Spis treści:
- Kompostowanie zimą
- Przegrzewanie i wychładzanie się kompostu
- Jaka powinna być temperatura w kompoście zimą?
- Jak obniżyć temperaturę w kompostowniku?
- Jak podnieść temperaturę w kompostowniku?
Kompostowanie zimą
Resztki organiczne możemy kompostować niezależnie od pory roku. Zimą jednak często okazuje się to trudniejsze niż w sezonie wegetacyjnym i wymaga od nas większej czujności. O tej porze roku powinniśmy zadbać przede wszystkim o utrzymanie odpowiedniej temperatury w kompostowniku. W zależności od panujących warunków wsad może się wychładzać lub wręcz przeciwnie – przegrzewać. Obie te sytuacje są niewskazane, ale na szczęście możemy im łatwo zapobiegać.
Zimą proces kompostowania zazwyczaj spowalnia. Dzieje się tak wtedy, gdy temperatury są niskie, co ogranicza aktywność mikroorganizmów odpowiedzialnych za rozkład resztek. Jeśli jednak zima jest łagodna i przypomina przedłużającą się jesień, kompostownik może się przegrzać. Zjawisko to prawdopodobnie kojarzy nam się bardziej z upalnym latem, ale może wystąpić nawet w grudniu, styczniu czy lutym, gdy mamy ciągle dodatnie temperatury i słoneczne dni. Nie tylko jednak takie okoliczności wpływają na przegrzewanie się kompostu zimą.
Kompostować możemy o każdej porze roku, ale zimą szczególnie ważna jest systematyczna kontrola temperatury wsadu. Dzięki niej będziemy wiedzieć, jakie działania powinniśmy podjąć, aby proces rozkładu resztek przebiegał dalej w niezakłócony sposób. Jak często powinniśmy sprawdzać temperaturę kompostu? Zimą warto to robić raz w tygodniu lub nawet częściej, jeśli pogoda jest zmienna.
Zimą kompost najczęściej się wychładza. Fot. maerzkind/123RF.com
Przeczytaj również: Jak prawidłowo przycinać pędy borówki amerykańskiej? Sposób na duże owoce
Przegrzewanie i wychładzanie się kompostu
Warto wiedzieć, że zarówno przegrzewanie, jak i wychładzanie się kompostu jest niewskazane. Dlaczego? W pierwszym przypadku mowa o zbyt wysokiej temperaturze wewnątrz kompostownika, która jest niebezpieczna dla rozkładających materię organiczną mikroorganizmów. Przegrzewanie może doprowadzić nawet do śmierci tych stworzeń, wyschnięcia wsadu, utraty części azotu i powstawania nieprzyjemnych zapachów. Mamy z nim do czynienia, gdy kompost ma temperaturę powyżej 65°C. Zimą do przegrzania dochodzi jednak rzadko.
Wychłodzenie się kompostu także nie wróży nic dobrego. Gdy temperatura wsadu drastycznie spadnie, proces rozkładu spowalnia lub całkowicie się zatrzymuje. Dzieje się tak dlatego, że aktywność mikroorganizmów w pryzmie maleje. Co więcej, one same przestają wytwarzać ciepło. Innymi słowy, kompost wychładza się zarówno wskutek zimowej aury, jak i małej żywotności drobnoustrojów – od zewnątrz i od środka. Warto uważać, aby nie doprowadzić do zamarznięcia kompostu, do czego może dojść zwłaszcza wtedy, gdy jest nadmiernie wilgotny. Proces rozkładu się zatrzyma, lecz tylko na pewien czas – rozpocznie się na nowo, kiedy tylko temperatury wzrosną. Nawóz otrzymamy więc później.
Zimą rzadko mamy do czynienia z przegrzewaniem się kompostu, ale może się to zdarzyć. Fot. bluejava/123RF.com
Jaka powinna być temperatura w kompoście zimą?
Przez całą zimę powinniśmy regularnie sprawdzać, czy kompost ma odpowiednią temperaturę. Najlepiej, gdyby mieściła się w zakresie od 25 do 65°C. Oczywiście, w praktyce utrzymanie tak wysokiej temperatury kompostu nie jest łatwe, gdy o tej porze roku na zewnątrz jest chłodno. Nie martwmy się jednak zbytnio, kiedy temperatura kompostu wynosi mniej 25°C. Aktywność mikroorganizmów spadnie, ale nie zatrzyma się całkowicie, dopóki wsad ma powyżej 5°C. Równocześnie pamiętajmy, że niekiedy zimą może też dojść do przegrzania kompostu. Alarmujące dla nas powinny być temperatury powyżej 65°C.
Jak zmierzyć temperaturę kompostu?
- Zaopatrujemy się w specjalny termometr do kompostu. Najlepiej taki, który wyposażony jest w 50-centymetrową sondę do pomiaru temperatury w głębi pryzmy.
- Wybieramy miejsce, w które wbijemy termometr. Może to być z wierzchu lub z boku kompostu.
- Wkładamy termometr głęboko we wsad i czekamy 1 minutę.
- Po tym czasie odczytujemy wynik. Dla porównania możemy wykonać 2 dodatkowe pomiary w innych miejscach pryzmy.
Temperatura poniżej 25°C informuje nas, że proces kompostowania jest spowolniony, natomiast powyżej 65°C alarmuje o przegrzewaniu się nawozu. Najlepszy wynik to ten, który mieści się w zakresie 25-65°C, jednak rzadko możemy na niego liczyć zimą.
Jak obniżyć temperaturę w kompostowniku?
Znajomość temperatury w kompostowniku pomaga zrozumieć, jakie działania powinniśmy podjąć, aby proces rozkładu resztek przebiegał bez zakłóceń. W niektórych sytuacjach konieczne jest podlanie czy przewrócenie wsadu, a w innych np. dodatkowe zaizolowanie kompostownika. Jak jest w przypadku przegrzewania się nawozu? Oto co możemy zrobić, gdy konieczne jest obniżenie temperatury w kompostowniku:
- Przewracanie kompostu – to szybki i skuteczny sposób na uwolnienie ciepła;
- Dodanie suchych resztek – materia organiczna bogata w węgiel (np. słoma, trociny, rozdrobnione gałęzie) spowolni proces rozkładu i obniży temperaturę kompostu;
- Wykonanie otworów – kompost warto ponakłuwać widłami lub kijem. Zarówno od góry, jak i po bokach, aby dać ujście ciepłu;
- Podlanie – przegrzewający się kompost łatwo wysycha, warto więc podlać go wodą.
Równocześnie nie zapominajmy, że wysokie temperatury są niezbędne do niszczenia chorobotwórczych patogenów, niektórych szkodników i nasion chwastów w kompoście. Ciepło przyspiesza również rozkład resztek organicznych, a tym samym otrzymanie cennego, naturalnego nawozu. Niewskazana jest tylko bardzo wysoka temperatura, która doprowadza do przegrzewania się kompostu i śmierci pożytecznych mikroorganizmów.
Zarówno przegrzanie, jak i wychłodzenie kompostu, jest niewskazane. Fot. walldi/123RF.com
Jak podnieść temperaturę w kompostowniku?
Zazwyczaj trudniejsze niż obniżenie jest podniesienie temperatury w kompostowniku zimą. Jeszcze jesienią powinniśmy go zaizolować, aby nie tracił ciepła, gdy zrobi się chłodniej. W tym celu możemy wykorzystać białą agrowłókninę (tzw. zimową), słomiane maty lub worki z suchymi liśćmi. Warto też zabezpieczyć go od spodu, jeśli mamy taką możliwość. Pamiętajmy również, że w zimne dni nie powinno się często mieszać kompostu, bo temperatura wsadu szybko spadnie. Zimą kompostownik warto także przykryć warstwą słomy lub suchej trawy, dzięki czemu będziemy chronić wsad przed stratami ciepła.
Jak podnieść temperaturę w kompostowniku? Wykorzystajmy poniższe metody:
- Dodatek zielonych materiałów – łatwo się rozkładają i szybko podnoszą temperaturę kompostu. Zimą mogą to być rozdrobnione resztki kuchenne, np. obierki warzyw, skórki owoców, fusy po kawie, liście kapusty itd.;
- Butla z gorącą wodą – jeśli nasz kompost się wychłodził, połóżmy w nim taki baniak i przykryjmy go warstwą resztek. Wymieniajmy na nowy każdego dnia;
- Gnojówki roślinne – poza sezonem trudno będzie nam je samodzielnie przygotować, ale coraz więcej sklepów ogrodniczych ma takie produkty w swojej ofercie niezależnie od pory roku. Temperaturę w kompostowniku podniesie dodatek gnojówki z pokrzywy, żywokostu czy ze skrzypu;
- Podlanie ciepłą wodą – zamarzniętą pryzmę możemy podlać ciepłą wodą, aby szybko podnieść temperaturę kompostu. Nie przesadzajmy jednak z jej ilością.
Utrzymanie odpowiedniej temperatury w kompostowniku zimą jest trudne, ale nie niemożliwe. Jeśli zastosujemy się do wyżej wymienionych wskazówek, uda nam się uniknąć zarówno wychłodzenia, jak i przegrzania kompostu, a w rezultacie otrzymać najlepszy naturalny nawóz na wiosnę.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Siew pora na wczesny zbiór. Dobre odmiany i pielęgnacja rozsady
Jak wybrać dobre nasiona warzyw? Zwróć uwagę na kilka szczegółów, a uprawa będzie udana
Dlaczego szczypiorek to ważna roślina w ogrodzie? Dobrze zaplanuj jego siew i miejsce