Spis treści:
- Kiedy warto przekopywać ogródek?
- Przekopywanie ogrodu warzywnego jesienią – zalety
- Przekopywanie gleby lekkiej, średniej i ciężkiej
Kiedy warto przekopać ogródek?
Głównym celem przekopywania ogródka, podobnie jak innych zabiegów agrotechnicznych wykonywanych wiosną i jesienią, jest zachowanie najlepszych możliwych warunków uprawy, a co za tym idzie, również wysokiej żyzności podłoża. Jednak okazuje się, że zabieg ten, choć pozornie prosty, w praktyce niesie ze sobą wiele wątpliwości, a trafny wybór terminu oraz metody ma odzwierciedlenie w późniejszym stanie podłoża.
Zebrałeś już wszystkie plony lub praca przy zbiorach zbliża się ku końcowi i zastanawiasz się, kiedy warto przekopać ogródek? Podpowiadamy, dlaczego już jesienią, choć to dopiero koniec sezonu, warto zatroszczyć się o glebę na przyszły rok. Zdziwisz się, jaki to ważny krok dla poprawy jej urodzajności, a tym samym dla sukcesu twoich następnych upraw.
Najważniejszym parametrem i zarazem podstawą dobrych warunków uprawy jest żyzność podłoża. O tym, czy zostanie ona zachowana lub przywrócona, decyduje szereg czynności m.in.:
- dostarczanie składników odżywczych oraz zapewnienie dostępności próchnicy,
- kontrola pH gleby,
- utrzymanie optymalnych stosunków wodno-powietrznych,
- kontrola aktywności biologicznej w glebie.
Utrzymanie dobrej, gruzełkowatej struktury podłoża uprawnego oraz zachowanie jego zdolności sorpcyjnych jest możliwe tylko wtedy, gdy ciężką pracą wspieramy naturalne właściwości gleby. Dlatego z tak wielkim przekonaniem sięgamy po szpadel, gdy tylko zrobi się pusto na zagonie. Czy przekopywanie to czynność, którą należy regularnie powtarzać? Kiedy warto przekopać ogródek i dlaczego odpowiednia częstotliwość tego zabiegu ma tak duże znaczenie?
Specjaliści radzą, aby ograniczyć się w pracy ze szpadlem do przekopywania:
- wiosennego – oczyszczając i przygotowując grządki do wysiewu nasion oraz sadzenia gotowej rozsady,
- jesiennego – po zbiorach.
W niektórych przypadkach przekopywanie należy przeprowadzać tylko raz w roku, a niekiedy i rzadziej. Chodzi oczywiście o pielęgnację tych ogrodów, w których dominują gleby lekkie, tam z różnych przyczyn nie warto przedobrzyć.
Jesienne przekopywanie warzywnika warto połączyć z odpowiednim nawożeniem, a także oczyszczaniem gleby z robaków. Zdziwisz się, jak wiele form przetrwalnikowych zasiedla głębsze warstwy gleby w twoim ogrodzie. Przemieszanie warstw pozwoli wydobyć je na wierzch, wybrać i wyeliminować, chroniąc tym samym przyszłe uprawy przed wiosennym atakiem żarłocznych szkodników.
Przeczytaj również: Przekopywanie ogródka może pobudzić chwasty. Co zrobić, żeby się ich pozbyć raz na zawsze?
Przekopywanie ogrodu warzywnego jesienią – zalety
Nie każdy typ gleby wymaga przekopywania ogrodu dwa razy w roku. Częstsze zabiegi spulchniania niezbędne są tam, gdzie podłoże jest wyraźnie zbite, ciężkie, brakuje mu charakterystycznej, grudkowatej struktury niezbędnej do prowadzenia upraw. Jesienne przekopywanie ma również sens na glebach średnich, bo dzięki niemu zachowują one optymalną wilgotność i korzystne warunki termiczne dla rozwoju roślin na wiosnę. Nie powinieneś za to sięgać po szpadel, jeśli w ogrodzie gleba jest bardzo lekka i luźna. Zamiast poprawić parametry, mógłbyś doprowadzić do pogorszenia jej jakości.
Wśród licznych zalet poprawy jakości gleby poprzez przekopywanie ogrodnicy wymieniają:
- ochronę warstwy uprawnej przed zaskorupianiem,
- poprawę właściwości wodnych i cyrkulacji powietrza,
- zapewnienie piaszczystemu podłożu niezbędnej zwięzłości,
- zmianę struktury zbitej na pulchniejszą, sprężystą, przepuszczalną i przewiewną w ciężkim podłożu,
- poprawę właściwości cieplnych gleby – rozbite, przemieszane i dobrze napowietrzone warstwy lepiej przyjmują promienie słoneczne i efektywniej się nagrzewają,
- skuteczniejsze nawożenie warstw spulchnionych o trwale gruzełkowatej strukturze,
- spulchnione podłoże to lepszy magazyn wody opadowej oraz tej pozyskanej z roztopów.
Pamiętaj jednak, że w ogródkach pełnych gatunków wieloletnich przekopywanie dwa razy do roku nie będzie miało sensu. Podobnie tam, gdzie stosujesz płodozmian i wysiewy na nawozy zielone. Wówczas przekopywanie będzie miało na celu rozdrobnienie i wymieszanie roślin na odżywczą biomasę, a termin zabiegu zależeć będzie od terminu kwitnienia wysianych gatunków.
Po intensywnym sezonie upraw gleba wymaga oczyszczenia, spulchnienia, odpoczynku i nawiezienia, aby znów stała się urodzajna, a plony z następnych upraw były najwyższej jakości. Fot. Ben Nye-Wilkins/CanvaPro
Przekopywanie gleby lekkiej, średniej i ciężkiej
Wszystkie typy gleb wymagają okresowo poprawy żyzności, jednak każdy rodzaj pielęgnuje się inaczej Ostatecznie sposób przywracania właściwej struktury, regulowania pH i odżywiania będzie zależeć od tego, jakie są charakterystyczne cechy podłoża i czego tak naprawdę ono potrzebuje. Zanim przejdziesz do posezonowych zabiegów, dowiedz się więcej o glebie w twoim ogrodzie.
- Gleby lekkie
Są przewiewne, dobrze przepuszczalne, wyraźnie porowate, a co za tym idzie, większość procesów przebiega w nich znacznie szybciej niż w zbitym podłożu, w tym również proces rozkładu. Oznacza to, że w glebie stale brakuje próchnicy, jej struktura nie przypomina podłoża pod uprawy, problemem też staje się w niej woda. Takie podłoże nie wymaga jesiennego przekopywania, wręcz przeciwnie – należy je ograniczyć do niezbędnego minimum.
Celem twoich działań powinno być za to wzbogacenie gleby lekkiej w cenne substancje odżywcze oraz brakującą jej materię organiczną. Przekopywanie należy wykonać tylko wtedy, gdy dojrzewa poplon, rośliny na nawóz zielony, i konieczne jest ich ścięcie, rozdrobnienie oraz głębsze zmieszanie z podłożem. Bardzo lekką glebę możesz raz na jakiś czas przemieszać z gliną i torfem. Kontroluj odczyn, bo w takim podłożu zwykle konieczna jest też regulacja pH dla potrzeb większości roślin.
- Gleby zwięzłe
W przypadku podłoża silnie reagującego na zmiany poziomu wilgotności konieczne są działania mające na celu poprawę struktury, spulchnienie i zapewnienie większej przewiewności. Oznacza to, że głębokie przekopywanie grządek jesienią jest tu jak najbardziej wskazane. Powtórne przekopywanie warto wykonać wiosną, a raz na jakiś czas przeprowadzić uprawę roślin poplonowych.
- Gleby ciężkie, gliniaste
Podłoża o niskiej przepuszczalności wymagają poprawy pulchności, zwiększenia przewiewności oraz głębokiego rozluźnienia. Ważny jest sposób przekopywania, ponieważ odpowiednio wykonany zabieg ma działanie strukturotwórcze. Oznacza to, że pozwala rozbić mrozowi twardą warstwę odrzuconą na wierzch na charakterystyczne gruzełki, a także wydobywa z głębszych warstw cenne składniki odżywcze.
To nie wszystko, takie jesienne przekopanie sprawia, że ziemia staje się naturalnym magazynem wody. W takiej glebie rozważ też cykliczne wysiewanie roślin poplonowych o rozbudowywanym w głąb podłoża systemie korzeniowym.
Problemem mogą być gleby niższej jakości narażone na erozję, np. w ogrodach założonych na pagórkowatym terenie, na skarpach pochylonych stokach. Tam głównym zadaniem podczas jesiennych prac porządkowych jest ograniczanie negatywnych skutków procesów niszczenia powierzchni terenu. Wszystkie zabiegi, również przekopywanie wykonuje się tam w określonym kierunku, przecinając spadek. Priorytetem w jesiennej pielęgnacji na glebach erozyjnych jest ściółkowanie podłoża oraz wysiewanie nawozów zielonych, które gęsto okryją na zimę całą powierzchnię pochylonego warzywnika.
Przekopywanie jesienią grządek, dokładne oczyszczanie ich i spulchnianie ręcznymi narzędziami przygotuje ziemię do wiosennych wysiewów. Fot. jackf/123rf.com; Vitaly Shevankov;CanvaPro
Gdy planowałam posezonowe prace w moim ogrodzie, podpytałam znajomego ogrodnika, jak prawidłowo przekopać ziemię. Dotychczas robiłam to intuicyjnie i wolałam upewnić się, czy nie muszę czegoś zmienić. Podpowiedział mi, abym sięgając po szpadel:
- zawsze najpierw oczyściła podłoże z resztek roślin po zbiorach i widocznych na wierzchu kamieni;
- zachowała równą głębokość kopania na całej powierzchni warzywnika, wbijając narzędzie na mniej więcej 25 cm w głąb podłoża;
- przerzucała ziemię, tworząc ostrą skibę, czyli w naturalny sposób mieszała warstwy, nie martwiąc się tym, że powstaje niewyrównane podłoże, a grudy ziemi zebrane na powierzchni są olbrzymie (w ich rozbiciu na idealną strukturę pod uprawy pomoże silny przymrozek).
Umiejętne przekopywanie gleby lekkiej, średniej i ciężkiej pozwala zadbać o czystość podłoża, optymalizację jego przepuszczalności, jednocześnie poprawiając strukturę nie tylko wierzchniej warstwy, lecz także głębszych partii ziemi. Sięgając po szpadel, jesteś w stanie wydobyć na powierzchnię wypłukane wcześniej z górnych części gleby cenne zasoby, do których rośliny nie miały już dostępu. Zabieg ten pozwala też lepiej napowietrzyć podłoże, a także równomiernie rozprowadzić nawozy, gdy przyjdzie czas, by je rozłożyć na zagonach.
Gleba to bezsprzecznie najważniejszy element ekosystemu w twoim ogrodzie warzywno-owocowym. Jednak nie zawsze tworzy idealne warunki do rozwoju roślin. Przekopując ją w odpowiednim czasie i we właściwy sposób możesz sprawić, że nawet wyjałowiona, zbita i trudna w uprawie ziemia zmienni się w zasilony magazyn wody, cennych mikro- i makroelementów oraz powietrza, a to solidny fundament dla kolejnej uprawy i uzyskania jeszcze lepszych plonów.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Co daje przekopanie ziemi w ogrodzie? Co to jest test ziemi?
Nie ma lepszego sposobu na użyźnianie gleby. Co to jest i jak stosować wermikompost?
Jesień to najlepszy czas na ściółkowanie. Te rośliny potrzebują tego wzmocnienia już we wrześniu