Spis treści:
- Leszczyna – charakterystyka krzewu
- Leszczyna – odmiany ozdobne
- Leszczyna – uprawa krok po kroku
- Rozmnażanie leszczyny. Jakie są metody?
- Leszczyna – zastosowanie jej liści i owoców
Uprawa leszczyny ma wiele zalet. Po pierwsze pielęgnacja krzewu nie przysparza wielu problemów, więc jest to idealna roślina dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z ogrodnictwem. Po drugie, odmian leszczyny jest tak wiele, że każdy na pewno zdoła odnaleźć wśród nich przynajmniej jedną, w której się zakocha.
Prezentujemy krótką charakterystykę leszczyny oraz wyjaśniamy, jakie jej gatunki są powszechnie uważane za najbardziej atrakcyjne. Przypominamy również podstawowe zasady uprawy leszczyny, o których musi pamiętać każdy początkujący ogrodnik.
Leszczyna – charakterystyka krzewu
Leszczyna (z łac. Corylus) to ogromny, wielopienny krzew liściasty, który nierzadko rozrasta się na wysokość 5 metrów. Uznaje się ją za roślinę długowieczną z uwagi na fakt, iż może utrzymać się w dobrej kondycji nawet przez 60 lat. Jest wiatropylna.
Jedyną odmianą leszczyny, która naturalnie występuje w Polsce, jest leszczyna pospolita (z łac. Corylus avellana). Jej cechy charakterystyczne to rozłożyste gałęzie, gładka popielata kora z korkowatymi kreskami, czerwonobrunatne pędy i orzechy laskowe, będące owocami krzewu.
Jeśli natomiast chodzi o liście rośliny, to na szczycie są one zaostrzone, a u nasady lekko sercowate. Mają około 10 centymetrów długości i zmieniają zabarwienie w zależności od sezonu. Jesienią są żółte lub żółtobrązowe, a na zimę opadają.
Przeczytaj również: Orzech włoski: Uprawa, zbiór, przechowywanie owoców
W Polsce naturalnie występuje leszczyna pospolita. Fot.123RF.com
Leszczyna – odmiany ozdobne, które zachwycają
Niektóre odmiany leszczyny są bardzo dekoracyjne. Poszczególne krzewy mogą posiadać różne kolory liści, inny wzrost czy odmienną wielkość owoców, czy inaczej ukształtowane pędy. Często wykazują również odmienną odporność na zmianę temperatur, a nawet choroby i szkodniki leszczyny. Wybraliśmy dla was kilka, które naszym zdaniem, zasługują na szczególną uwagę.
- Leszczyna „Aurea”
Aurea to odmiana leszczyny, która charakteryzuje się dość powolnym wzrostem. Jej liście i pędy wiosną przyjmują intensywnie żółty kolor. Natomiast w drugiej części roku zabarwiają się na złoto-pomarańczowo.
- Leszczyna „Fuscorubra”
Ta odmiana leszczyny nazywana jest również „Purporea” albo „Atropurpurea", z uwagi na piękne liście zabarwiające się na purpurowo lub ciemnoczerwono.
- Leszczyna „Contorta”
Jest to odmiana, której największą ozdobą są fantazyjnie wygięte pędy o oliwkowo-brązowym zabarwieniu. Z uwagi na walory estetyczne, często są one wykorzystywane w tworzeniu bukietów. Jesienią liście leszczyny przybierają intensywnie żółty kolor. Odmiana ta dorasta do 4 metrów wysokości.
- Leszczyna „Pendula”
Ten rodzaj krzewu wyróżnia się szerokim pokrojem i łukowatymi, zwisającymi pędami, które pięknie prezentują się zwłaszcza w pobliżu stawów lub oczek wodnych.
- Leszczyna „Heterophylla”
Odmiana leszczyny strzęplistnej. Stosunkowo niewielka, ponieważ dorasta do około 1,5 metra wysokości. Dzięki temu świetnie wpasowuje się w mniejsze ogrody.
Owocowanie leszczyny zaczyna się w lipcu. Fot. Pixabay
Leszczyna – uprawa krok po kroku
Ozdobą posesji są jedynie te drzewka, które są zdrowe i zadbane. Oto najważniejsze zasady, o których nie wolno zapominać, decydując się na uprawę leszczyny we własnym ogrodzie.
- Sadzenie leszczyny. Kiedy najlepiej to robić?
Termin sadzenia leszczyny powinien być uzależniony od warunków pogodowych. Niektórzy ogrodnicy preferują wykonywanie tej czynności wiosną, a inni zalecają sadzić krzewy na wiosnę. Ponoć zakupione w szkółkach sadzonki lepiej się wtedy przyjmują. Najlepiej kupować rośliny o wysokości około 1 metra, zdrowy pień i kilka pędów w koronie. Warto również sprawdzić, czy system korzeniowy jest dobrze rozwinięty.
Krzewy należy wysadzać w rozstawie około 5 x 4 metry, chyba że planujemy odpowiednio zadbać o cięcie leszczyny. Wówczas odległość ta może być mniejsza.
- Ziemia dla leszczyny. Jakie podłoże jest idealne?
Leszczyna nie jest wymagająca pod względem podłoża, jedna najlepiej czuje się na żyznych, napowietrzonych i ciepłych, glebach próchniczych.
Do uprawy leszczyny najlepsze będą gleby brunatne, gliniasto-piaszczyste, czarnoziemy, lessy czy rędziny. Unikać należy za to zbyt ciężkich, piaszczystych lub podmokłych terenów.
- Stanowisko leszczyny. Gdzie czuje się rewelacyjnie?
Nie bez znaczenia jest również stanowisko leszczyny. Powinno być słoneczne i jak najbardziej osłonięte od wiatru, choć trzeba pamiętać, że większość odmian tej rośliny całkiem nieźle radzi sobie ze zmianą temperatur. W cieniu krzew również wyrośnie, jednak może wystąpić u niego problem z zawiązaniem owoców.
- Podlewanie leszczyny. Czy często trzeba ją nawadniać?
Młode leszczyny z reguły podlewa się dość oszczędnie, a w przypadku starszych okazów z reguły wcale nie trzeba tego robić. Jak już wspomnieliśmy, roślina nie reaguje dobrze na zbyt wilgotne podłoże. Wszystko zależy jednak od tego, na jakiej ziemi posadzony został krzew. Na lekkich, piaszczystych glebach podlewanie leszczyny powinno być częstsze aniżeli na cięższych glebach, które dłużej zatrzymują wilgoć.
- Nawożenie leszczyny. Jakich składników mineralnych potrzebuje?
Leszczyna nie ma dużych wymagań pokarmowych, zatem dwukrotne nawożenie w ciągu sezonu wegetacyjnego w zupełności jej wystarczy. Dawki, jakimi trzeba zasilać podłoże, powinny być uzależnione od rodzaju gleby. Stosowanie większej dawki nawozów organicznych i mineralnych jest konieczne w przypadku mało zasobnej gleby.
Z reguły zaleca się, aby po raz pierwszy nawożenie leszczyny wykonać, gdy na krzewie pojawią się liście. Po raz drugi natomiast w lecie, aby w ten sposób przygotować leszczynę na nadejście zimy. Wzbogacanie podłoża o potas czy fosfor ma znaczenie zwłaszcza w przypadku odmiany leszczyny „Concorta”.
- Przycinanie leszczyny. Dlaczego jest tak ważne?
O przycinanie leszczyny trzeba dbać z uwagi na to, że krzew charakteryzuje się dość gęstymi odrostami korzeniowymi. Cięcia formujące pozwolą nadać mu odpowiedni kształt, jednak nie wolno również zapominać o tym, że podcinanie leszczyny może negatywnie wpływać na owocowanie rośliny.
Po posadzeniu cięcie leszczyny powinno być wykonane poprzez skrócenie górnych pędów na wysokość 0,8–1,0 metra, w zależności od stopnia rozgałęzienia krzewu. Boczne pędy należy natomiast skrócić o około jedną trzecią.
Od 2. do 4. roku od posadzenia rośliny, należy ograniczyć cięcie, aby ułatwić im wejście w stan owocowania. Późniejsze zabiegi formowania koron trzeba dostosować do indywidualnych potrzeb leszczyny. Nie wolno zapominać przy tym o cięciach prześwietlających, sanitarnych i odmładzających, które mają za zadanie poprawić kondycję i wygląd krzewu oraz zapobiegać występowaniu chorób roślin.
- Kwitnienie leszczyny. Kiedy można się go spodziewać?
Leszczyna w ogrodzie rozpoczyna wegetację jako jedna z pierwszych roślin. Jeśli zima jest łagodna, to zakwita już na początku lutego, a w przypadku srogich zim – w kwietniu. Kwiaty męskie rośliny zebrane są w tak zwane „kotki”, które po około dwóch latach zaczynają obficie pylić na żółto. Kwiaty żeńskie rozwijają się natomiast na krótkopędach w pąkach.
- Owocowanie leszczyny. Co zrobić z plonami?
Owocowanie leszczyny zaczyna się w lipcu, najczęściej po około trzech latach od posadzenia krzewu. Owoce leszczyny, którymi są orzechy laskowe, dojrzewają od września do października. Nie jest to jednak równomierne, stąd zbiór przeprowadza się kilkukrotnie. Zebrane plony trzeba jak najszybciej poddać suszeniu, aby w ten sposób wydłużyć ich trwałość.
- Choroby i szkodniki leszczyny. Roślina ma wielu wrogów
Choroby i szkodniki leszczyny to m.in. wielkopąkowiec leszczynowy, słonkowiec czy misecznik śliwowy. Roślinę obsiadają również mszyce. Jeśli natomiast chodzi o choroby, to najgroźniejsza dla orzecha laskowego jest monilioza leszczynowa. Niestety nie ma na nią skutecznego środka.
- Opryski leszczyny na choroby i szkodniki
Aby pozbyć się szkodników, najczęściej trzeba wykonać opryski leszczyny. W przypadku chęci pozbycia się słonkowca orzechowca wiosną liście trzeba spryskać prepatatem Calypso 480 EC.
Wielkopąkowca najprościej wyeliminować, eliminując zaatakowane przez insekty pąki jesienią. Zapobiegnie to dokonaniu przez szkodniki kolejnych zniszczeń. Jeżeli to nie pomoże, to w kwietniu należy również wykonać oprysk leszczyny preparatem Karate Zeon. Jest on również skuteczny w walce z przędziorkami.
Misecznika najłatwiej usunąć z leszczyny w okresie jesienno-zimowym, gdy na drzewach nie ma już liści. Będzie to możliwe dzięki opryskom środkami olejowymi, takimi jak Promanal czy Emulpar 940 EC.
W walce z mszycami warto wykorzystać naturalny preparat Agrocover, a jeśli to nie pomoże, sięgnąć po środki, takie jak: Provado Plus AE czy Fastac 100 EC. Skuteczne mogą okazać się również domowe sposoby na mszyce.
Dojrzałe orzechy laskowe suszy się, by łatwiej było je przechowywać. Fot. 123RF.com
Rozmnażanie leszczyny. Jakie są metody?
Rozmnażanie leszczyny może odbywać się bezpośrednio z nasion (generatywnie) albo wegetatywnie, na przykład przez podział z odrostów korzeniowych, sadzonki, lub szczepienie. Do popularnych metod rozmnażania leszczyny należą również okłady i kopczykowanie.
Leszczyna – zastosowanie jej liści i owoców
Zastosowanie leszczyny w medycynie jest nieocenione. Liść rośliny wykazuje działanie moczopędne i odtruwające. Pomaga również przy obrzękach spowodowanych zaleganiem wody w organizmie. Poza tym, garbniki, które znajdują się w leszczynie, mają wpływ na jej właściwości przeciwbiegunkowe oraz ściągające. Liście leszczyny stosowane zewnętrznie działają zaś przeciwobrzękowo i odkażająco na skórę.
Poza tym owoce leszczyny, czyli orzechy laskowe są jednymi z najzdrowszych plonów wydawanych przez drzewa owocowe. Wynika to z tego, że są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas linolowy (obniża poziom cholesterolu we krwi). Jeżeli natomiast chodzi o fosfor zawarty w orzechach laskowy, to wpływa on pozytywnie na pamięć i koncentrację.
Przeczytaj również: Inkowie nazwali ją złotą jagodą. Jakie właściwości ma miechunka?
Miechunka to oryginalna roślina o wielu właściwościach zdrowotnych. Fot. 123RF.com