Kosaciec bródkowy: charakterystyka
Kosaciec bródkowy (irys bródkowy, kosaciec niemiecki) to wieloletnia bylina kłączowa, pochodząca z basenu Morza Śródziemnego. Najprawdopodobniej jest mieszańcem kosaćca pstrego (Iris variegata) oraz kosaćca bladego (Iris pallida). Przepięknie kwitnie i nie sprawia trudności w uprawie, nic więc dziwnego, że częściej niż w naturze można go podziwiać w nasadzeniach miejskich i przydomowych ogrodach.
Gatunek podstawowy osiąga do 80 cm wysokości, przy czym w sprzedaży częściej występują liczne kultywary kosaćca bródkowego (odmiany uprawne), które różnią się m.in. wysokością, wyglądem oraz terminem kwitnienia. Najniższe odmiany dorastają zaledwie do 20 cm, najwyższe – do 120 cm wysokości.
Jak wygląda kosaciec bródkowy?
Największą zaletą kosaćca bródkowego jest wspaniałe (choć niestety krótkotrwałe) kwitnienie. Kwiaty wyrastają na wierzchołku rozgałęzionej łodygi. Mają niebieskoliliową barwę i kształt typowy dla kosaćców: trzy płatki wzniesione są do góry i tworzą kopułę, pozostałe trzy odginają się w dół. Cechą osobniczą gatunku są żółte włoski wyrastające u podstawy płatków opadających – to właśnie „bródce” roślina zawdzięcza swoją nazwę.
Jak wygląda kosaciec bródkowy, gdy nie kwitnie? Wówczas ozdobą rośliny są żywozielone, sztywne liście o długim i wąskim kształcie.
Kosaciec bródkowy: odmiany
Rabata z irysami kwitnie pięknie, ale krótko. Czy jest jakiś sposób na przedłużenie barwnego spektaklu? Jak najbardziej – wystarczy, że zestawisz ze sobą różnorodne kosaćce bródkowe. Odmiany można zaklasyfikować według wielkości:
- kosaćce bródkowe SDB (Standard Dwarf Bearded): wysokość 21-40 cm, kwitną pod koniec kwietnia i w maju;
- kosaćce bródkowe IB (Intermediate Bearded): wysokość 41-70 cm: kwitną w maju;
- kosaćce bródkowe BB (Border Bearded): wysokość 41-70 cm: kwitną na przełomie maja i czerwca;
- kosaćce bródkowe TB (Tall Bearded): wysokość 71-120 cm, kwitną na przełomie maja i czerwca.
Oprócz powyższej klasyfikacji odmiany kosaćca bródkowego można podzielić ze względu na kształt i kolorystykę kwiatów, np.:
- irysy o kwiatach jednobarwnych,
- irysy o kwiatach dwubarwnych,
- irysy o kwiatach dwutonowych,
- irysy o kwiatach pofałdowanych,
- irysy o kwiatach mieszanych.
Kosaciec bródkowy: wymagania i pielęgnacja
Irysy bródkowe nie potrzebują bardzo żyznej gleby. Ważne natomiast, aby podłoże było przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne – rośliny te źle znoszą zarówno suszę, jak i nadmiar wilgoci. Stanowisko powinno być słoneczne i ciepłe, ewentualnie lekko zacienione.
W przypadku kosaćca bródkowego pielęgnacja zaczyna się już na etapie przygotowania podłoża. Roślina lubi równowagę, dlatego gleby piaszczyste warto wymieszać z torfem czy gliną, natomiast zbyt ciężkie można rozluźnić za pomocą piasku lub kompostu.
Ze względu na płytki system korzeniowy irys może wymagać podlewania, zwłaszcza podczas ciepłej, suchej wiosny. Roślinę lepiej podlewać rzadko, ale dość obficie. Gdy kosaciec bródkowy zakończy okres kwitnienia, należy wyłamać lub wyciąć łodygę, a także dokarmić roślinę nawozem. Kłącze zimuje w gruncie. Również liście powinny pozostać aż do wiosny, chyba że są martwe lub chore – wówczas trzeba je usunąć.
Kosaciec bródkowy w ogrodzie
Kosaciec bródkowy to wdzięczna w uprawie bylina, za pomocą której możesz stworzyć niezliczone aranżacje ogrodowe. Najprostszym sposobem na zastosowanie irysów są słoneczne rabaty bylinowe i klomby, choć w zasadzie można posadzić je gdziekolwiek – wzdłuż ogrodzenia, przy ścianie domu, przy stawie lub oczku wodnym.
Przy projektowaniu nasadzeń warto wziąć pod uwagę, że odmiany kosaćców niskich kwitną wcześniej niż odmiany o wysokich łodygach. Ponadto niewielkie irysy doskonale nadają się do uprawy w pojemnikach czy klombach, z kolei te najwyższe najlepiej sadzić pojedynczo lub w tylnej części rabaty bylinowej.
W uprawie amatorskiej sadzonki kosaćca bródkowego otrzymuje się poprzez podział kłącza. Roślinę najlepiej rozmnażać 4-6 tygodni po zakończeniu kwitnienia, zwykle jest to koniec lipca lub sierpień. Kłącza należy sadzić w zagęszczeniu od 7 do 12 sztuk na 1 m2.
Stanowisko: Słoneczne
Wilgotność: Podłoże wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty, liście
Podlewanie: średnie
Wysokość: 0,5m- 1m
Pokrój: Wzniesiony
Termin kwitnienia: Maj, czerwiec
Zimozielone: nie