Spis treści:
- Nasturcja pnąca - pochodzenie i charakterystyka
- Popularne odmiany nasturcji
- Uprawa nasturcji
- Nasturcja - zastosowanie w ogrodzie i na balkonie
- Jakie właściwości ma nasturcja
Nasturcja pnąca - pochodzenie i charakterystyka
Nasturcja pnąca (Tropaeolum majus L.) to bardzo wdzięczna bylina należąca do rodziny nasturcjowatych (Tropaeolaceae), obejmującej ponad 80 gatunków roślin. Znana jest także pod nazwą nasturcja większa lub nasturcja wysoka. Do Europy dotarła drogą morską w 1688 r., wprost z Ameryki Południowej. W naturalnym środowisku funkcjonuje jako roślina wieloletnia (aktualnie nie występuje dziko), jednak nie jest w żadnym stopniu odporna na mróz. Z tego względu, w naszej szerokości geograficznej jest rośliną typowo jednoroczną, uprawianą co sezon. Jej pędy, w zależności od odmiany, mogą się płożyć lub wspinać.
Nasturcje pnące mogą mieć nawet od 2 do 4 m długości. Ich liście rosną gęsto, są duże, zwykle jasnozielone lub ciemnozielone i pokryte sinoniebieskim woskiem. Niektóre odmiany mogą mieć jaskrawo zabarwione ulistnienie lub posiadać na liściach jasne obwódki. A jak kwitną nasturcje? Kwiaty tych roślin są również okazałe, pięciopłatkowe i z charakterystyczną ostrogą. Mają kielichowaty kształt i wyrastają na długich szypułkach. Przybierają iście świetliste i ogniste kolory. Mogą być żółte, pomarańczowe lub ciemnoczerwone. Kwitną w maju i nieprzerwanie zdobią roślinę do września. Im cieplejsza jest jednak jesień, tym dłużej się zachowują – nawet do pierwszych przymrozków.
Przeczytaj również: Pobudza do wzrostu i kwitnienia wszystkie kwiaty ogrodowe. Naturalną odżywkę przygotujesz z ... rośliny doniczkowej
Popularne odmiany nasturcji
Nasturcja pnąca doczekała się wielu odmian, które różnią się między sobą wysokością, a także ubarwieniem kwiatów i liści. Oprócz odmian pnących i płożących, istnieją również formy karłowe o pokroju krzaczkowatym. Nie są one jednak duże. Dorastają zaledwie do 30-40 cm wysokości. Jednymi z ciekawszych odmian tego gatunku są m.in.:
- 'Niedrige Mischung'
- 'Lady Bird'
- 'Alaska'
- 'Mahogany Jewel'
- 'Scharlachglanz',
- 'Peach Melba',
- 'Glem Lemon'.
Oprócz nasturcji pnącej, w Polsce można spotkać także inne gatunki, takie jak:
- nasturcja mniejsza,
- nasturcja błękitna,
- nasturcja włóczęga
- nasturcja trójbarwna,
- nasturcja kanaryjska.
Uprawa nasturcji
- Wysiew
Nasiona nasturcji najlepiej jest wysiewać do gruntu od połowy maja, na głębokości 3 cm. W każdym dołeczku należy umieścić 2-3 nasiona. Dobrze jest zachować od 15 do nawet 30 cm odstępu pomiędzy dołeczkami. Musisz pamiętać, że nasturcja pnąca jest niesłychanie wrażliwa na przymrozki i natychmiast ginie, gdy takowe wystąpią. Dlatego tak ważnym jest, aby nasturcja (nasiona) nie była wysiewana przed początkiem maja.
Roślina ta bardzo szybko rośnie. Niezbyt dobrze znosi przesadzanie, dlatego warto wybrać dla niej miejsce z należytą rozwagą. Choć jest to roślina jednoroczna, nie bądź zaskoczony, jeśli w następnym roku w miejscu poprzedniej nasturcji pojawi się kilka nowych. Zdarza się, że sama się po prostu rozsiewa.
Nasturcja lubi wilgotne podłoże, dlatego należy często ją podlewać. Fot.123RF/Piscel
- Podlewanie, nawożenie i przycinanie
Nasturcja większa uwielbia mieć wilgotne podłoże (ale nie podmokłe), dlatego warto regularnie ją podlewać. Dodatkowych czynności pielęgnacyjnych nie przysporzy nam nawożenie, bowiem roślina ta wcale go nie wymaga. Dobrze jest za to stale obserwować stan rośliny i usuwać przekwitłe kwiaty.
A co z przycinaniem? Nasturcja pnąca słynie z nieokiełznanego i szybkiego wzrostu, dlatego jeśli jest już zbyt duża, dobrze jest od czasu do czasu ją podciąć. Dzięki temu nie straci też swojego uroku i nie będzie wyglądać na zaniedbaną.
Przeczytaj również: Nasturcja - uprawa i pielęgnacja
Nasturcja - zastosowanie w ogrodzie i na balkonie
Nasturcja pnąca nie jest wymagającą rośliną. Bardzo dobrze będzie czuła się na ciepłych i piaszczystych glebach gliniastych, o wysokiej zawartości wapnia. Jeśli Twoja gleba będzie uboga w składniki pokarmowe, musisz liczyć się z mniejszą ilością kwiatów, a większą liczbą liści. Nasturcja preferuje stanowiska mocno nasłonecznione, jednakże poradzi sobie także w półcieniu.
Nasturcja to nie tylko ładnie wyglądająca, ale także i bardzo pożyteczna roślina ogrodowa. Dlaczego? Wysiana w okolicy warzywniaka lub drzew owocowych:
- odstrasza ślimaki,
- stanowi świetną pułapkę na mszyce,
- jest naturalną ochroną przed bawełnicą korówką.
Nie jest jednak ogrodowym superbohaterem, który chroni inne rośliny i wykazuje niesamowitą odporność na wszystko. Mogą ją niestety zaatakować gąsienice bielinka kapustnika. W celu zwalczenia szkodników, dobrze jest użyć naturalnych środków ochrony roślin, aby nie zaprzepaścić możliwości leczniczego lub kulinarnego zastosowania nasturcji.
Nasturcja pnąca na balkonie
Do tej pory uważało się, że nasturcja pnąca najładniej prezentuje się w ogrodach zaaranżowanych w stylu wiejskim. Sadzona jest tam głównie ze względu na formę, piękne kwiaty i możliwość wielu zastosowań. Doskonale sprawdza się jako roślina:
- okrywowa na większych powierzchniach, które z jakiegoś powodu chcesz przykryć,
- porastająca płoty, barierki balkonów i ogrodzeń, murki lub pergole, dzięki czemu w bardzo estetyczny sposób osłoni przed niechcianymi spojrzeniami,
- rabatowa, stanowiąca obrzeża kompozycji ogrodowych,
- wypełniająca donice.
Jednak coraz częściej zdobi także tarasy i balkony w miastach, gdzie króluje często styl nowoczesny. I jak się okazuje, tam nasturcja na balkonie również może wyglądać świetnie, zwłaszcza w wiszących koszach. Wystarczy, że wysiejesz nasiona nasturcji w donicy z ziemią uniwersalną.
Jakie właściwości ma nasturcja
Nasturcja pnąca to jedna z roślin, którą możesz nie tylko podziwiać w ogrodzie, na balkonie czy w wazonie, ale także ją jeść. Zawiera w sobie wiele dobroczynnych substancji, takich jak np.:
- fitoncydy,
- kwasy tłuszczowe (kwas oleinowy, linolowy, erukowy),
- antocyjany (głównie pelargonidyna),
- flawonoidy (izokwercetyna, kemferol),
- karotenoidy (luteina, α-, β- oraz γ-karoten),
- związki mineralne (fosfor, siarka, potas),
- witaminę C.
Młode liście nasturcji pnącej mają delikatnie ostry smak, podobny do aromatu pieprzycy. W celach kulinarnych należy zbierać je przed kwitnieniem rośliny. Drobno posiekane, z powodzeniem mogą stanowić pyszną sałatkę lub stać się zielonym dodatkiem na śniadaniowej kanapce czy w sosie tatarskim. Jadalny jest również kwiat nasturcji, który najczęściej urozmaica nudny wygląd sałatek. Z kolei z zamkniętych pąki i niedojrzałych nasion przyrządza się ocet ziołowy. Co ciekawe, z dojrzewające owoce tej rośliny można marynować.
Uwaga! Młode liście i kwiaty nasturcji powinno się przyrządzać na świeżo. Dopuszczalne jest ich krótkotrwałe przechowywanie w foliowych woreczkach z otworami, w temperaturze 2-5 st. C.
Właściwości lecznicze nasturcji większej
Z nasturcji większej wytwarzany jest rodzaj naturalnego i skutecznego antybiotyku. Ekstrakt z jej liści wspomaga działania przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i antybakteryjne, szczególnie w przebiegu:
- zapalenia dróg moczowych,
- zapalenia płuc,
- anginy,
- grypy.
W celach leczniczych wykonuje się syropy, napary, maceraty oraz spirytusy nasturcjowe. Preparaty z nasturcji pnącej mogą być stosowane również zewnętrznie na skórę, przez co pomagają zmniejszać wypryski i hamować łojotok.
Nie jest to jednak panaceum. Ponadto dzieci oraz osoby zmagające się z chorobami nerek i owrzodzeniami powinny stosować ją z ostrożnością.
Przeczytaj również: Czy można ściąć gałęzie drzew sąsiada, które wyrastają na naszą działkę? Sprawdź, co mówią przepisy