Spis treści:
- Po czym poznać, że na tujach są szkodniki?
- Rodzaje szkodników na tujach
- Szkodniki na tujach – skutki
- Jak zwalczać szkodniki na tujach?
Po czym poznać, że na tujach są szkodniki?
Tuja, choć jest niezwykle popularną rośliną w polskich ogrodach, nie jest całkowicie odporna na szkodniki. Zauważenie wczesnych oznak ich obecności może zapobiec poważnym problemom. Aby rozpoznać, że tuje zostały zaatakowane przez szkodniki, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych sygnałów:
- Zmiany w wyglądzie igieł i opadanie igieł
Najbardziej widocznym objawem obecności szkodników na tujach są zmiany w kolorze igieł. Zdrowa tuja ma igły w różnych odcieniach zieleni, zależnie od odmiany, lecz w przypadku ataku szkodników igły mogą żółknąć, brązowieć lub szarzeć. Szczególnie niepokojące są zmiany o nieregularnym charakterze – miejscowe plamy koloru, które mogą się rozszerzać, sugerują uszkodzenia wywołane przez owady.
Nienaturalne opadanie igieł, zwłaszcza w młodych tujach, jest sygnałem alarmowym. Zdrowa tuja może zrzucać część igieł w ramach naturalnej wymiany, ale gdy proces ten staje się masowy i nagły, istnieje duże prawdopodobieństwo, że roślina zmaga się z atakiem szkodników.
Nienaturalne opadanie i brązowienie igieł to pierwsze sygnały, że tuja zaczyna chorować. Fot. Iwona Adamek/Deccoria.pl
- Przędza na gałązkach i ślady po żerowaniu
Niektóre owady, takie jak przędziorki, pozostawiają po sobie delikatną, niemal niewidoczną przędzę. Na pierwszy rzut oka może ona przypominać pajęczyny, ale przy bliższym oglądzie okazuje się, że jest ona cienka i delikatna. Przędziorki atakują rośliny, wysysając z nich soki, co powoduje osłabienia tui i zmiany koloru igieł. Jeśli na igłach lub pędach widoczne są małe dziurki, jest to oznaka, że roślina została zaatakowana przez owady gryzące. Larwy owadów, takich jak chrząszcze czy gąsienice, mogą uszkadzać młode przyrosty, prowadząc do obumierania gałązek.
- Lepka substancja (spadź) i szkodniki widoczne gołym okiem
Niektóre szkodniki, jak chociażby mszyce czy larwy motyli, są dobrze widoczne bez użycia lupy. Mszyce często gromadzą się na młodych pędach tui, pokrywając je lepką substancją. Natomiast gąsienice i larwy mogą bezpośrednio niszczyć igły i młode pędy. Ochojniki czy korniki, mogą ukrywać się pod korą tui. Aby sprawdzić ich obecność, można delikatnie unieść fragmenty łuszczącej się kory – jeśli zauważymy małe, białe owady lub otwory po ich żerowaniu, oznacza to, że tuja została zaatakowana.
Przeczytaj również: Tuje brązowieją i usychają - czy można temu zaradzić? Pielęgnacja i nawożenie tui
Obecność lepkiej substancji na igłach i gałązkach, czyli tzw. spadzi, to znak, że najczęściej mszyce są aktywne na roślinie. Spadź jest wynikiem wydzielania nadmiaru cukrów przez szkodniki ssące, takie jak mszyce czy wełnowce. Ta substancja jest także pożywką dla pleśni sadzakowej, która może dodatkowo pokrywać roślinę czarnym nalotem.
- Deformacje, zahamowanie wzrostu i zasychanie wierzchołków pędów
Szkodniki ssące mogą powodować zahamowanie wzrostu rośliny. Pędy są krótsze, a igły mniejsze lub zniekształcone. Z czasem może dojść do ogólnego spowolnienia rozwoju tui, co widoczne jest szczególnie w porównaniu z roślinami zdrowymi rosnącymi w pobliżu.
Zjawisko zasychania wierzchołków pędów może być wynikiem działalności kilku szkodników, w tym larw motyli i chrząszczy. Atakują one młode, delikatne pędy, które z czasem zaczynają obumierać i usychać. Problem ten dotyczy zwłaszcza młodych tuj, które są bardziej podatne na uszkodzenia.
Miodownica żywotnikowa osiada na tujach i wysysa soki z zielonych łusek. Fot. Nikita Zhuravlev/123RF.com
Rodzaje szkodników na tujach
Tuje są podatne na ataki różnych szkodników, które mogą osłabić ich kondycję, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do obumarcia rośliny. Przedstawiamy szczegółowy przegląd najczęściej spotykanych szkodników, które atakują tuje.
- Miodownica cyprysikowa i miodownica żywotnikowa
Midownice cyprysikowe są jednymi z najbardziej powszechnych szkodników występujących na tujach. To niewielkie mszyce, zwykle zielonkawe lub brązowe, które gromadzą się na młodych pędach, wysysając soki z rośliny. Miodownice są bardzo małe, często mierzą zaledwie kilka milimetrów. Samice mszyc mogą rodzić żywe młode bez potrzeby zapłodnienia, co przyspiesza proces kolonizacji rośliny. Miodownica żywotnikowa, bliska krewna miodownicy cyprysikowej, osiada na tujach i wysysa soki z zielonych łusek oraz wgryza się pod korę, powodując żółknięcie i zasychanie pędów. Obecność mrówek na tujach może wskazywać na atak miodownic.
- Przędziorki sosnowce
Przędziorki sosnowce to mikroskopijne roztocza z rodziny pajęczaków, które często atakują iglaki, w tym tuje. Są bardzo małe, zwykle mierzą zaledwie około 0,5 mm, więc są trudne do zauważenia gołym okiem. Mają owalny kształt i przybierają barwy, od zielonkawej po czerwoną, w zależności od gatunku i warunków środowiskowych. Te roztocza żerują na spodniej stronie igieł, gdzie wysysają soki roślinne. Przędziorki preferują ciepłe i suche warunki, ponieważ sprzyjają one ich szybkiemu rozmnażaniu. Samice przędziorków są zdolne do złożenia setek jaj, które mogą wykluwać się już po kilku dniach.
- Licinek tujowiaczek
Licinek tujowiaczek to motyl, którego gąsienice żerują na tujach, wgryzając się w pędy i żłobiąc w nich tunele. Jego larwy występują w różnych kolorach, od zielonego po brązowy. Osiągają długość wynoszącą od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Gąsienice są najbardziej aktywne nocą, kiedy żerują na młodych pędach roślin. W ciągu dnia ukrywają się w zwiniętych liściach lub pod korą, co utrudnia ich wykrycie. Ich obecność można rozpoznać po charakterystycznych śladach żerowania, takich jak wygryzione fragmenty igieł i pędów.
- Ochojniki (Adelgidae)
Ochojniki to niewielkie owady, blisko spokrewnione z mszycami, które często atakują tuje i inne iglaki. Długość ich ciała wynosi około 1,5 mm. Przybierają barwy od ciemnoczerwonej do ciemnopurpurowej. Mogą występować w formie skrzydlatej lub bezskrzydłej, a ich larwy wyglądają jak miniaturowe wersje dorosłych osobników. W wyniku ich działalności na końcach pędów tworzą się charakterystyczne galasy, przypominające małe szyszki.
- Wełnowce (Pseudococcidae)
Wełnowce, znane również jako czerwce mączyste, to małe owady pokryte białym, woskowym nalotem, który chroni je przed drapieżnikami i utratą wilgoci. Mają miękkie, owalne ciała, zazwyczaj w kolorze białym lub różowawym. Preferują ciepłe i wilgotne środowiska, dlatego często można je znaleźć w szklarniach, na roślinach doniczkowych oraz w ogrodach. Żyją w koloniach, tworząc białe, watowate skupiska na pędach i igłach roślin. Wełnowce wydzielają spadź, lepką substancję, która może przyciągać inne owady, takie jak mrówki.
Przędziorki atakują rośliny, wysysając z nich soki, co powoduje osłabienia tui i zmiany koloru igieł. Fot.Vitaly Andreyavets/123RF.com
- Korniki (Scolytinae)
Korniki to niewielkie chrząszcze z rodziny ryjkowcowatych, które specjalizują się w drążeniu tuneli pod korą drzew, w tym tui. Mają długość od 1 do 9 mm i zazwyczaj są ciemnobrązowe lub czarne. Bytują wewnątrz drewna, gdzie ich larwy tworzą skomplikowane systemy tuneli. Korniki preferują drzewa osłabione lub chore, ale mogą również atakować zdrowe rośliny, zwłaszcza gdy ich populacja gwałtownie rośnie. Samice korników wgryzają się pod korę, gdzie składają jaja. Po wykluciu się larwy zaczynają drążyć kanały, co można zauważyć jako małe otwory w korze.
- Miodówki (Psyllidae)
Miodówki zaliczają się do owadów z rodziny pluskwiaków równoskrzydłych. Mają długość od 2 do 5 mm i zazwyczaj są zielonkawe lub żółtawe. Te owady są bardzo ruchliwe i potrafią skakać, co ułatwia im przemieszczanie się między roślinami. Składają jaja na młodych pędach i igłach, a ich larwy, zwane nimfami, rozwijają się na roślinie, wysysając z niej soki. Nimfy są pokryte woskowym nalotem, który chroni je przed drapieżnikami i utratą wilgoci.
- Misecznik tujowiec
Misecznik tujowiec to najczęściej występujący szkodnik na tujach. Na pędach pojawiają się kuliste, brunatnoczerwone zgrubienia, pod którymi samice składają setki jajeczek. Żerowanie miseczników powoduje zamieranie pędów, które pokrywają się lepką wydzieliną.
Przeczytaj również: Jak przycinać stare tuje? Ta technika sprawia, że wypuszcza nowe pędy
Szkodniki na tujach – skutki
Szkodniki takie jak mszyce, przędziorki i ochojniki osłabiają tuje, żywiąc się ich sokami. Regularne żerowanie owadów ssących prowadzi do utraty witalnych składników odżywczych. Skutki to spowolniony wzrost, deformacje młodych pędów oraz zmniejszona odporność na choroby, które czynią rośliny bardziej podatnymi na infekcje.
Obecność szkodników na tujach wpływa również na estetykę roślin, powodując ich żółknięcie, opadanie igieł i brązowienie pędów. Przędziorki i ochojniki mogą przyczynić się do obumierania pędów, negatywnie wpływając na wygląd rośliny. Dodatkowo, lepka spadź wydzielana przez mszyce sprzyja rozwojowi pleśni sadzakowej, która ogranicza fotosyntezę, osłabiając procesy odżywcze rośliny.
Ataki szkodników wywołują również takie skutki jak usychanie gałęzi i wierzchołków, powstawanie galasów oraz obumieranie rośliny. Osłabione tuje są bardziej podatne na mróz, suszę i infekcje grzybicze, a to niestety zwiększa koszty pielęgnacji, w tym konieczność oprysków i wymiany uszkodzonych roślin. W efekcie, rośliny mogą całkowicie obumrzeć, a szkodniki przenosić się na inne rośliny.
Przędziorki, które atakują tuje w okresie suchym, wymagają użycia specjalnych środków roztoczobójczych. Fot. Peerasak Panros/123RF.com
Jak zwalczać szkodniki na tujach?
Skuteczna walka ze szkodnikami na tujach zaczyna się od regularnego monitoringu i odpowiedniej diagnostyki. Ważnym elementem ochrony jest wybór właściwych metod – od chemicznych, takich jak opryski preparatami owadobójczymi, po naturalne sposoby, które wspierają ekologiczne podejście do pielęgnacji roślin. Mszyce, jedne z najczęściej występujących szkodników, można zwalczać opryskami na bazie pyretryn lub neonikotynoidów. Alternatywnie, oleje parafinowe lub mineralne stosowane wczesną wiosną duszą mszyce, a naturalni wrogowie, tacy jak biedronki, stanowią doskonałą ochronę biologiczną.
Przędziorki, które atakują tuje w okresie suchym, wymagają użycia akaricydów, czyli specjalnych środków roztoczobójczych. Zwiększenie wilgotności powietrza, np. poprzez regularne zraszanie roślin wodą, również ogranicza ich liczebność. Inne szkodniki, jak ochojniki, tworzą narośle na pędach tui, a ich skuteczne zwalczanie wymaga stosowania oprysków środkami systemicznymi lub ręcznego usuwania galasów. Wełnowce, pokryte białą woskową powłoką, można zlikwidować za pomocą insektycydów systemicznych, olejów parafinowych lub prostszych, naturalnych środków, takich jak roztwory mydła potasowego.
Korniki są szczególnie groźne, ponieważ niszczą tkanki przewodzące roślin, powodując ich szybkie osłabienie. W ich zwalczaniu kluczowe jest stosowanie insektycydów systemicznych oraz usuwanie zainfekowanych gałęzi. Ważna jest również regularna kontrola tui pod kątem drobnych otworów w korze. Gąsienice motyli, które żerują na pędach, można ograniczyć za pomocą insektycydów lub pułapek feromonowych. Ekologiczne metody ochrony obejmują także stosowanie preparatów na bazie czosnku czy mikroorganizmów glebowych, takich jak grzyby endomykoryzowe, które wspierają zdrowie roślin i zwiększają ich odporność.
Źródła: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Kiedy i jak mulczować glebę? Najlepsze ściółki do ogrodu
Z bukszpanem są same kłopoty. Ten zimozielony krzew jest lepszy na żywopłot
Przed zimą z grządek musisz usunąć resztki. Nie pal ich, spryskaj, szybciej się rozłożą