Rodzaje schodów w domach jednorodzinnych
Na wstępnie przeanalizujmy, jakie mamy możliwości wyboru schodów ze względu na ich typ. Prawo budowlane jest nieco łagodniejsze, jeśli chodzi o obostrzenia dotyczące schodów sytuowanych w domach jednorodzinnych czy mieszkaniach aniżeli w innych budynkach jak np. szkoły, szpitale, hotele, bloki wielorodzinne, galerie handlowe itp. Do wyboru mamy kilka rodzajów schodów. O tym poniżej.
Schody proste
Charakteryzują się tym, że bieg schodów jest w układzie prostym. Mogą być jedno lub wielobiegowe, jednak zawsze układ stopni jest w jednej linii, bez skręconych stopni tzw. zabiegu. Maksymalna wygodna ilość stopni w jednym biegu to 17, chociaż dla naszego większego komfortu dobrze, aby nie było ich więcej niż 10. W razie konieczności możemy zastosować więcej niż 17 stopni, w przypadku domów jednorodzinnych prawo budowlane nie reguluje minimalnej liczby stopni. Dotyczy to również innych typów schodów. Bezwzględnie musimy pamiętać, aby przed i za biegiem schodów (czyli na piętrze) pozostawić wolną przestrzeń manewrową tzw. spocznik. Jego wielkość to pole min. 80x80 cm. Jest to istotne nie tylko ze względu na wymogi prawa budowlanego, ale także dla lepszej funkcjonalności. Bieg schodów prostych powinien mieć szerokość 80 cm. Jeśli wybierzemy układ schodów prostych, w formie dwóch biegów, to pamiętajmy, że również pomiędzy nimi musi pojawić się spocznik (potocznie półpiętro) o wymiarach 80x80 cm.
Zaletą schodów prostych jest niski koszt ich wykonania, składają się one bowiem z jednakowych elementów: takiej samej wielkości stopni i podstopnic. Proste w układzie balustrada, brak łuków i zagięć są dodatkowym atutem. W wyglądzie są proste i minimalistyczne, z tego również względu coraz więcej osób wybiera je do domu. Minusem schodów prostych, jest to, że wymagają naprawdę dużo miejsca.
Świetnym rozwiązaniem, coraz bardziej popularnym wśród inwestorów jest wykonanie schodów prostych jednobiegowych o lekkiej samonośnej konstrukcji np. drewnianej, stalowej czy szklanej. Stopnie schodów w takim przypadku są cienkie, mogą być ażurowe, a sposobów na ich wykończenie jest wiele. Ostatnimi laty triumf święcą tzw. schody dywanowe, które niczym wstęga pną się po ścianie bez żadnym widocznych podpór i mocowań.
Schody zabiegowe
Jest to typ schodów bardzo często spotykany w domach jednorodzinnych, zajmują one bowiem znacznie mniejszą powierzchnię niż schody proste. Charakteryzują się tym, że bieg schodów zostaje wywinięty pod kątem 90 lub 180 stopni. Na zakręcie zamiast spocznika, wykonuje się stopnie o zmiennej szerokości. Schody są skomplikowane w swojej konstrukcji, również, jeśli chodzi o ich wykończenie. Elementy do wykończenia schodów np. drewno musimy dopasowywać, docinając je idealnie pod wymiar. Chcą wykończyć takie schody np. płytkami gresowymi, musimy się liczyć z tym, że pojawią się nam na stopnicach liczne docinki, a płytki na każdym stopni będą ułożone w innym kierunku.
Schody kręcone
Idealne do bardzo małych przestrzeni, gdzie liczy się każdy centymetr, zajmują bowiem najmniej miejsca w rzucie pomieszczenia. Należą one jednak do najmniej wygodnych schodów. Ich układ mieści się na rzucie koła. Są również dość skomplikowane do samodzielnego zaprojektowania, gdyż muszą spełnić kilka parametrów, aby były wygodnie i zgodnie z warunkami technicznymi. Plusem jest to, że takie schody możemy kupić w wersji gotowej, dostępne są nawet w marketach. Jeśli tylko mamy przewidziane na nie miejsce, możemy zakupić gotowy model i samodzielne go zamontować. W takim przypadku musimy tylko pamiętać o wygospodarowaniu na nie odpowiedniej przestrzeni w rzucie.
Schody wachlarzowe
Najbardziej efektowne i reprezentacyjne schody, najczęściej spotykane w okazałych rezydencjach, willach i pałacach. Wymagają dużej ilości miejsca do ich usytuowania, a także przedpola przed nimi, aby mogły się jak najlepiej zaprezentować. Bieg schodów wachlarzowych ułożony jest po łuku, a szerokość i długość każdego stopnia są do siebie zbliżone. Schody wachlarzowe są zaliczane do wygodnych schodów.
Schody kacze
Nazwa tych schodów pochodzi od sposobu poruszania się po nich. Są to bowiem specyficzne w układzie schody, rzadko stosowne, głównie wtedy, kiedy zależy nam na zaoszczędzeniu przestrzeni, a nie chcemy posiadać schodów kręconych. W układzie rzutu wyglądają jak schody proste, charakteryzują się jednak tym, że na każdej szerokości stopnia, mamy jego dwie wysokości. Sposób chodzenia po nich wymusza od nas stawiania nóg naprzemiennie, raz prawą, raz lewą, niemalże bujając się na boki, stąd też ich wymowna nazwa. Schody te są dość strome, jeśli wykonamy je jako ażurowe, wyglądają niczym drabina.
Wysokość a szerokość
Jeśli podołamy już wyborowi typu schodów jednocześnie spełniających nasze upodobania oraz pasujące do posiadanej przestrzeni, zwróćmy uwagę na konieczne parametry techniczne. Warunki techniczne wyraźnie dyktują nam wymagania, jakie powinny spełnić schody i dotyczyć to będzie każdego ich typu.
Po pierwsze musimy pamiętać o wysokości stopnia, nie może ona przekroczyć 19 cm. Jak zatem przyjąć wygodną szerokość stopni? Jest na to proste matematyczne równanie. Każde schody, niezależnie od rodzaju, muszą je bezwzględnie spełnić.
2h+s = 60÷65 cm, gdzie h oznacza wysokość stopnia, a s – jego szerokość
Poza odpowiednimi wymiarami, schody zabiegowe, wachlarzowe i kręte muszą spełnić dodatkowe wymagania. Zgodnie z warunkami technicznymi „Szerokość stopni schodów wachlarzowych powinna wynosić co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i kręconych szerokość taką należy zapewnić w odległości nie większej niż 0,4 m od poręczy balustrady wewnętrznej lub słupa stanowiącego koncentryczną konstrukcję schodów”. Pomimo tych obostrzeń przedstawiony powyżej wzór, również musi być spełniony.
Jak widać przy planowaniu schodów, musimy pamiętać o wielu aspektach. Rozpoczynając ich planowanie, sporządźmy profesjonalny techniczny projekt schodów, a będzie mieć pewność, że będą wygodne i poprawnie technicznie. Myślę, że w tym przypadku nie obejdzie się bez pomocy wykwalifikowanego specjalisty.
Monika Wolska