żelaza – wówczas niezbędne jest nawożenie tym pierwiastkiem.
Najczęściej atakującym kokornaka wielkolistnego szkodnikiem jest natomiast przędziorek. Jego wystąpieniu sprzyjają niska wilgotność powietrza, wysoka temperatura i susza. Do objawów inwazji należą niewielkie jasne pajęczyny na liściach oraz żółte plamki.
Jak uchronić swoje egzemplarze przed infekcją? Pamiętaj, żeby przede wszystkim:
- regularnie przeglądać pędy i liście w poszukiwaniu możliwych oznak choroby,
- kupować i sadzić jedynie okazy zdrowe i ze sprawdzonych źródeł, bez widocznych objawów infekcji,
- dbać o odpowiednie warunki rozwoju – w szczególności nie dopuszczać do przelania lub przesuszenia.
Rozmnażanie i przycinanie kokornaka – jak to zrobić?
Kokornak bardzo szybko rośnie. Szczególnie przez pierwsze lata warto go regularnie przycinać na wiosnę lub jesienią, by jeszcze bardziej pobudzić ten wzrost. Przycinanie pozwala też uformować odpowiednio roślinę i wskazać jej kierunek, w którym ma się krzewić. Gatunek dobrze znosi przycinanie, więc robienie tego nie wymaga specjalnych umiejętności.
Rozmnażanie kokornaka jest możliwe przy pomocy sadzonek wykonanych z wierzchołków pędów. Świeże wierzchołki najlepiej uszczknąć w lipcu. Ok. 8-10 cm wystarczy, żeby stworzyć nowy egzemplarz rośliny. Najlepiej zasadzić ten kawałek na mokrym podłożu i przechowywać w pomieszczeniu w temperaturze ok. 18-20°C, a w zimie w niższej. Takie sadzonki zaleca się posadzić w kwietniu.
Kokornak wielkolistny to bardzo efektowna roślina pnąca, która silnie się rozkrzewia. Wytwarza duże liście, które świetnie sprawdzają się jako osłona nieestetycznych części ogrodu czy balkonu. Roślina tworzy naturalną przesłonę i baldachim, dlatego warto ją zasadzić!