Wymagająca elektryka
Kwestie techniczne i bezpieczeństwo dobrze wykonanej sieci elektrycznej, zwanej popularnie elektryką, to bardzo ważne aspekty, niemniej jednak wygoda, praktyczność i uniwersalność dobrze rozplanowanej instalacji to podstawa.
Aby spełnić oba warunki - funkcjonalność i bezpieczeństwo - należy starannie zaprojektować całość instalacji na podstawie wymagań inwestorów. Jest to bardzo istotny etap w planowaniu aranżacji mieszkania lub domu. Przystępując do tworzenia projektu musimy wstępnie wiedzieć, jak pomieszczenia (pokoje, łazienka, kuchnia) w naszym domu będą urządzone.
POKOJE
Planując elektrykę w pokojach, którym nie przypisano konkretnych funkcji, postępujmy według utartych schematów. W każdym pomieszczeniu musimy mieć zapewnione tzw. oświetlenie ogólne - najczęściej będzie nim lampa na środku sufitu. Dla większego pomieszczenia możemy powielić liczbę symetrycznie rozłożonych lamp na suficie. Warto również, chociażby na jednej ścianie, zaplanować oświetlenie boczne tzw. kinkiet. Umieszczamy go na wysokości ok. 190 cm nad podłogą.
Kolejnym, przydatnym punktem świetlnym będzie lampa robocza, która oświetli biurko lub inne miejsce domowych prac. Włączniki do wszystkich punktów oświetleniowych umieszczamy zaraz obok wejścia do pokoju. Zwróćmy uwagę, w którą stronę otwierać się będą drzwi, tak aby nie umieścić włącznika za drzwiami. Będzie to uciążliwe w codziennym użytkowaniu. Najlepiej wykonać jeden zintegrowany panel, w którym połączymy dowolną liczbę włączników do wszystkich lamp w pokoju.
Jeśli nie jesteśmy do końca pewni, jak urządzony będzie pokój dziecka lub gościnny, gniazda elektryczne najlepiej zaplanować na każdej ścianie w odległości od 50 cm od każdego kąta pomieszczenia. Najczęściej właśnie w tych okolicach będziemy potrzebować źródeł prądu dla lamp stojących, biurkowych, komputera, żelazka itp.
Dla wystroju salonu oświetlenie jest równie ważne, jak kolor ścian czy posadzka. To gra świateł tworzy klimat we wnętrzu, nadaje mu charakter, podkreśla lub wytłumia kolory. Pokoje dzienne to miejsca, w których design odgrywa dużą rolę, dlatego też ze szczególną pieczołowitością zaprojektujmy w nich doskonałe oświetlenie.
Rozmieszczenie punktów świetlnych będzie zależało od zaplanowanego wystroju. W salonie dobrze przewidzieć więcej niż jeden obwód oświetlenia głównego oraz kilka obwodów do oświetlenia akcentującego np. dla kinkietów, podświetlenia zasłon, panelu TV itp. Włączniki powinny znajdować się w jednym miejscu.
Najważniejszym miejscem, gdzie umieszczamy panel z gniazdami elektrycznymi, jest strefa z telewizorem. To tutaj przewidujemy lokalizację gniazd antenowych, do internetu, kilka gniazd (min. 4-5) nad posadzką oraz ścienną instalację do podwieszenia TV.
SYPIALNIA
Elektrykę w sypialni planujemy analogicznie jak w innych pokojach lub salonie. Dodatkowymi elementami, o których warto pamiętać, są podwójne gniazda, symetrycznie zamontowane po obu stronach łóżka. Posłużą one do zasilenia lampek nocnych oraz ładowarek telefonów komórkowych.
Warto pomyśleć również o oświetleniu akcentującym w typie listew LED, które stworzą nastrojową atmosferę w sypialni. Istotny będzie również typ włączników do świateł. Wybierzmy włączniki tzw. schodowe, dzięki którym będzie można sterować lampami od wejścia do pokoju i bezpośrednio z łóżka.
KUCHNIA
Kuchnia to serce domu. Najważniejsze i bardzo wymagające pomieszczenie, jeśli chodzi o stworzenie w niej odpowiedniego układu oświetlenia oraz gniazd i włączników. Również w kuchni, jak w większości pomieszczeń, powinno znaleźć się oświetlenie ogólne. Stanowić je może jedna lampa na środku sufitu lub zestaw opraw równomiernie rozmieszczonych na suficie podwieszanym.
Należy pamiętać o odpowiednim doświetleniu blatu roboczego. Może to być linia LED lub zestaw halogenów umieszczonych nad blatem.
W przypadku kuchennej "wyspy" należy zaplanować oświetlenie bezpośrednio nad nią. Nad stołem w kuchni oraz jadalni najlepiej sprawdzają się lampy, które zawisną bezpośrednio nad nim. Sterowanie oświetleniem w kuchni zaplanujmy w wygodnym, dostępnym miejscu, najlepiej w okolicach blatu roboczego i wejścia.
Gniazda w kuchni należy zaplanować na podstawie jej układu funkcjonalnego. Nie możemy zapomnieć o odpowiedniej liczbie kontaktów tuż nad blatem roboczym. Są one niezbędne w codziennym korzystaniu ze sprzętów kuchennych jak czajnik, toster, express itp. Za szafkami lokalizujemy gniazda do zasilenia lodówki, zmywarki, wbudowanego piekarnika lub mikrofali.
Ważne! Gniazda do połączenia sprzętów AGD wbudowanych w meble, nie powinny znaleźć się bezpośrednio za nimi, lecz w szafkach — pod lub obok nich. W ten sposób łatwo odłączymy sprzęt od zasilania, bez konieczności jego demontażu. Planując płytę grzewczą w kuchni, należy zdecydować się na instalację trójfazową.
ŁAZIENKA
W pomieszczeniach sanitarnych główne miejsce oświetlenia to sufit oraz oświetlenie nad lustrem. Wykonując elektrykę w łazience, musimy znać już docelowe usytuowania elementów ceramiki tj. umywalki, wanny, toalety. Lustro najlepiej oświetlić równomiernie po obu stronach lub liniowo od góry.
Unikajmy stosowania punktowych źródeł światła nad lustrem w typie halogenów. Ich kierunkowy strumień światła będzie oświetlał nam punktowo twarz, przez co pojawią się na niej cienie. Jako dekorację warto zaplanować jeden lub dwa obwody oświetlenia więcej, które wykorzystamy do podświetlenia wanny lub wiszących szafek.
Kontakty umieśćmy w okolicach lustra i umywalki oraz w razie potrzeby na jednej ścianie do zasilenia pralki. Pamiętajmy, że w łazience należy stosować gniazda z klapką bryzgoszczelną.
KOMUNIKACJA, SCHODY
Często korytarze w domach mają podłużny układ. Przy rozmieszczaniu lamp sufitowych, powinniśmy zdecydować się na większą ilość opraw, niż jeden punkt na środku, aby równomiernie oświetlić pomieszczenie. Obok typowych obwodów oświetlenia sufitowego i bocznego często stosuje się małe energooszczędne oprawy podświetlające stopnie schodów lub podłogę. W przypadku lokalizacji gniazd elektrycznych, na korytarzu nie ma sensu umieszczania całej ich baterii. Wystarczy jedno gniazdo na początku i drugie na końcu pomieszczenia.
Ważnym elementem instalacji oświetleniowej korytarzy i schodów jest zastosowanie włączników schodowych oraz krzyżowych. Pozwalają one załączyć oświetlenie na początku korytarza i wyłączyć go na końcu.
BALKON I TARAS
Planując elektrykę w mieszkaniu lub domu, nigdy nie zapominajmy o oprawach oświetleniowych na balkonie czy tarasie. Zaplanujmy dwa źródła światła – główne i akcentujące w typie kinkietów. Właściciele domów powinni przewidzieć odpowiednie oświetlenia wejścia do budynku, a także doświetlić bramę garażową. Włączniki do świateł zewnętrznych powinny znajdować się w środku, tuż obok wyjścia przed dom lub na taras. Wokół domu, na elewacji warto zamontować co najmniej jedno gniazdko elektryczne z osłoną bryzgoszczelną.
Przy planowaniu elektryki w domu czy mieszkaniu przede wszystkim musimy kierować się funkcjonalnością. Oprawy oświetleniowe oraz gniazda i włączniki dobrze rozmieszczone i w odpowiedniej liczbie sprawiają, że będzie się nam mieszkać naprawdę wygodnie.
arch. Monika Wolska-Gan