Spis treści:
- Mirabelka – charakterystyka
- Odmiany śliwy mirabelki
- Jak uprawiać śliwę mirabelkę?
- Właściwości mirabelki
- Zastosowanie mirabelki
- Przetwory z mirabelek
Mirabelka – charakterystyka
Śliwa domowa mirabelka (Prunus domestica subsp. syriaca) to stara odmiana lub podgatunek śliwy domowej, należąca do rodziny różowatych (Rosaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Azji. Jej potoczną nazwą jest często ałycza, choć nieprawidłowo. Ałycza to tak naprawdę zdecydowanie dzika, większa i przydrożna odmiana śliwki, która mylona jest z mirabelką. Miąższ jej owoców bardzo trudno odchodzi od pestki, poza tym są one mniejsze.
Śliwka mirabelka coraz rzadziej spotykana w polskich ogrodach i sadach, teraz przeżywa swoisty “come back”. Ten krzew lub małe drzewko charakteryzuje się rozłożystym pokrojem i osiąga od 3 do 6 m wysokości. Jej liście nie są duże. W kwietniu lub w połowie maja ozdabia się małymi, intensywnie pachnącymi i białymi kwiatami, by pod koniec sierpnia obficie rodzić owoce pestkowe o około 3 cm średnicy. Pestkowe czyli takie, które zawierają jedno nasienie w postaci pestki. Mają one kulisty kształt zbliżony do czereśni i złocistożóltą skórkę. W pełnym słońcu zaczynają pojawiać się na nich niewielkie, czerwone plamki. Ich miąższ jest niezwykle smaczny, aromatyczny, twardy i dość łatwo oddziela się od pestki.
Choć śliwka mirabelka cechuje się niską wydajnością miodową (wynoszącą 40 kg/ha), to jest jednym z najbardziej lubianych przez pszczoły drzewek. Z tego względu może być stosowana jako zapylacz dla innych rodzajów śliw.
Śliwka mirabelka osiąga od 3 do 6 m wysokości. Fot. 123RF.com
Odmiany śliwy mirabelki
W Polsce powszechnie można spotkać dwie odmiany mirabelek:
- mirabelkę flotową (‘Mirabelle von Flotov’), która jest samopylna, pochodzi z Francji i wydaje w sierpniu żółte owoce o wyraźnie słodkim smaku,
- mirabelkę z Nancy (‘Mirabelle von Nancy’), obcopylną, sprowadzoną z Austrii i charakteryzującą się żółtymi, nakrapianymi oraz mniej słodkimi owocami, które pojawiają się na drzewku pod koniec lipca.
Ciągle powstają też nowe odmiany, takie jak np. ‘Brennergold’, ‘Bellamira’ i ‘Miragrande’.
Jak uprawiać śliwę mirabelkę?
Jeśli chcesz mieć ją w swoim sadzie lub ogrodzie przez kolejne 15-20 lat, znajdź dla niej dogodne i słoneczne miejsce (choć poradzi sobie nawet w półcieniu). Nie bez znaczenia dla obfitości zbiorów będzie odpowiednio zapewniona przestrzeń. To owocowe drzewko dobrze poczuje się na gliniastym, dość wilgotnym i ciężkim podłożu, które będzie bogate w składniki mineralne. Może być sadzone jesienią lub wiosną. Ziemię można zasilać nawozami organicznymi lub mineralnymi. Mirabelka posiada płytki system korzeniowy, przez co nie najlepiej radzi sobie z suszami. Jeśli przed długi czas nie pada deszcz, warto samemu ją podlewać. Jest za to mrozoodporna. Rozmnaża się ją z korzeni, przez rozłogi korzeniowe. Niektóre odmiany, np. ‘Mirabelle von Nancy’ można także rozmnażać z sadzonek. Co ważne, roślina ta nie jest zbytnio podatna na choroby, choć czasem mogą zaatakować ją mszyce, brunatna zgnilizna, a także – charakterystyczne dla śliw – torbiel lub monilioza. Kiedy rodzi owoce, warto je na bieżąco zbierać, ponieważ opadłe, bardzo szybko się psują.
Przeczytaj również: Kiedy i czym pryskać śliwkę na robaki i inne choroby?
Śliwka mirabelka nie ma dużych wymagań uprawowych. Fot. 123RF.com
Mirabelki i ich właściwości – zdrowe skarby ogrodu
Owoce mirabelki są bardzo zdrowe. W czym tkwi ich sekret? Mianowicie, stanowią bogate źródło witamin A, B (w tym B1, B6), C i E oraz wielu minerałów. W ich miąższu znajduje się potas, magnez, fosfor, wapń, miedź, żelazo, cynk, a także garbniki, beta-karoten, glukoza, fruktoza, sacharoza, pektyny, liczne aminokwasy i polifenole. Spożywając surowe lub suszone owoce dostarczamy ogromu cennych składników, które między innymi:
- obniżają poziom cholesterolu we krwi i pomagają zapobiegać miażdżycy,
- wspierają pracę nerek,
- wspomagają odchudzanie,
- obniżają ciśnienie tętnicze krwi,
- poprawiają trawienie (ale owoce spałaszowane w nadmiernych ilościach mogą wywołać efekt przeczyszczający),
- redukują reakcje alergiczne (np. na pyłki),
- według niektórych naukowców zmniejszają ryzyko rozwoju raka jelita grubego i prostaty,
- działają antyoksydacyjnie i łagodzą stany zapalne,
- chronią przed wystąpieniem depresji lub choroby Alzheimera (głównie kwas chlorogenowy),
- pomagają przeciwdziałać anemii i odwapnieniu kości.
I choć mirabelki są wyraźnie wspaniałą i zdrową przekąską, to ich indeks glikemiczny wynosi 35. Dlatego też z ostrożnością powinny spożywać je osoby chore na cukrzycę. Należy również pamiętać, że pestki mirabelek zawierają amigdalinę, która jest silnie trująca dla człowieka.
Przeczytaj również: Jak uprawiać derenia jadalnego, by dobrze się rozwijał i obficie owocował?
Mirabelki są zdrowe i bardzo smaczne. Fot 123RF.com
Jak wykorzystać mirabelki?
Mirabelka jest w Polsce jest nieco zapomniana, za to ogromną popularnością cieszy się terenie francuskiej Lotaryngii, a także w Niemczech, gdzie jest przemysłowo uprawiana głównie w celu produkcji nalewek. W przemyśle kosmetyczny wykorzystywany jest olej ze śliwy mirabelki, szczególnie w kremach przeciwzmarszczkowych. Być może za jakiś czas uda się wyeliminować toksyczne związki cyjanogenne, znajdujące się w ich pestkach, aby móc użyć ten olej również w branży spożywczej.
Jeśli chodzi o kulinarne wykorzystanie tych złotych owoców, to pole do popisu jest bardzo szerokie. Sprawdzą się idealnie jako komponent różnych potraw mięsnych i sosów. Dobrze łączy się z przyprawami korzennymi, jabłkami, tarniną, jarzębiną czy aronią, a także kolendrą, pietruszką, cebulą, słodką papryką, pieprzem, tymiankiem oraz imbirem. W kuchni gruzińskiej, mirabelki stanowią składnik słodko-pikantnego sosu tkemali. Doskonale nadają się także do:
- jogurtów,
- koktajli,
- deserów,
- ciast,
- przetworów (takie jak kompoty, soki, syropy, nalewka czy dżem), które są dość rzadko spotykane w naszych sklepach, a bez większych trudności można przygotować je samemu.
Mirabelki świetnie nadają się do przetworów. Fot. 123RF.com
Zrób to sam — przepyszne przetwory z mirabelek
Jesteś ciekaw, jak przyrządzić najlepsze przetwory z tych niewielkich owoców? Poznaj dwie bardzo proste propozycje.
Dżem z mirabelek
Przygotuj 2 kg mirabelek, 0,5 kg cukru, 2 opakowania żelfixu oraz suche i wyparzone słoiki.
- Aby wykonać dżem z mirabelek, wystarczy, że te złote śliwki rozgotujesz, przetrzesz przez sito (usuwając oczywiście pestki) i dodasz do tak powstałego musu żelfix.
- Teraz wszystko zagotuj ponownie.
- Dodaj cukier i nadal gotuj przez około 3 minuty.
- Po upływie tego czasu wlej dżem do gorących słoików i błyskawicznie je zakręć.
Prawda, że proste?
Nalewka z mirabelek
Do zrobienia nalewki mirabelkowej przyda ci się około 0,7 kg śliwek, 0,5 l wódki, 0,2 l spirytusu, 150 ml wody oraz 150 g cukru.
- Wysuszone i wypestkowane mirabelki umieść w dużym słoju i zalej alkoholem tak, aby były w nim całkowicie zanurzone. Pozostaw w słonecznym miejscu na około 4 tygodnie.
- Przygotuj syrop cukrowy, zagotowując wodę z cukrem. Po jego ostudzeniu oraz odcedzeniu owoców z nalewki, dodaj go do słoja z alkoholem. Przenieś słój do ciemnego miejsca i pozostaw na około 3 miesiące.
- Odfiltruj odstaną nalewkę i rozkoszuj się jej smakiem.
Odkryj na nowo mirabelkę i ciesz się jej niebywałym smakiem.
Przeczytaj również: Przepyszne ciasto mirabelkowe